2007/06/30

> Berria: Faxismoa > EBK LORTU BERRI DUTEN ITUNARI BURUZ BERRIZ EZTABAIDATU NAHI DU POLONIAK

  • EBk lortu berri duen itunari buruz berriz eztabaidatu nahi du Poloniak
  • Europako Presidentetza hartuko du Portugalek bihar, eta horrelakorik ez duela onartuko esan du
  • Berria, 2007-06-30 # Amagoia Mujika

Polonia ez dago konforme joan den astean Europako Erreforma Itunari buruz hitzartutakoak besterik gabe aurrera egin dezan. EBko goi bileran Poloniako agintariak, Kaczynski bikiak, arerio gogorrenak izan ziren akordioa lortzerakoan. Angela Merkel Alemaniako kantzilerrak kostata lortu zuen haiekin ados jartzea, baina orduan hitzartutakoan beste urrats bat egin nahi du Poloniak, udazkenean akordioa itxi aurretik: boto sistemari buruzko eztabaida berriz piztu nahi du, Europako Segurtasun Kontseiluko hainbat erabaki blokeatzeko boterea itunean idatzirik jartzeko. Portugalek, ordea, ez du «inolaz ere» hori onartuko. Bihar hartuko dio lekukoa Jose Socrates Portugalgo lehen ministroak Merkeli, EBko txandakako presidentetza karguan, eta Lisboan sinatuko dute udazkenean ituna.


Jose Socratesek esan du Portugalek lehentasuna emango diola Erreforma Itunari, Europako presidentetza duen bitartean, urte amaiera arte, eta ez du aldaketarik onartuko Bruselan lortutako trazo nagusietan. «Udazkenean Europak behin betiko ituna izan behar du». Jaroslaw Kaczynski Poloniako lehen ministroak esan du Europako erabakiak gutxiengoan dauden herriek bi urtez blokatzeko modua dutela, eta horrek idatzirik agertu behar duela itunean. EBko ordezkariek, ordea, ez dute gauza bera pentsatzen. Horien arabera, Bruselan hitzartutakoak erabakiak bi edo hiru hilabetez atzeratzeko aukera ematen du.


Poloniak EBk ezarri nahi duen boto sistema abian jartzeko epea atzeratzea lortu zuen Bruselako negoziazioetan. 2009an ezarri ordez, 2014an jarriko dute, eta 2017ra arte hainbat erabaki atzeratzeko aukera izango dute gutxiengoan dauden herriek. Baina 2014tik 2017ra atzera daitezkeen erabakien epea da orain eztabaida pizten ari dena, eta, gainera, hori idatzirik jartzea nahi du Poloniak.


Jose Socrates Portugalgo lehen ministroak bihar hartuko du ofizialki EBko txandakako presidentetza, baina jada eman du Gobernuen arteko Konferentziak Erreforma Ituna idazteko erabaki duen data: uztailaren 27an izango da. 27 estatuetako ordezkariek idatziko dute Bruselan hitzartutakoa, eta Socratesek aldaketarik ez duela onartuko esan duen arren, eztabaida sutsuak espero dira udazkena bitartean. «Lan zaila eta oso teknikoa» izango da». Idazterakoan arazoak badaude, idazketa batzordeko kideekin batera Atzerri ministroak egongo dira, aurrera egin ahal izateko.


Kaczynski anaiei ez ezik, Nicolas Sarkozy Frantziako presidenteari ere ezezkoa eman dio Sokratesek, baina beste bai baten inguruan. Sarkozyk proposatu zuen EBra sartu nahi duten herriei buruzko eztabaida hastea, datorren abenduko goi bileran. «Itunak nahikoa lan emango digu, eta ez dut uste beste gai labainkor batean sartu behar dugunik». Manuel Lobo Altunes Europako gaietarako Portugalgo idazkariak hori uste du. Frantziak ez du inolaz ere Turkia EBren barruan ikusi nahi, eta asteon negoziazioak hasteko bidea blokatzea lortu du.


Portugalek begi onez ikusten du Turkia EBn sartzea, eta negoziazioek jarraitu behar dutela uste du Lobo Altunesek. «Halere, Ankarak Europako Batasunaren baldintzak bete behar ditu eta, horretarako, bide luzea egin behar du».


Kosovoko independentzia ere gai eztabaidatua izango da Portugalgo presidentetzak iraun artean.

  • Kaczynskitarren diktadura morala
  • Europako Batzordeak jarrera homofobikoak zigortuko dituela esan du, baina EBko itunaren zirriborroak hori egitea onartzen dio Poloniari.

Poloniako herritar guztiak ez dira katolikoak, edozeren gainetik; ez dute denek sinesten gay eta lesbianak anormalak direla, edo homosexualitatea moda bat dela. Abortua bekatua dela sinestea ere ez dute ulertzen. Baina Kaczynskitarrek bai. Giza balio horiek familiaren integritatea arriskuan jartzen dute, Poloniako agintari bikientzat. Poloniako Gobernua islamikoa balitz, gobernu talibana izango litzateke, baina katolikoak dira: muturreko katolikoak.


Europako Batasunak ere men egin du bikien esanetara, baina oraindik garaiz dago nolabait onartu diona atzera botatzeko. Giza Eskubideen Itunean klausula berezi bat lortu dute non espresuki jasotzen den Europako Batasunak ez duela Poloniak irizten dion moralitatean eskua sartuko, familiaren integritatean. Europako Batzordeak esan zuen atzo ez zuela inolaz ere jarrera homofibikorik onartuko, baina ikusteko egongo da, bikien klausula onartuz gero. Hala balitz, eskoletan homosexualitateari buruz hitz egiten duten irakasleek ezingo dute Luxenburgoko Auzitegian helegitea aurkeztu, horregatik zigorra jartzen badiote. EBk neurririk hartuko ez balu, Roman Giertych Hezkuntza ministroak arazorik gabe debekatuko luke «moral publikoa, familia eta integritate fisikoa» arriskuan jarriko lukeen edozer, hau da, gay eta lesbianen kontrako zigorrak ezartzeaz gainera, berdintasunaren aldeko jarrera asko.


Poloniako adin txikikoen defendatzaileak ikerketa bat zabaldu zuen telebistan agertzen ziren panpinen joera sexuala egokia zen aztertzeko. Horietako batek «jarrera, mugitzeko modu anormala» zuen. Hori zabaldu zenean, teletubbiak desagertu egin ziren dendetatik. Ikerketa ezertan geratu ez bazen ere, jende askok protesta gisara erosi zituen panpinak. Baina ez. Bikiek ez dute ezer homosexualen kontra. «Euren klubak dituzte, eta gu ez gara hor sartzen. Hori gauza bat da, eta bestea, ezkontzea eta haurrak adoptatzea».

2007/06/28

> Iritzia: Mikel Martin · Julen Zabala · EHGAM > 30 URTE AURREJUZGUETATIK ASKATUZ

  • 30 urte arrejuzguetatik askatuz
  • Berria, 2007-06-28 # Mikel Martin eta Julen Zabala · EHGAMeko kideak # Erredakzioan itzulia

Ekainaren 28a Gay, Lesbiana eta Transexualen Askapenaren Nazioarteko Eguna da, Stonewalleko matxinadaren oroigarri: New Yorkeko tabernan hartan, Poliziaren umiliazioak sufritzeaz nazkaturik, homosexualek, lesbianek, drag-ek, trabestiek eta transexualek adorea izan zuten beren ahotsa goratu eta zeukaten arma bakarrarekin borrokatzeko: duintasunarekin. 1969. urtean gertatu zen, eta orduko gertaera haiek hasiera eman zioten gay, lesbiana eta transexualen (GLT) borroka molde berri bati. Haren ondorioz, gay askapenerako fronteak sortu ziren hainbat tokitan.


Ezin aurkituko genuke ekainaren 28a baino egun hoberik EHGAMen 30. urteurrena ospatzeko. EHGAM Euskal Herriko Gay eta Lesbianak Askatzeko Mugimendua da, eta 1976. urtearen bukaeran eman zituen aurreneko pausoak, Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokan, eta hurrengo urtean agertu zen lehen aldiz jendaurrean. Orain, 2007. urte osoan, ospatzen ari gara aktibismoaren barruan eta kanpoan erreferente bihurtu den talde horrek lehenbiziko 30 urteak bete dituela borrokan.


Desberdina baztertzen den gizarte batean, EHGAMek desberdintasuna aldarrikatu du beste ezeren gainetik. Haren borrokaren helburua izan da, batetik, oztopoak, estereotipoak eta aurrejuzguak gainditzea eta, bestetik, GLT jendeari etengabe ukatzen zitzaizkion eskubideak aldarrikatzea, sexu orientazioaren edo genero identitatearen ondorioz eginiko zernahi diskriminazio salatuz.


Esan dezakegu 30 urte egin ditugula Euskal Herria gure koloreekin kutsatzen. Luzerako lan zaila izan da, gogor egin baitigute alde askotatik eta tema handiz. Ezin ahaztu dugu 1983 arte taldea klandestinoa eta legez kanpokoa izan zela. Hasiera latz hartan, borrokagai nagusia izan zen Gizartearentzako Arriskuen eta Gizarteratzearen Gaineko Legea indargabetzea eta gay mugimenduko taldeak legeztatzea -hori zailagoa zen, gainera, EHGAMentzat-.


Aurrerapauso txiki bat ematen zen bakoitzean, aldarrikapen berriak agertzen ziren, homosexualitatea zigortzeari uzteak ez baitzuen ekarri ez «eskandalu publikoa» desagertzea, ez kode militarrean praktika homosexualak zigortzeari uztea. Nabarmen matxista zen publizitate kanpaina bat salatu eta kentzeko eskatu ondoren, borrokan segitu beharra zegoen sexu bereko bikoteei egiten zitzaien diskriminazioaren kontra, eta abarren kontra: pentsioak jaso ezina, etxea errentan hartzeko nekeak, transexualek lan munduan sufrituriko bereizkeria, esaterako.


Makina bat kanpaina egin da bazterketaren kontra, gizarte onarpenaren alde, irainen eta bereizkeriaren kontra, lege eta gizarte berdintasunaren alde, agerira ateratzearen alde eta estereotipoen kontra, desberdina izateko eskubidearen alde eta aurrejuzguen kontra, sexu aniztasunaren alde, hezkuntzako eta lan munduko bereizkeriaren kontra, soldadutzari intsumiso izatearen alde, apostasiaren alde eta gaitzesten gaituzten elizak finantzatzearen kontra, transexualitatearen medikalizazioaren kontra, sendatzeko terapien kontra, eskola liburu homofoboak baztertzearen alde, baztertu nahi gaituzten ghetto-aren kontra, merkatu arrosaz baliaturik eskrupulurik gabe negozioa egiten dutenen kontra...


Hori guztia joan deneko 30 urte honetako borrokaren parte da: aurrejuzguetatik askatuz, atxikimenduak bilduz, sexu pluraltasunaren alde eginez eta aniztasuna aldeztuz. Eta GLT mugimenduak etengabe aldarrikapenak egin dituelako iritsi dira oraingo lorpenak, batez ere lege esparruan.


EHGAMen hasierako urte haietan, ezin zen imajinatu ere egin oraingo egoera -lege aldetik dagoena, behintzat- iritsiko zenik. GLTren borroka etengabearen emaitza dira Kode Zibila aldatu eta sexu bereko bikoteen ezkontzak onartu izana -berdintasunez adoptatu ahal izatea ere bai- eta Genero Identitatearen Legea onartu izana. Pauso horiek ez dira aski, baina oso pauso garrantzitsuak dira.


Baina oraindik lortzeko daukagu gizarte berdintasun osoa. Berriki eginiko hainbat ikerketaren arabera, datuak ez dira oso onak. Gay eta lesbianen %80k nahiago dute lanean beren orientazioa ezkutatzea, arazorik eta diskriminaziorik ez izateko. Eta gazteen %40k ez dute lagun homosexualik izan nahi.


Eskolan, orain ere etengabe jazartzen diote generoari dagokionez estereotipoak betetzen ez dituenari. Transexualitatearen inguruan, nabarmenak dira ulertu ezina eta gizarte bazterketa. Oraindik ere pertsona asko baztertzen dituzte, iraintzen dituzte edo erasotzen diete desberdinak izateagatik eta desberdinak direla emateagatik. Eta zer esan indarkeria matxistaz, bere egiturak aldatzen ari direla onartzen ez duen gizarte baten adierazgarri.


Jendaurrean eskerrak eman nahi dizkiegu bide luze honetan EHGAMekin edo beste GLT taldeekin elkarlanean ari diren guztiei eta gure borroka babestu duten guztiei, pertsonalki edo erakunde sozial, politiko eta sindikaletan. Bidea ez da erraza izan, eta horiek guztiak gabe ezinezkoa izango zen.


Baina oraindik ezinbestekoa zaigu modu kolektiboan ohartzea gizarte berdintasunaren alde eta jarrera homofobo, lesbofobo, transfoboa edo heterosexista guztien kontra borrokatzen segitu beharra dagoela. Ezin da ahaztu, inolaz ere, oso hurbil ditugun zenbait tokitan eskuin muturreko errebisionismorik eskuindarrena aurrera egiten ari dela eta munduko toki gehienetan GLT jendea egoera lazgarrian dagoela, jazarririk eta hilko duten arriskuan.


Era berean, bidean geratu direnak gogorarazi nahi ditugu, lorturiko aurrerapenak ezagutu ezin izan dituztenak. Eta, batez ere, hiesaren ondorioz hilak. GLT askapen mugimendua hasiera zail hartatik ia atera gabe zegoela, hiesa agertu zen 1980ko hamarraldian, eta horrek markatu egin gintuen betiko: ikasi behar izan genuen, ezartzen zitzaigun estigma soziala gainditzen ez ezik, errealitate berri bati aurre egiten eta elkartasunezko sare berriak josten ere.


Ekainaren 28 honetan, atera gaitezen kalera, urtero bezala. Guztiei gonbit egiten diegu aurrejuzguetatik askatu eta gure koloreekin bat egin dezaten, ostadarrak ematen duen aniztasun horretan, halako egun berezian eta urte osorako nahiko genukeen askapen espirituarekin. Aurten, Desberdintasuna bizi leloarekin ospatuko du EHGAMek ekainaren 28a. Mezu horixe zabaldu nahi dugu gure 30. urteurrenean: pertsona guztiek bizi dezatela, askatasun osoz, beren izateko era, beren sentitzeko era, beren desberdintasuna, besteenganako errespetuz.

> Iritzia: Miren Saratxaga · Jon Koldo Arteaga · EGI > BERDINTASUNERAKO GAYTASUNA

  • Berdintasunerako GAYtasuna
  • Noticias de Gipuzkoa, 2007-06-28 # Miren Saratxaga · Jon Koldo Arteaga · Euzko Gaztedi-EGIko Gizarte Ekintza Batzordeko kideak

Oinarrizko Eskubideen Europar Batasuneko Gutunak bere 21. artikuluan honela dio: "Debekatuta dago bereizkeria oro, eta bereziki hauek: sexua, arraza, (…) nahiz joera sexuala direla-eta eragindako bereizkeriak." Gaur ekainaren 28an, lesbiana, gay, bisexual eta transexualen nazioarteko eguna den honetan, Euzko Gaztedi-EGIk berriro ere emakume eta gizon guztiok edozein sexu joera izateko dugun eskubidea aldarrikatu nahi du.


Ezin da ukatu azkenengo urteotan emandako aurrerapausoekin, (sexu bereko pertsonen arteko ezkontza onartzen duen legearen eta Genero Identitatearen Legearen onarpena besteak beste) historikoki milaka emakume, gizon eta transexualek pairatutako bereizkeria desagertzen ari dela, pixkanaka bada ere. Hala ere, legeetan jasotako berdintasun teoriko hori gure gizartean islatzeko eta barneratzeko beharrezkoak diren neurriak hartzen jarraitu behar dira, norberak ahal duen neurrian. Gazteok, zorionez, LGBTek heterosexualek dituzten eskubide berberak izan behar dituztela argi daukagu txikitatik, eta haien aldarrikapenak gureak ere egiten ditugu berdintasunean oinarritutako gizartean bizi nahi dugulako. Gure nagusiei askotan zailagoa egiten zaie bi emakume maite direla edota pertsona bat sexu "okerrean " jaio dela ulertzea, haiek jasotako hezkuntza beste faktore batzuk baldintzatu zutelako. Baina ideologien edota erlijioen gainetik beti emakume eta gizon guztien duintasuna eta askatasuna dago!


Oraindik ere badaude homosexualen eskubideak baztertzen dituzten estatuak, baita Europar Batasunaren barnean ere. Lehen aipatutako Oinarrizko Eskubideen Europar Batasuneko Gutuna onartzea nahiko erraza dela dirudi, ez ordea gero horretan jasotako eskubideak garatzea eta bermatzea. Guztiok gogoan dugu Polonian sortu zen eztabaida Tinky Winky Teletubbiaren orientazio sexuala zalantzan jarri zenean... zentzugabekeria hori herri horretan bizi diren LGBTak pairatzen ari diren egoeraren adierazgarria da. Nola da posible XXI. mendeko Europako Batasunean horrelako jarrerak egotea? Onartezina da!


Gaurtik hasita, baina urteko egun guztietan, gay, lesbianen, bisexualen eta transexualen eskubideen alde lan egiten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi du Euzko Gaztedik; gazteen artean emakume eta gizon guztien arteko berdintasuna aldarrikatuz edozein sexu joera izanda. Baita askatasun sexuala ere, norberak duen sexu orientazioa askatasun osoz garatu ahal izateko, inolako diskriminazio barik.

> Berria: Ekainak 28 > GAY ETA LESBIANEN ESKUBIDEAK ALDARRIKATZEKO BANDERA JARRI DUTE OÑATIKO PLAZAKP KIOSKOAN

  • Gay eta lesbianen eskubideak aldarrikatzeko bandera jarri dute [Oñatiko] plazako kioskoan
  • Goiena, 2007-06-28

Triangelu arrosa eta koloretako ostadarra dituen bandera jarri dute Oñatiko plazako kioskoan. Gay eta lesbianen nazioarteko eguna gogora arazteko eta euren eskubideak aldarrikatzeko jarri dute. Gaur, ekainak 28, da gay eta lesbianen eskubideen nazioarteko eguna eta euren ikurrak azaltzen diren bandera jarri dute plazako kioskoan.

Bestalde, kontzentrazioa egingo dute 19:30ean Arrasateko Arbolapetan gay eta lesbianen eskubideak aldarrikatzeko. Kontzentrazioa deitu dutenak: Batasuna, Aralar, Zutik eta Ezker Batua.

> Berria: Ekainak 28 > ESKUBIDE BERDINTASUNA ALDARRIKATUKO DUTE GAUR HOMOSEXUALEK

  • Eskubide berdintasuna aldarrikatuko dute gaur homosexualek
  • EITB 24, 2007-06-28

Manifestazioak daude antolatuta euskal hiriburuetan, baita festak eta erakusketak ere. Horrez gain, EHGAM eta Gaytasuna taldeek aurtengo Urrezko Hirukoa eta Trapuzko Espartina sariadunak nortzuk diren jakinaraziko dute.


Mundu osoko gayek, lesbianek eta transexualek bere eguna dute gaurkoa: Gay Harrotasun Eguna. Euskal Herrian, manifestazioak daude deituta hiriburuetan, baita festa eta erakusketak ere.


"Hau ez da nahikoa, esto no es suficiente" lelopean, ehunka lagun kalera aterako dira Bilbon berdintasuna aldarrikatzeko (20:00). Ordu berean, martxak daude deituta Gasteizen, Donostian eta Iruñan. Biarritzen, 16:00etan aterako da manifestazioa.


Donostia "ortzadarraren" hiriburua da egunotan. Batetik, atzodanik eta igandera arte Kursaal jauregia gay harrotasunaren banderaren argiekin jantzi dute. Bestetik, Gehituk antolatuta, erakusketa berezia dago antolatuta hiriburuko liburutegi nagusian. "Historiako Homosexualak" du izena erakustaldiak eta uztailaren 14ra arte egongo da zabalik. Homosexualak izan ziren edo beren bizitzan zehar sexu bereko lagun bat maite zuten pertsonaia ezagunak (zientzia, literatura, artea, politika eta erlijio alorrekoak) biltzen ditu.


26 paneletan, Alejandro Handia, Sokrates, San Agustin, Miguel Anjel, Catalina de Erauso, Gertrude Stein (idazlea), Tchaikowski eta Jacinto Benavente pertsonaia ezagunen bizitza ageri da, besteak beste.


Bilbon, aurtengo Urrezko Hirukia eta Trapuzko Espartina sariak nori dagozkion jakinaraziko dute Eghamek eta Gaytasunak.


Eguna ondo amaitzeko, jaiak daude nonahi antolatuta. Hala nola, Gasteizko Montermoso kulturgunean edota Bilboko Kafe Antzokian.


Homosexualitatea jazartzen duten 70 herrialde daude oraindik

Ospatzeko asko badago ere, bada zer salatua. Amnisty Internacional (AI) erakundeak adierazi duenez, homosexualitatea jazartzen dute munduko 70 herrialdek, horietako zortzik (Afganistan, Saudi Arabia, Iran, Mauritania, Pakistan, Sudan, Yemen eta Nigeriako iparraldeko estatu batzuk) heriotza-zigorra dute ezarrita halako kasuetan.


Gay Harrotasunaren Egunaren harira, Poloniako Gobernuaren jarrera kritikatu du AIk. Erakundearen arabera, "homofobia instituzionala" egiten dute Kaczynski bikiek. Nolanahi ere, erakundeak aitortu duenez, homosexualitatea jazartzeko mugimendua dezente gutxitu da munduan. "Egun, Europako ezein gobernuk ez ditu helduen arteko harreman homosexualak zigortzen eta gazteleraz hitz egiten duten herrialdeetan, Nikaraguan bakarrik dira delitu", agertu dute kaleratutako oharrean.


Dena dela, Legean hala jasota ez badago ere, praktikan homosexualak zigortzen dituzte hainbat herrialdek. Hala, "eskandalu publikoa", "jarrera lizuna" edota "familiaren kontrako krimenak" dituzte hizpide. Horren adibide, Errusian, Errumanian, Moldavian eta Polonian homosexualen manifestazioen kontra egin dutela gogorarazi du Amnesty Internacional erakundeak
.

> Berria: In memorian > MALEN ERRASTI FEMINISTA ETA SINDIKALISTA HIL DA

  • Malen Errasti feminista eta sindikalista hil da
  • Goiena, 2007-06-28

Malen Errasti arrasatearra gaur, ekainaren 28an, hil da 07:00etan. Errasti, Arrasateko Emakumeen Asanbladaren sortzailetako bat izan zen 80ko hamarkadaren hasieran. Bere gertukoen esanetan, zailtasun fisikoak ez dira muga izan mugimendu feministan eta ESK sindikatuan borrokatzeko urte askoan. Bere hurbilekoek gogoratu dutenez, mugimendu feministaren lehengo pausoak ez ziren batere errazak izan. Orduan urrun zeuden dibortzioa, abortua etab. Orain dela sei hilabete minbizi diagnostiko larria jakinarazi zioten. Bere hurbilekoek jakinarazi digute ere, jarrera oso ausarta izan duela gaixotasunarekiko eta berarekin asko ikasi dutela. Zutik alderdiko kidea zen eta maiatzaren 27ko hauteskundeetan Arrasateko zerrendara aurkeztu zen.

> Berria: Ekainak 28 > HOMOSEXUALEN ETA TRANSEXUALEN ESKUBIDEAK ALDARRIKATU ETA HOMOFOBIA BAZTERTZEKO DEIALDIAK

  • Gaur ospatuko da Gay eta Lesbianen Nazioarteko Eguna
  • Homosexualen eta transexualen eskubideak aldarrikatu eta homofobia baztertzeko deia egingo da non-nahi
  • Urola Kostako Hitza, 2007-06-28 # Irene Elorza

Gay, lesbianen eta transexualen Nazioarteko Eguna ospatzen da gaur. Zarautzen jaia apur bat aurreratu dute, sanpelaoien egitarauaren barruan sartzeko. Gurekin Jai batzordeak asteburuan egin zuen Sexu Askatasunaren Eguna. Urola Kostako Koordinadora Feministak, berriz, gaur eta bihar ospatuko du aldarrikapen eta festa eguna, Azkoitian eta Azpeitian.


Honen harira, gaiaren inguruan jendarteak duen «tolerantziaren» mozorroa erantzi eta sexualitatea aske bizitzearen aldeko aldarrikapenez jantzi nahi dituzte kaleak egun hauetan. «Gay eta Lesbianen mugimenduak urteetako borrokaren bidez zenbait eskubide zibil lortu duen arren, kalean, modu publikoan, ez dugu horren islarik ikusten», adierazi dute Urola Kostako koordinadora feministako kideek.


Feministen ustetan, «kontrol sozialerako elementu nagusiak diren moralen, hezkuntza sisteman eta hedabideetan etengabea da familia monogamo heterosexual perfektua eraikitzea zoriontsu izateko beharrezkoa dela sinistarazten diguten mezuak». Ekonomia pribatuan oinarritutako gizarte eredu hau sostengatzeko tresna nagusiak ezkontza monogamoa eta familia patriarkala direla ere esan dute plazaratutako manifestuan. Koordinadora feministatik «eredu honi buelta emateko, gure mugak gainditu eta sexualitatea askatzeko, 'tolerantzia'-ren mozorroa eranztera gonbidatu nahi ditu» eskualdeko herriak. Gaur kalera ateratzeko dei egin du «festa aldarrikapenekin uztartuz, gure sentipenak askatasunez gozatu nahi ditugulako».

  • Leire Etxaniz · Urola Kostako Koordinadora Feministako kidea
  • «Sexu askatasunaren gaian, oraindik asko dago aldarrikatzeko»

Herritar guztien sexu askatasuna bermatzea nahikoa ez dela eta agerira ateratzearen beharra ikusten du Leire Etxanizek (Azpeitia, 1978).


Festa eta aldarrikapen eguna izaten da Harrotasun Eguna, zer dago aldarrikatzeko?

Oraindik asko dago aldarrikatzeko. Batik bat, guztion sexu askatasuna adierazteko eskubidea. Badirudi onartuta dagoela, baina gero, eguneroko bizitzan, ez ditugu naturaltasunez edo normaltasunez ikusten hainbat jarrera. Jende askok ezkutuan ibili beharra dauka. Hau bereziki gertatzen da herrietan eta, horregatik, jende asko hirietara joaten da bizitzera, han errazagoa baita. Hirietan jendeak ez zaitu ezagutzen eta askeago sentitzeko aukera dago.


Ageriko bazterketa honez gain, badago zeharka egiten den beste bazterketa sotilagoa ere; inon ez agertzearena, alegia.

Bai, eta emakumeen kasuan hori are larriagoa izaten da. Mutilen arteko homosexualitatea onartzen doa jendartea, baina nesken artekoa oraindik ezkutuan mantentzen da, nahita. Gainera, bi kasuetan, estereotipoekin jokatzen da sarritan eta horrek ez dio mesederik egiten kolektiboari ezta jendarteari ere, kalte handia baizik.


Nola aldatu daiteke egoera hau?

Lan asko egin beharra dago, eta arlo guztietan, gainera. Baina inportantena eta ezinbestekoa hezkuntza da. Txikitatik hasi behar da gai hauek lantzen, etxean zein ikastetxetan.

> Berria: Ekainak 28 > EZKUTUKO HOMOFOBIARI AURRE

  • Ezkutuko homofobiari aurre
  • Gizartean erabateko berdintasuna aldarrikatzeko, mobilizazioak egingo dituzte gaur arratsaldean gay, lesbiana eta transexualek.
  • Berria; 2007-06-28 # Edurne Elizondo · Iruñea # Asier Iturriagaetxebarria · Bilbo

Egoera hobea den arren, oraindik asko dago egiteko. Hego Euskal Herriko gay, lesbiana eta transexualen eskubideak babesten dituzten elkarteak gustura daude azkenengo hilabeteetan lortu duten lege berdintasunarekin. Baina oraindik zailena falta zaie: erabateko berdintasuna lortzea. Hori aldarrikatzeko, gaur mobilizazioak egingo dituzte hiriburuetan, Gayen, Lesbianen eta Transexualen Eguna dela eta.


Herrialde bakoitzeko koordinakundeak edo manifestazioaren antolaketa taldeak bere leloa eta komunikatua aukeratu du manifestaziorako. Arabako eta Gipuzkoako koordinakundeek homofobiaren kontrako mezuak zabalduko dituzte. Bizkaiko koordinakundeak gehiago zehaztu du mezua, eta erabateko berdintasunaren aldeko aldarria zabalduko du Bilboko kaleetan.


Imanol Alvarez EHGAMeko kideak esan duenez, hurrengo urteetako lana izango da gizartean erabateko berdintasuna lortzea. Zehaztu du aurretik ere horretan aritu direla lanean baina, behin lege aldetik berdintasuna lortu eta gero, kalean eragiteko ahalegin handiagoa egingo dutela.


Izan ere, homofobia kasuak oraindik ere egon badaudela azpimarratu du Alvarezek. Batzuk «ezkutuko homofobia» dira. «Aurrekoan gertatu zitzaidan. Aitarekin eta nire bikotekidearekin nindoan, eta hura ni baino gazteagoa da. Bada, emakume batek esan zigun ea aitaita, semea eta iloba ginen. Ez zeukan min egiteko asmorik, baina oraindik kosta egiten da ulertzea sexu bereko bikotekidea izan dezakegula».


Beste adibide bat ere jarri du: nerabeei neska-laguna eta mutil-laguna ote duten etengabe galdetzea; beste sexukoa, jakina. «Hori nahi gabeko homofobia da, ageriko homofobia ere egon badagoelako. Behin esanda ez da ezer gertatzen, baina etengabe antzekoak entzun behar izatea astuna egiten zaigu». Horri aurre egiteko, hezkuntza bide egokia dela uste du Alvarezek. Baina hezkuntza ikuspegi osoarekin hartuta. Eskolan ez ezik, komunikabideetan, familietan eta kalean ere eragin behar dela uste du. Horren harira, orain arte indarrean egon den zeharlerroen politikak «porrot» egin duela deritzo. Orain, Herritar Heziketa izeneko ikasgaian landuko dute gaia. Lehen, Etika izenekoan egiten zuten. «Baina guztia irakaslearen eta ikastetxearen borondatearen menpe geratzen zen».


Nafarroako Ekainaren 28ko plataformako kide Iñigo Trajaolak ere hezkuntzaren bidea aipatu du, diskriminazio egoerekin amaitzeko. «Haurrek ikasi behar dute hainbat sexu orientazio badela, eta hori normala dela». Era berean, aldaketak eskatu zituen, «irainak jasotzen ez jarraitzeko, nork bere joera gorde behar ez izateko».


Hezkuntzan eragin bai, baina horretarako irakasleek prestatuta izan behar dute. Hain zuzen, egun borondatea bai, baina arazoari aurre egiteko prestakuntza nahikorik ez dutela uste dute gayen, lesbianen eta transexualen elkarteek. Horri aurre egiteko, irakasleei ikastaroak emateko eskatu dute. «Baina ez lan orduetatik kanpo, bestela ere nahikoa lan badutelako. Lan orduetan izan behar dira ikastaroak», azpimarratu du Imanol Alvarezek.


Nafarroan Europara begira

“Europa: atzerapausorik ez, berdintasuna posible da.” Hori da Nafarroako Ekainaren 28 Plataformak aurten hautatu duen leloa, Gay eta Lesbianen Harrotasun eguna ospatzeko. Europari egin diote so homosexualen, lesbianen eta transexualen herrialdeko taldeek, hainbat herritako egoera salatzeko. Polonia aipatu du zehazki Trojaolak. «Herri horretan homosexualitatearen inguruko propaganda egitea debekatu dute. Irakasle batek, adibidez, ezin du jendaurrean onartu homosexuala dela. Hori Europako Batasuneko herri batean gertatzea oso larria da».


Haurrentzako telebista saio bateko pertsonaia bat homosexuala ote zen ikertzen ere aritu dira Polonian azken boladan. Zalaparta sortu du herri horretako Gobernuaren jarrerak, eta, bereziki, gay eta lesbianen taldeen kritikak jaso ditu Europa osoan. Poloniako egoeraren oihartzuna Euskal Herriraino ailegatu da: «Hango taldeen ahotik entzun dugu hemen duela 30 urte genuen egoera bizi dutela gaur egun haiek Polonian».


Bestalde, hainbat gizarte eragilek bat egin dute Gayen, Lesbianen eta Transexualen Egunean antolatu dituzten mobilizazioekin. Batasunak, Bilgune Feministak eta EGIk deitu diren manifestazioetan parte hartzeko deia egin diete herritar guztiei.


  • Deialdiak: Hauek dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan gaur izango diren manifestazioak.
  • Bilbo. Moiua plaza, 20:00etan.
  • Donostia. Bulebarra, 19:30ean.
  • Gasteiz. Ama Zuriaren plaza, 20:00etan.
  • Iruñea. Autobus geltokia, 20:00etan.

> Iritzia: Koldo Aldabe > GIZARTE BERDINTASUN OSORANTZ

  • Gizarte berdintasun osorantz
  • Berria, 2007-06-28 # Koldo Aldabe

Gay, lesbiana eta transexualen eguna gaur. Mundu osoan duela 38 urte kolektibo horren eskubideen aldeko borrokan bihurgune garrantzitsu bat hasi zela ospatzen da. Eskubideak eskuratzeko borroka hasi zela.


Egun hirurogeita hamar herritan oraindik legez jazarriak dira gay, lesbiana eta transexualak, eta zortzitan heriotza zigorra ere ezartzen dute harreman homosexualengatik. Ez dira gutxiago sexu berekoen arteko harremanak, legez ez bada ere, zigortzen dituzten herriak, edo homosexual izatea aitortzeak ondorio larriak jasateko arriskua dakartenak.


Askatasunen Europan ere bai; arlo publikoan debekatua egon arren, pribatuan diskriminazio larriak eragiten baitira oraindik. Eta Poloniaren kasua ahaztu gabe --ez da bakarra--.


Legeen aldetik aurrerapen handia egin da Hego Euskal Herrian --Iparraldean gutxiago, eta Sarkozyrekin ezin gehiago espero--. Ezkontzeko, familia osatzeko, adoptatzeko eskubidea eskuratu du kolektiboak; genero identitatearen legea etorri da geroxeago. Eskubidea lege eginda. Kolektibo horren borrokari esker lortuak. Eta eskubideen lorpenak ez du kolektibo hori soilik biltzen; gizartea osotasunean aberasten du, eskubideen eta askatasunen konkista guztiona baita. Berdintasun osorantz hurbiltzea baitakar.


Legeen babesa ez da nahikoa, ordea. Gehiago behar da, gizarteratu egin behar da. Informazioa eta heziketa dira gakoak, urteotako borrokan -erasoen aurka, irainen aurka, diskriminazioaren aurka, eta eskubideen alde- lortutakoa denona izan dadin.


Kaleak beteko dira gaur; ospa dezagun maitatzeko, harremanak izateko eta bizitzeko aniztasuna.

> Berria: Erakusketak > HOMOSEXUALITATEAREN "HISTORIA IKUSEZINA" AGERIAN

  • Homosexualitatearen «historia ikusezina» agerian
  • 'Homosexualak historian' erakusketan hainbat homosexual ospetsuren biografiak bildu ditu Gehitu elkarteak
  • Irutxuloko Hitza, 2007-06-28 # Nagore Irastorza

Gaur da Gay, Lesbiana eta Transexualen Nazioarteko eguna. Aldarrikapen egun honetan, beren eskubideak errespetatzeko eskatzen dute gay, lesbiana eta transexualen kolektiboek. Egun honekin bat eginez, historian barrena ezkutuan egon den homosexualitatea agertarazi nahi du Gehitu elkarteak. Horretarako, Homosexualak historian erakusketa antolatu du. Bertan, historiako hainbat homosexual ospetsuren biografiak bildu dituzte, 26 paneletan.


Koldobike Mujika eta Sergio Iñiguez Gehituko kideek erakusketaren nondik norakoak azaldu zituzten. Homosexualitatea normalizatzeko bidean erakusketa egitea interesgarria iruditu zitzaien. «Homosexualitatea ezkutuan gorde da historikoki, eta justizia egin nahi diogu ikusezina izan den egoera bati». Honekin batera, gazteek erreferentziak izatea eta gaia normalizatzea nahi dute. «Gazte horiek homosexualak badira, idazle edo musikariez gain, hainbat pertsona ospetsu homosexualak izan direla ikus dezaten nahi dugu».


Erakusketarekin ez dute homosexualitatea lau haizetara zabaldu nahi, «bere lekuan jarri baizik».


  • 26 panel
  • 13 emakumezko eta 13 gizonezkoen biografiak bildu dituzte erakusketan; Kristo aurreko VI. mendetik hasi eta gaur eguneraino. Safo poeta, San Agustin, Socrates, Oscar Wilde, Federico Garcia Lorca, Jacinto Benavente, Martina Navratilova edo Terenci Moix, besteak beste.
  • Pertsonaiak aukeratzeko orduan, hainbat zailtasun izan dituzte Gehitukoek. Esaterako, emakumeak aurkitzea zaila izan da «kultura ikuspuntu matxista batetik idatzia dagoelako». Bestetik, Erdi Aroko pertsonaia homosexualik ez dute topatu.
  • Erakusketa Alderdi Ederreko Liburutegi Nagusian izango da ikusgai, ekainaren 18tik uztailaren 14 arte.

> Erreportajea: Ekainak 28 > EHGAMEK 30 URTE BETE DITU AURTEN: ASKAPENAREN ALDEKO BORROKA LUZEA

  • Askapenaren aldeko borroka luzea
  • EHGAMek 30 urte bete ditu aurten; gaur kalera aterako da beste hainbat elkarterekin batera
  • Irutxuloko Hitza, 2007-06-28 # Amaia Portugal

Ekainaren 28a izaki, beste behin ere, hainbat elkartek Gay, Lesbiana, Bisexual eta Transexualen Harrotasunaren Eguna ospatuko dute gaur Donostian. Euskal Herriko Gay-Les Askapen Mugimendua izango da horietako bat. EHGAMek 30 urte bete ditu aurten.


EHGAM 1977an jaio zen, nahiz eta bi urte geroago izan zen gertaera tamalgarri batek jarri zuen taldea benetan lanean. 1979ko ekainaren 10ean, mozkortuta zegoen Espainiako polizia batek Errenteria-Oreretako Francisco Vicente Vadillo Francis gaztea tiroka hil zuen, eta pertsona askoren kontzientzia piztu zuen horrek. Gipuzkoako EHGAMeko kide Mikel Martin Konderen arabera, «Francis trabesti lanetan aritzen zen. Bere burua zen bezalakoa onartzen zuen, eta oso ezaguna zen herrian».


Gertaera hark jendea hunkitu zuen, eta asko kalera atera ziren protesta egitera. Haien artean, gay, lesbiana eta transexualen eskubideen aldeko talde jaioberri bat: EHGAM. Hemen gaude eta ez gara ezkutatzen edo Homosexualitatea kalera ziren taldearen aldarrikapenetako batzuk. Izan ere, aldarrikapenek garrantzia handia izan zuten garai hartan. «Isiltasuna hautsi genuen; lehen aldiz geuk hartu genuen hitza». Lehen urratsa emanda zegoen, eta EHGAMek gogor lan egiteari ekin zion. Kartelak, hitzaldiak, erakusketak...


Gainera, herriz herri ekitaldiak egin zituzten. Martinen hitzetan, «lehen jendea hiriburuetara joaten zen, herrietan gizarte kontrol handia zegoelako. Arazo hori konpontzeko, herrietara jo behar genuela erabaki genuen». Gizartea sentsibilizatzea zen helburua eta, bide batez, gay, lesbiana eta transexualen bizi-kalitatea hobetzea. Horretarako, eztabaidak ere antolatu zituzten: «Eguneroko esperientziak elkar trukatzen genituen, eta haietan oinarrituta, gure aldarrikapenak bideratzen genituen».


Ekitaldi ugari antolatzearekin nahikoa lan ez, eta EHGAMek beste arazo bati aurre egin behar izan zion 80ko hamarkada hasieran: legeztatzea. 1979tik aurrera, Espainiako Elkarteen Erregistroan sartzeko borrokan aritu ziren, eta lauzpabost urte behar izan zituzten helburua betetzeko. Dena dela, kalean onespena lortua zuten, eta horixe zen garrantzitsuena: «Legezko onarpena axola zitzaigun, baina ez horrenbeste».


Gay, lesbiana eta transexualen mugimenduaren hasierako urte korapilatsu haiek beren emaitza ekarri zuten. Atzera begiratuz gero, argi dago gauza batzuk onerako aldatu direla. Adibidez, EHGAMen eta antzeko taldeen lorpen handienetako bat 1979an homosexualitatea Espainiako Giza Arriskugarritasun Legetik kentzea izan zen. «Buelta eman zaio horri; gaur egun, homofobia zigortzen baita», dio Martinek. Era berean, mugimenduaren onarpena handiagoa da duela 25 urte baino. Horrek ere lagundu du, besteak beste, Espainiako Parlamentuak pertsona homosexualak ezkontzea ahalbidetzen duen legea onar zezan. Baita Genero Identitatearen Legea ere. Erakundeei dagokienez, aldaketa nabarmena izan da, Martinen hitzetan: «Euskal Herrian, 150 lagun inguru daude sexu aukerarengatik edozein arazo duenari laguntzeko prest».


Etorkizunera begira, hezkuntza da EHGAMen erronka nagusietako bat. Elkarteak eskoletan giza sexualitatea, bere osotasunean landu dadin nahi du. Eta hedabideei dagokienez, sexu aniztasunari ematen dioten tratamenduari ere «errepasoa» egin behar zaiola uste dute EHGAMen. Osakidetzari zuzendutako erronkak ere badituzte, EHGAMek sexu aldaketa egiteko ebakuntza serio har dezan eskatu baitio. Martinen iritziz, «asko hitz egin behar da oraindik, eta autokritika ere egin behar dugu. Ez dut uste dena ondo egin dugunik».


Festa Bulebarrean
Urtero bezala, ekainaren 28a dela eta, manifestazioa izango da gaur hainbat udalerritan; baita Donostian ere. Gay, lesbiana, bisexual eta transexualen elkarteek 19:30erako egin dute deialdia, Bulebarrean. Gainera, atzoz geroztik eta igandera arte, Kursaalak argiztapen berezia izango du. Izan ere, mugimenduok bere egin dituzten ostadarraren koloreek argiztatuko baitute gauez Zurriolako eraikina.


Gehituk ere, hamar urte aurten
Gehituk ere urteurren borobila du aurten. Izan ere, datorren urrian hamar urte beteko ditu elkarte honek. Hain zuzen ere, hamar urteotako bilakaerari dagokionez oso baikor agertu da Koldobike Mujika Gehituko kidea: «Positiboa izan da erabat».


«Kanpoko egoera ikusita beharrezkoa zelako hasi zen talde bat», azaldu du Jauregik, Gehituren sorrerari dagokionez. Hasieran taldean gizonezkoak besterik ez bazeuden ere, gero emakumezkoak ere sartu ziren, eta dezente, gainera: «Emakume asko dira bazkide orain».


Gizartean normalizazioa ematen ari dela dio Mujikak, eta legalki ere bidea egin da. Esaterako, Eusko Legebiltzarrean egin zen Izatezko Bikote Legearen onespena eta bikote homosexualak ezkontzea ahalbidetzeko Espainiako Parlamentuak aurrera ateratako legea azpimarratu ditu. «Horietan parte-hartze handia izan dugu».


Azkenaldian hainbat kanpaina ditu martxan Gehituk, elkartearen bilakaera positiboaren erakusgarri. Alde batetik, ikastetxeetan Hitz egin dezagun homosexualitateaz kanpaina egin zuten duela hilabete batzuk, eta orain balorazioa egiten ari dira. Era berean, 2005 urte bukaeran Lesgayzale kanpainari ekin zion. Donostian eta hainbat herritan, dendaz denda ibili eta atxikimendua eskatu dute kanpaina honen bitartez.


Kaldereroen konpartsa, Olentzero eta Santa Agedako abesbatzak, mendi irteerak... Hamar urteren ondoren, oso talde aktiboa da Gehitu.

> Berria: Ekainak 28 > EKITALDI UGARI EGINGO DIRA GAUR GAY ETA LESBIANEN ASKAPEN EGUNA DELA ETA

  • Ekitaldi ugari egingo dira gaur Gay eta Lesbianen Askapen Eguna dela eta
  • Gara, 2007-06-28

Euskal Herriko hainbat hiritan ekitaldiak antolatu dituzte gaurko Gay eta Lesbianen Nazioarteko Askapen Eguna ospatzeko. Bizkaian, adibidez, EHGAM eta Gaytasunak sari banaketa antolatu dute gaur urtero bezala. Ekitaldiaren berri gaur 11.00etan emango badute ere, saridunen izenak ezagutarazi dituzte dagoeneko: Urrezko Hirukia Francisco Letamendia Ortziri emanen diote, eta Trapuzko Espartzina, berriz, Europridek jasoko du.


Horrez gain, Bizkaiko Ekainaren 28 Koordinakundeak gay, lesbiana eta transexualen eskubideak aldarrikatzeko gaur arratsaldean egingo den manifestaziora joateko deia luzatu du. Koordinakundea EHGAM, Bizigay, Hegoak, Aldarte, Queer Ekintza eta Euskal Hartza kolektiboek osatzen dute. Manifestazioa 20.00etan aterako da Bilboko Moyua plazatik «Hau ez da nahikoa, gehiago aldarrikatzen dugu» lelopean.


Prentsara helarazitako oharrean adierazi dutenez, «gaur gure eguna da, gaur gure sexu-desioen askapena ospatzen dugu. Bestelako gizarte bat aldarrikatzen dugu gaurko egunean: irekiagoa eta zuzenagoa; askeagoa». Bide batez, aurreko hamarkadetan pairatutako errepresioa oroitarazi dute eta «gure iraultzaren aintzindariak izan zirenak» goraipatu dituzte. Geroztik lortutakoa ospatu arren, oraindik egiteko dagoena nabarmendu dute. Hala, tolerantziaren heziketa, errespetua eta lesbianen ikuspena bultzatu beharreko gaiak direla ohartarazi dute. Bide batez, sexu askapenaren aldeko aldarria egin dute.


Euskal Herri osoan

EHGAMek Euskal Herri osoan egingo ditu gaur manifestazioak -Miarritzekoa ekainaren 16an egin zen-. Horietan parte hartzeko deia «Desberdintasunez bizi» lelopean kaleratutako kartelekin egin dute. Hiriburuetako manifestazioak 20.00etan hasiko dira. Iruñeko kasuan, jaia izanen da ondoren Nabarreria plazan Gozamenez kanpainaren barnean.


Batasunak ere nabarmendu du gaurkoa «aldarrikapen eguna izaten jarraituko» duela, «aukera sexual guztiak ez daudelako maila berdinean» eta «aukera sexualen arabera diskriminazio egoera larriak» ematen direlako. Talde abertzaleak, bat egin du gaurko mobilizazioekin, eta aldarrikatu du «emakume, eta gizonen, zein bere aukera sexualaren araberako pertsonen arteko harremanak parekidetasunean garatzeko baldintzak sortzeko eraldaketa sozial integrala» behar dela.


Bilgune Feministak ere gaurko ekimenetan parte hartzeko deia egin die «feminista, emakume eta aurrerakoi sentitzen den orori», eta aukera sexualak «askatasun osoz» bizitzeko eskubidea aldarrikatu du.

2007/06/27

> Iritzia: Jesus Estomba · Gehitu > STONEWALL 2007: GAYEN HARROTASUN EGUNA

  • Stonewall 2007: gayen harrotasun eguna
  • Berria, 2007-06-27 # Jesus Estomba · Gehituko Informazio eta Laguntza Zerbitzuko koordinatzailea

1969ko uda beroan hasi zen guztia; ekainaren 28ko goizean. New Yorkeko Christopher Streeten (Greenwich Village), 53. zenbakiko Stonewall Inn taberna famatua hiriko underground jendearentzako topagune bihurtua zen. Taberna horretara, besteren artean, homosexualak eta transexualak joan ohi ziren; hortaz, poliziak sarekada etengabeak egiten zituen, eta bertan egoten ziren pertsonen oinarrizko eskubideak urratu egiten zituen. Bada, ekainaren 28ko goiz horretan, berriz ere, polizia indarka sartu zen tabernara, baina gauzak ez ziren beti bezala gertatu. Hainbeste irain eta errepresiorekin aspertuta, lehen aldiz, bertakoek segurtasun-indarrei aurre egin zieten; istilu bortitzak izan ziren, hiru egun eta hiru gauez; jende asko atxilotu eta zauritu zituzten.


Jende gehienak, hain segur, ezagutu ere egiten ez dituen gertakari horiek, ordea, gayen harrotasunaren eguna-ren oinarrian daude. Jakina, homosexualen eskubideen aldeko borroka ez zen orduan hasi, baina, halere, egun hori inflexio-puntu garrantzitsua izan zen.


Stonewall-eko gertakari larriek muga argia zehaztu zuten, beraz, aurreko eta ondorengo aktibismo homosexualen artean. Izan ere, egun oraindik daramagun aldarrikapen-prozesu luzearentzat pizgarri handia izan zen. Prozesu hori ez da amaitu; argi-ilunez beteriko prozesua da, eta hausnarketa lan etengabea beharrezkoa du, errealitatea benetako dimentsioan kokatzeko. Eta hau da, hain zuzen, artikulu honen helburua: 1969ko gau bero horretan hasi zen prozesuaren egungo egoera eta geroko aukerak zehazten saiatzea.


Urte batzuk pasatu dira, eta esan beharrik ez dago eskubide zibilean lorpen handiak izan direla, gure gertueneko errealitateari dagokionez, behintzat. Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzaren legezko ezagupena inoiz baino gertaera markagarriagoa izan zen; eta urte berean pertsona transexualei sexu-aipamena aldatzeko aukera ematen dien legea onartu izana ere oso garrantzitsua izan zen. Aurrerapen horiek nabarmentzekoak dira, jakina; baina ez dituzte egungo itzalak ezkutatu behar, hain urruti ez dagoen iraganeko oroipenak nonahi badaudelako oraindik. Beharrezkoa da oroitaraztea sexu bereko pertsonen arteko ezkontza arautzen duen legearen aurka PPk konstituzio kontrakotasuneko helegitea jarri zuela, eta oraindik ebazteke dagoela. Argi dago zein den xedea, argumentu arraroen atzean ezkutatzen den arren. Argi dago, baita ere, ez duela lehen aldiz egiten frogaezina frogatzeko ahalegina...


Berriki, albiste bat goizeko egunkarietako lehen orri guztietan agertu zen. Abenduaren 28ko ale zaharra izan zitekeen, edota, zergatik ez, fikziozko film arraro baten argumentua. Baina ez; zoritxarrez, egia osoa zen, errealitate tristea. Ulertu duzue, noski, Poloniako agintariek idatzitako Lege Egitasmoari egiten diodala erreferentzia. Lege horren helburua homosexuala dela publikoki adieraziko lukeen edo irakaskuntza-lanetan aipatuko lukeen irakaslea zigortzea da, lanetik bidaliz edota isunak eta kartzela-zigorrak jarriz. Gainera, ez dira horretan gelditu: handik egun batzuetara, beste albiste batek zera aipatzen zuen: haurrentzako serie ezagun bateko pertsonaia batek zalantzak sortzen zituela, «haurrenganako bekatuzko jarrera homosexualak» antzematen baitzizkioten.


Duela 40 urteko kontua izan zitekeen. Baina ez da hala; ez gara 1969az ari, egungo errealitate tristeaz baizik. Sinesgaitza dirudien arren, XXI. mendeko gertakaria da, Europar Batasunekoa. Sinesgaiztasunezko barrea sortzen du, baina beldurtzen hasteko albistea da.


Polonia abiapuntua izan da, bere ezaugarriengatik eta albiste bortitz horrengatik; halere, ez dugu uste kasu isolatua denik. Ezin ahaztu, izan ere, herri asko eta askotan zigortu egiten dutela homosexualtasuna, eta horietako batzuetan heriotza-zigorra ere jartzen dietela homosexualei. Horien artean, hauek aipa daitezke: Mauritania, Saudi Arabia, Yemen, Arabiar Emirerriak, Iran... Azken herri horretan, Amnesty Internationalen datuen arabera, 4.000 homosexual, lesbiana, bisexual eta transexual hil dituzte 1979. urteaz geroztik.


Jarrera biktimista hartzea ez da irtenbidea, baina nire xedea ez doa inondik ere alde horretara... Egia esan, errealitatea askotan da konplexua eta iluna; uste baino sarriago. Ondorioz, ekidin egin behar dugu, ala, bestela, behar den zintzotasunarekin aurre egin.


Utz diezaiogun orain denboran eta espazioan bidaiatzeari, eta begira diezaiogun gure gertueneko errealitateari. Hemen ere, geure burua engainatzen ez badugu, errealitatea itxuraz baino konplexuagoa dela ikus dezakegu. Cogam elkarteak berriki Madrilgo Unibertsitate Autonomoarekin lankidetzan egindako ikerketan, ikasle gazteek homosexualtasunari begira dauzkaten jarrerei buruzko datu harrigarriak agertu dira. Ikerketa horretarako, bi urtez Madrilgo 32 ikastetxe publikoko 3.500 ikasle aztertu dituzte; 869 inkesta egin dituzte, eta 20 irakasle homosexualen lekukotasunak jaso. Ikerketa horretatik ateratako ondorio adierazgarrienen artean, hauek nabarmendu nahi ditugu:


Nerabe gayen %45ek eskolan bortizkeria fisikoa edo hitzezko bortizkeria jasan izana adierazi dute; %97k sarritan entzuten dituzte komentario homofoboak, eta homosexualen suizidatzeko arriskua besteena baino hiru aldiz handiagoa da. Bestalde, ikerketako txostenaren arabera, neskek mutilek baino errespetu eta informazio gehiago daukate sexu-aniztasunari buruz. Hala, mutilen %32k aho betean adierazten dute ez dutela gaizki ikusten homosexualak erdeinuz tratatzea; nesken %15ek esan dute gauza bera. Mutilen %28k eta nesken %10ek ez dute begi onez ikusten gayek eta lesbianek maitasuna publikoki erakustea. Mutilen %28k ez dakite homosexualtasuna ez dela eritasuna (nesken %12k ere ez).


Bada, datuak hor daude...


Gainera, horiek arazoaren alderdi batzuk besterik ez dira. Orientazio sexualak eragiten duen bullying-aren zati bat besterik ez dugu aurkeztu; emakume lesbianaren ikusezintasun berezia ez dugu aztertu; gazte askorentzat homosexualtasuna aitortzeak dakartzan liskarrak ez ditugu aipatu, ezta, askotan eta gehiegitan, familian sortzen duen ondoez sakona ere; ez dugu esan, ezta ere, errealitate horri herri txiki edo landa herrietan aurre egitea are zailagoa dela; ez dugu familia homoparentalaz hitz egin, ez transexualtasunaz, ezta pertsona homosexual zahar asko eta askoren etengabeko ezkutatzeaz eta bakartasunaz ere... Ez; alderdi garrantzitsu asko, gizarte-kontzientzia oraindik nahikoa irekia ez dela baieztatzen duten errealitate asko ez ditugu jorratu. Oraindik ez ditugu aipatu; baina, jakina, noizbait horiez hitz egiteko aukera izango dugu; izan ere, zorionez, Stonewalleko gertakarien oroimenak horretarako aukera eskainiko digu, urtero-urtero.


Duela aste bat, komunikabide garrantzitsu batek egin zidan elkarrizketan, gaur egun ekainaren 28a Gayen Harrotasun Eguna izendatzeak zer zentzu daukan galdetu zidaten. Nire lehen erreakzioa harritzea izan zen; baina ostean, konturatu nintzen batzuentzat agerikoa dena ia inoiz ez dela nabarmena, objektiboki. Espero dut lerro hauek nire solaskidearen eta beste pertsona guztien duda zilegi hori deuseztatzeko balioko dutela.


Berriki argitaratutako artikulu batean, Sergio Iñiguez eta Koldobike Mujikak Somewhere over the rainbow kanta ezin famatuagoa parafraseatu zuten, ondokoa idatziz: «...ostadarreko lekuren batean, zeruak urdinak eta ametsak egiak izan beharko luketen leku horretan (...) homofobiak, hau da, gorrotoak, gaitzespenak eta erasoak irauten du...». Eta garrantzitsua da jendeak hori jakitea, errealitate hori nabarmen egitea; izan ere, arrazoi osoa daukate, hain segur.

> Berria: Ekainak 28 > HOMOSEXUALEN MUGIMENDUAZ ARIKO DIRA GAUR ITSASONDON

  • Homosexualen mugimenduaz ariko dira gaur
  • EHGAMeko bi kidek emango dute hitzaldia, gaur iluntzeko zazpietan
  • Goierriko Hitza, 2007-06-27 # Arkaitz Apalategi

Gay eta lesbianen nazioarteko egunaren atarian, kolektibo horren egoera ezagutu eta euren aldarrikapenak zein diren jakiteko hitzaldia antolatu du Itsasondoko Kultur Elkarteak. Hala, Euskal Herriko Gay Askapenerako Mugimenduko (EHGAM) Julen Zabalak hitzaldia emango du gaur. Saioa 19:00etan hasiko da, Itsasondoko Gazte Kultur Etxean.


Antolatzaileek gaiaren inguruko kontzientzia zabaldu nahi dute: «Jendeak jakin behar du Goierrin badagoela mugitu eta elkartzen den talde bat, askorentzat erreferentzia eta laguntza izan daitekeena».


30 urte aurreiritziak baztertzen izenburua jarri diote hitzaldiari. Bertan gay eta lesbianen mugimenduak azken hiru hamarkadetan egindako lana eta aurrera begira dituzten erronkak azalduko dituzte. Julen Zabalarekin batera, Goierriko Les-Gay Taldeko kideak ere izango dira. Haiek azaldu dutenez gay eta lesbianen mugimendua duela 30 urte sortu zen, EHGAMekin batera. «Harrezkero hainbat arlotan hobetzea lortu duten arren oraindik lan handia dago egiteko, benetako berdintasun sozialaren bidean».


Itsasondoko Kultur Elkarteak gaiaren inguruan ekintza gehiago antolatzeko asmoa du. Uztailean egingo diren aire libreko film emanaldietan lehena gai horren ingurukoa izango da. Datorren ikasturteari begira ere harreman zuzenagoa izan nahi dute EHGAMekin, ekintza gehiago egiteko.

2007/06/26

> Elkarrizketa: EMILIO GOMEZ CETO > "ESKOLAKO JAZARPEN HOMOFOBOAK GAZTE HOMOSEXUALEI ZEIN HETEROSEXUALEI ERAGITEN DIE"

  • Emilio Gomez Ceto · Soziologoa
  • «Eskolako jazarpen homofoboak gazte homosexualei zein heterosexualei eragiten die»
  • Berria, 2007-06-26 # Edu Lartzanguren · Donostia

Emilio Gomez Ceto soziologo espainiarrak "Herramientas para combatir el bullying homofóbico" liburua argitaratu du aurten. Ikastetxeetan gaztetxo homosexualen kontra ikaskideek egiten duten jazarpena du gaia liburuak, eta unitate didaktikoak proposatzen ditu fenomenoaren kontra borrokatzeko. Gaur hitzaldia emango du Donostian, EHGAMek antolatuta, osteguneko Lesbiana, Gay eta Transexualen Nazioarteko Egunaren harira.


Nola sortu zen liburu hau egiteko ideia?

Ikasgeletan egiten den irainik ohikoena «maritxu» da normalean. Hori eta azken urteotan egon diren jazarpen kasuek gizartean sorturiko larritasunak bultzatu gintuzten liburua egitera.


Zertan bereizten da homosexualen kontrako jazarpena eskoletan bestelako bullyng kasuetatik?

Ez da soilik gaztetxo homosexualen kontrakoa, baita homosexual izan gabe genero ereduak hausten dituzten neska eta mutilen aurkakoa ere. Erasokorrak ez diren mutilak edo kirola egiten duten neskak ere biktima izaten dira askotan, bai lagun eta ikaskideen aldetik zein, batzuetan, irakasleen aldetik. Kasu honetan diferentziarekiko gorrotoa dago jazarpenaren oinarrian.


Zelako ondorioak izan ditzakete jazarpen mota hau pairatzen dutenek?

Normalena ikasketak uztea izaten da. Askotan bakardadea gertatzen da, lagunek baztertu egiten dutelako biktima. Horrek guztiak gaztetxoaren garapen psikologikoan kalte handia eragin dezake. Kasu larrietan, suizidioraino hel daiteke.


Fenomenoa noraino dagoen zabalduta aztertu duzue?

Ikerketa batzuk egin izan dira, baina lagin txikikoak dira guztiak. Hutsune handi bat dago hemen administrazioaren aldetik, bultzatu egin beharko lukeelako azterketa sakonagoa. Badakigu arazoa dagoela ikasgeletan, baina ez dugu modurik jakiteko zenbaterainokoa den. Lehen hezkuntzaren azken ikasturteetan zein bigarren hezkuntzan aztertu beharko litzateke.


Bigarren hezkuntzan gertatzen da batez ere jazarpen mota hau. Zergatik?

Hamabi eta hamasei urte artean gertatzen da, orduan sortzen direlako berdinen arteko taldeak. Lehen hezkuntzako geletan, irakasle bera izaten dute haurrek urte osoan. Bigarren hezkuntzan orduro edo aldatzen da irakaslea eta askoz zailagoa da jarraipena egitea.


Arazoa aurrez ikusteko eta konpontzeko bideak ematen dituzue liburuan? Nola egin dakioke aurre horri?
Garrantzitsua litzateke tutoreek denbora gehiago izatea taldea ezagutzeko eta neurriak hartzeko arazoa agertu aurretik. Errazena zigortzea da, baina askoz hobea da aldez aurretik lan egitea, tutoretzen bidez, eta hezkuntza aldetik. Garrantzitsua litzateke sexu hezkuntza eskoletan, egun ematen ez dena. Hiritartasunerako hezkuntzaren bidez giza balioak jorra daitezke ikasgeletan, baina Eliza katolikoa ikasgaia eskoletan ematearen aurka dago oraingoz.

  • Hitzaldia. 'Cómo afrontar la homofobia, la lesbofobia y la transfobia en la escuela'.
  • Lekua: Amara Berriko Gaztegunean.
  • Noiz: Gaur, 19:30ean.

2007/06/25

> Iritzia: Jose Egia > SEXU TURISMOA, SEXU ZAPALKUNTZA

  • Sexu turismoa, sexu zapalkuntza
  • Gara, 2007-06-25 # Josebe Egia

Uda ailegatu eta oporrei buruzko elkarrizketa ohikoa izaten da. Nora goazen, norekin, nola... Duela gutxi datu bat irakurri eta zur eta lur geratu nintzen: hamar pertsonatik batek inguru gertukoa den norbait ezagutzen omen du oporretan atzerriko herrialderen batean umeekin harreman sexualak eduki dituena. Turismo sexuala, adierazpenik nazkagarrienean.


Beste herrialdeetan sexua bilatzen duen pertsonaren profila 40-60 urte bitarteko gizonezko zuriarena da. Normalean, helduen prostituzioa bilatzen omen du eta, plana egin gabe, nerabeekin edo umeekin harremanak izaten bukatzen du. Unicefen datuen arabera, urtero ia bi milioi ume -gehienak neskatxak- esplotazio mota honen biktima izaten dira.


Beren herrialde propioetan -hemen, besteak beste- halakorik inoiz egingo ez luketen pertsonek esplotatu eta umiliatzen dituzte. Horren arrazoia bistakoa da: hemengo tabuak apurtzeaz gain, anonimatua bermatuta daukate bertako hotel jabeen eta Poliziaren ustelkeriaren laguntzaz. Badakite ez dutela zigorrik jasoko, ohiko inguruneak ez duela ezer jakingo eta euren izen onak ez duela inongo minik jasango. Nahi dutena egiteko aske sentitzen direlako, alegia, eta boteretsu. Jatorrizko herrialdean ez bezala.


Turismo sexuala oinarrian arraza eta generoa dauzkan nortasun berezia berresteko modua besterik ez da, pobreagoa den heinean ahulagoa dena erabiliz eta zapalduz norberaren egoa asetzeko. Burura etortzen zaizkigu Kuba, Santo Domingo... eta mutilzahar tripontzi koipetsuek beltzaran bat gerritik helduta. Ikerketen arabera, ordea, nahiz eta gizonak oraindik gehiengo argia izan, egoera aldatzen hasi da. Hau da, turista sexualen taldea homogeneotasunetik urruntzen hasi da: gizon zein emakume, ezkondu zein ezkongabe, heterosexual zein homosexual... Azken hauena, hain zuzen, orain gutxi arte hain estigmatizatua, azkenaldian bidai agentziek modu estalian mimatua dela diote datuek, pertsona aberatsak eta bidaiariak erakartzen baititu.


Pertsona hauek guztiek herrialde horietan bilatzen eta aurkitzen dutena, euren arabera, «desiatuta, inguratuta eta maitatuta» sentitzeko aukera da. Zelako hipokresia!


Denek, salbuespenik gabe, herrialde horietan aurkitzen dutena pobrezia latza besterik ez da. Gosea eta eguneroko drama aurrera eraman beharra. Ziur nago turista hauek oso kontziente direla euren «arrakastaren» arrazoiaz, berezko xarmagatik ez dela, alegia. Kontziente direla pobreziaren katea elikatzen ari direla. Eskaria sortzen duten bitartean existituko dela merkatua. Eta ezer gutxi inporta zaiela sorrarazten eta iraunarazten dituzten ondorioak herrialde horietan, pertsona horiengan. Nire iritziz, pertsona horiek eta euren jokabidea gogor zigortu behar dira. Han eta hemen.


Oporrak badatoz eta aukera zabala daukagu. Beste herrialde batera joanez gero, errespeta dezagun, baina ez hango egoera baliatu boteretsu sentitzeko edo geure apeta zikinenak asetzeko.

2007/06/23

> Berria: Ekainak 28 > EKAINAK 28: GAY, LESBIANA ETA TRANSEXUALEK "ERABATEKO BERDINTASUNA" EXIJITUKO DUTE

  • Homosexualek «erabateko berdintasuna» exijituko dute
  • Ekainaren 28rako, Gay, Lesbiana eta Transexualen Harrotasun Egunerako, mobilizazioetara deitu dute
  • Berria, 2007-06-23 # Asier Iturriagaetxebarria · Bilbo

«Lege aldetik erabateko berdintasuna lortu dugun arren, gizartean oraindik bigarren mailako herritarrak gara». Ekainaren 28ko mobilizazioak antolatzen dituen koordinadoraren ustean Espainiako Gobernuak sexu bereko bikoteei ezkontzeko aukera ematea «onuragarria» izan da, baina oraindik asko geratzen da «benetako berdintasuna» eskuratzeko. «Batzuetan iruditzen zait homosexualitateaz ondo hitz egiten dela politikoki zuzena delako», adierazi zuen EHGAMeko Jose Ignacio Sanchezek.


Euskal Herriko hiriburu nagusietan mobilizazioak antolatu ditu ekainaren 28ko koordinakundeak. Bilbon, 20:00etan izango da, Moyua plazatik abiatuta. Ordu berean izango dira Gasteizen (bulebarrean), Donostian (Alderdi Eder parkean) eta Iruñean (autobus geltokian). «Orain dela 30 urte Euskal Herriko gay eta lesbianen mugimendua hasi zen garaiarekin alderatuta, askoz hobeto gaude, baina oraindik badago zer hobetu».


Gay, lesbiana eta transexualen mugimenduko elkarteentzat hezkuntzan eragitea funtsezkoa da, oraindik gizartean dauden «aurreiritzi» askorekin amaitzeko. «Gazte askok bakar-bakarrik egin behar diote aurre bere sexualitate aukerari, ez die inork laguntzen, eta horri derrigorrean heldu behar diote agintari politikoek».


Etorkinen munduari erreparatzeko eskatu zuen, batez ere emakumeei, orain dela 30 urte hemengo emakume lesbianen moduan, ezkutatu egin behar izaten direlako.

  • Lala Mujika · Aldarte elkarteko kidea
  • «Gizon homosexualak emakumeak baino errazago onartzen dira»

30 urte eman ditu gay, lesbiana eta transexualen aldeko borrokan Lala Mujika Aldarte elkarteko kideak. «Askoz hobeto» daudela dio, hobetu behar den arren.


Hezkuntzan eragiteko eskatu diezue agintariei. Irakasleak homosexualitateari aurre egiteko prest daude?

Ez, eta ez daude inork ez dituelako horretarako prestatu. Guk edozein material utzi diegunean, oso gustura hartu dute; hau da, borondate handia dute. Hala ere, horrelako kasu bat agertzen zaienean, ez dakite nola jokatu; gauza horiei beldurra diete oraindik.


Lege aldetik berdintasuna lortu duzue, baina umeak adoptatzeko arazoak dituzue oraindik, ezta?

Hemen, ez. Baina hemen adoptatzeko umerik ia ez dago, eta bikoteek atzerrira joan behar dute bila. Gobernu batzuek bikote homosexualei ez dizkiete umeak ematen adopzioan, eta nik ezagutzen ditut bere sexualitatea erabat ezkutuan dutenak adoptatu ahal izateko.


Gizarteak homosexualak hobeto onartzeak gazteak elkarteetara gutxiago joatea ekarri du?
Etortzen dira, baina lehen baino gutxiago. Gizarteko egoera aldatu izanak eragina izan du, baina, nire ustean, Internetek zerikusi handiagoa dauka horretan. Gazteek bertan bilatzen dute beren zalantzak argitzeko informazioa.


Zergatik ez dira hainbeste ezagutzen emakume lesbianen kasuak?
Iñigo Lamarka arartekoa, esateko, homosexuala dela badakigu, baina antzeko kargua duten emakumeek ez dute adierazten, guk badaudela jakin arren. Gizarte hau homofoboa da oraindik, eta, horrez gainera, matxista ere bada. Errazago onartzen ditu gizon homosexualak emakume lesbianak baino.

2007/06/21

> Iritzia: Xabier Etxaniz Rojo > OPORRAK

  • Oporrak
  • Berria, 2007-06-21 # Xabier Etxaniz Rojo · MaraTiLa

Kitto. Bukatu da ikasturtea eta Maratilagileok oporrak hartuko ditugu. «Ondo etorriko zaizue atsedena -komentatu digute-, joan zaitezte terraza batera eta har ezazue garagardo hotz bana gure kontu, on egingo dizue eta». Honezkero jakingo duzue, noski, nik beti egiten diodala men agintzen didatenari.


Gainera, zer demontre, litekeena da Plaza honetako udaltzainek arrazoia izatea. Atsedentxo batek ez digu kalterik egingo, Maratilagintza eginkizun uste baino gogorragoa baita. Ni neu, esaterako, haluzinazioak izaten hasia naiz zorioneko zutabe honen kontura eta ez nabil txantxetan. Joan den astean bertan, urrunera jo gabe, zera irakurri nuen egunkari batean, AEBetako armada arma biologiko bat sortzen saiatu zela zertarako eta Afganistango taliban guztiak gay bihurtzeko. Haluzinazio bat izan zen, zer bestela, edota ilusio optiko bat, urte osoko nekeak eragindakoa. Izan ere, nik badakit tamaina horretako gaiztakeriarik ezin zaiola inori bururatu. Gainera, Pentagonoko buru txit burutsuek badute bestelako buruhausterik.


Nire lagun Felixek, ordea, ez du hain ondo hartu oporren kontu hau. Azken bolada honetan harroxko samar dabil txoko honetan dituen agerpenak direla eta ez direla. Nago laugarren boterearen erotikak behar baino gehiago puztu duela bere egoa. Bai, nire lagun Felixi ere ondo etorriko zaio atsedena, ea baretzen zaion handiustea.


Tira ba. Irailean etorriko gara bueltan. Bitartean, txintxo ibili eta ondo izan.

> Erreportajea: Ekitaldiak > HITZAK, ETIKETAK, IDENTITATEAK

  • Hitzak, etiketak, identitateak
  • Gay eta lesbianek euskal literaturan duten tratamenduaz mintzatu dira bost idazle Donostian
  • Berria, 2007-06-21 # Gorka Erostarbe · Donostia

«Homosexualitatea eta lesbianismoa. Biak dira hitz abstraktuak. Nik uste dut normalagoa litzatekeela, gaur egun, gay-ak eta lesbianak erabiltzea. Eta aurrerago egongo bagina, queer teoriarekin bat eginez edo, maritxuak eta bolloak, edo ulertuak. Baina, oraindik gaude hitz abstraktu eta zaharrekin eta ez pertsonekin». Ricardo Arregi Diaz de Heredia poetak (Gasteiz, 1958) Homosexualitatea, lesbianismoa eta euskal literatura izeneko mahai-inguruan parte hartu zuen atzo, eta mahai-inguruaren izenburua bera erabili zuen gogoetarako. EHGAM Euskal Herriko Gay eta Lesbianen Mugimenduak antolatu zuen ekimena. Arregiz gain, Itxaro Borda, Juanjo Olasagarre, Aitor Arana eta Angel Erro idazleek parte hartu zuten Ibon Egañak gidaturiko mahai-inguruan.


Homosexualitateaz edo lesbianismoaz idazteko, euskal literaturan terminologia edo hiztegi literarioaren falta ote dagoen galdetuta, berak «zailtasunik» ez duela topatu erantzun zuen Aitor Aranak (Legazpi, 1963). Aranak euskarazko gay hiztegia idatzia du: «Giro euskaldunean bizitzeko zoriona izan dut, eta inoiz gutxi izan dut ezer berririk asmatzeko edo itzultzeko beharrik. Baina, badakit ez dela berdina Azpeitian edo Bilbon bizitzea, eta Bilbon gay-ek hitzak itzuli egiten dituztela. Hiztegia egin nuenean, jaso eta bildu baino ez nuen egin. Inguruan entzun eta irakurtzen nuena. Nire gertukoak izan ditut erreferentzia».


Angel Erro poeta nafarrak (Burlata, 1978), aldiz, arazo gehiago izan du euskal tradiziotik erreferentziak atera ahal izateko: «Gai hau lantzeko euskal tradizioa beharko banu, puskatzeko izango zen. Gazte eta berde nintzela jo nuen antzinate klasikora, Erromara eta Greziara, lehenago beste askok egin bezala, Oscar Wildek eta... baina, gero kontu izan behar da jasotako hori dena zenbaterainoko den benetan eta apurtzailea eta zenbaterainoko fatxada soil».


Itxaro Bordak (Baiona, 1959) kaleratu berria du Jalgi hadi plazara! liburua. Lau libururen ostean, Amaia Ezpeldoi detektibeak lesbiana dela aitortuko du aurrenekoz. Bordaren iritziz, «hizkuntza berritzeko» beharra badago: «Ipar Euskal Herriko euskara hain izan da garbitua hitz zikin, lizun eta abarrez azken 100 urte hauetan, non behar den gorputzari loturiko hitzak bilatu eta berritu. Hori erronka bizigarria da guretzat»


Juanjo Olasagarrerentzat (Arbizu, 1963), Prousten Charlus baroia pertsonaia garrantzitsua izan da: «Gaytasunetik begiratuta oso zaharkitua da, Prousten teoria homosexualitateari buruz nahiko zaharkitua da, baina pertsonaia oraindik ere oso baliagarria da. Txunditzen ninduena eta nauena. Hori izan da nire eraginik handiena».


IDENTITATEEN TALKA

Euskal literaturan pertsonaia gehienek duten tratamendua, oro har, eskasa da Olasagarren hitzetan. «Beti ere agertzen da beste zerbaiten funtzioa. Hiritar bezala, gure funtzio nagusia da nazio bat eraikitzea. Eta gero, beharbada, izan gaitezke gay». Identitatearen gaia garrantzitsua da Olasagarrerentzat: «Gay identitatea edo beste identitateren bat jar liteke zalantzan, baina euskal identitatea ez jarri zalantzan. Hura zalantzan jarriz gero, beste identitate gatazkak arerio bihurtzen dira. Legea izan da literatura nazionala egitea».


Euskal idazlea «bazterrekoa edo periferikoa» izategatik, gay eta lesbianen gaia «desberdin» tratatzeko izan dezakeen gaitasuna «fantasia samarra» dela uste du Arregik: «Ezin liteke pentsatu bazterreko izateagatik denok batuko garenik eta norabide berean egingo dugunik indar». Itxaro Bordaren ustez, ordea, periferiko edo bazterreko izateak «libertatea» ematen dio euskal idazleari.


TRANSGRESIOA?

Bere liburuetan gay eta lesbianen inguruan idazten duenean «transgresiorik» ez duela egiten uste du Aranak: «Transgresioa ez da inoiz egon nire gogoan. Nik idealizaturik dut gay-tasuna, gustuko dudan gay-tasuna. Eta gaitasun hori oinarritzen da gehienbat naturaltasunean, eta nork bere burua onartzean. Idatzi izan dudana idatzi dut, ikusi dudalako inork ez duela idatzi horretaz».


Bordaren iritziz, ordea, transgresiorik ez baina badago probokaziorik: «Testu asko idazten dira erreakzio bat probokatzeko. Barne behar, sentimendu edo oroitzapen bat idazten duzu eta gero irakurleak har ditzake probokazio modura. Euskal Herrian sozietate oso minbera batean bizi gara, eta edozein gauza txiki probokaziotzat har liteke. Gorputz biluziaz, gorputz lesbianaz edo gorputz gay-az idaztea probokazioa izan liteke. Oso gutxi aski da probokatzeko».


Angel Erroren aburuz, irakurlearen begietan dago Transgresioa: «Uxue Apaolazaren ipuinak oso transgresoreak izan daitezke amona batentzat eta Felipe Juaristik idatzi zuen 'gogorrak' direla. Niretzat, besterik gabe, onak dira, abizenik gabe».


Gay eta lesbianen gaiak, sarri «ondo gelditzeko» baino ez dira erabiltzen bai Arregi eta baita Olasagarreren iritziz: «Ezkerra galduta dagoenez, edo gaudenez, behar du ildo ideologiko bat, eta iruditzen zaio, multikulturalismoa dela bide, gay-tasuna bide horietako bat dela ezkerreko sentitzeko. Onartzen dute homosexualitatea, baina, hartaz idaztea ez da transgresioa, nire ustez.


Gay edo lesbianen literatura etiketa moduan erabiltzea ez du gustuko Arregik, baina «etiketa estrategikoak» direla uste du: «Erabili behar ditugu, ikusgarritasun bat bilatu behar delako. Bestela nola saldu? Emakumeak biltzen diren bezala emakumeez hitz egiteko, eta mahai-inguruak egiten dituzte, eta ez luke horrela izan behar. Literatura hutsean izan beharko litzateke. Denak bildu, eta 'denak gara guay' esan, baina emakumeek badakite hori ez dela egia, eta behar dutela estrategikoki biltzea. Poesia poesia da, baina estrategi moduan
erabiltzen dugu etiketa hori, nahiz eta jakinaren gainean gauden estrategia modura erabiltzen dugula».

  • Angel Erro · Idazlea
  • «Gai hau lantzeko euskal tradizioa beharko banu, puskatzeko izango zen»
  • Rikardo Arregi · Idazlea
  • «Ezin liteke pentsatu bazterreko izateagatik denok norabide berean egingo dugunik indar»
  • Juanjo Olasagarre · Idazlea
  • «Hiritar gisa, gure funtzio nagusia nazioa eraikitzea da. Beharbada, gero, izan gaitezke gay»
  • Itxaro Borda · Idazlea
  • «Euskal Herrian oso sozietate minberan bizi gara, eta edozein gauza txiki probokaziotzat har liteke»
  • Aitor Arana · Idazlea
  • «Idatzi izan dudana idatzi dut, ikusi izan dudalako inork ez duela idatzi aurrez horretaz euskaraz»

2007/06/20

> Berria: Sariak > GEHITUK AMNESTY INTERNATIONALI EMAN DIO ZILARREZKO SARIA

  • Gehituk Amnesty Internationali eman dio zilarrezko saria
  • Berria, 20067-06-20 # Erredakzioa · Donostia

Gehitu Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako lesbianen, gayen, transexualen eta bisexualen elkarteak Amnesty Internationali (AI) eman dio Zilarrezko Gehitu saria, AI lesbianen, gayen eta transexualen giza eskubideen alde egiten ari den lana saritzeko.


Gehituk Amnesty Internationalen hiru merezimendu nabarmendu ditu saria berari emateko. Alde batetik, AIk duen «ibilbidea, oihartzuna eta ospea izanik», lesbianen, gayen eta transexualen giza eskubideen aldeko borrokan ari dela. Bestetik, AIk mundu osoan lan egiten duela lesbianen, gayen eta transexualen eskubideen alde eta eskubide horien urraketaren kontra. Nazioarteko lana da, hain zuzen, Gehituren erronketako bat: «Gure inguru hurbilenean berdintasun maila handia lortu dugu, bai gizartean, bai legeetan, baina badakigu lanean jarraitu behar dugula», dio Gehituk. «Nazioartean lan egitea da gure etorkizuneko erronkarik garrantzitsuenetakoa».


Gehituk nabarmendu duen AIren hirugarren meritu nagusia erakunde horren alerta sarea da: «Erabilgarritasun handiko tresna da homofobia eta transfobia salatzeko».


Gehituk Europa izango du gogoan ekainaren 28ko ospakizun eta aldarrikapenetan, gay eta lesbianen nazioarteko egunean. Europa, atzerapausorik ez, berdintasuna posible da leloa aukeratu du egun horretarako: «Kezka handiz ikusten dugu gure inguruan gertatzen ari dena: Poloniako Gobernuaren jazarpena lesbianen, gayen ea transexualen kontra, Letoniako Gobernuak lesbianen, gayen eta transexualen segurtasuna bermatzeko ezer ez egitea... Hemen lortutako eskubideak esportatzeko apustua egiten dugu, berdintasuna Europako beste herrialdeetara ere hel dadin».


Egun horretan Gehituk ospatu egingo du Espainian homosexualen eta transexualen eskubideen aldeko bi lege onartzea: alde batetik, Genero Nortasunaren Legea eta, bestetik, homosexualen arteko ezkontza baimentzen duen Kode Zibilaren aldaketa. Genero Nortasunaren Legearen bitartez, transexualek izena eta sexua aldatu ahal izango dituzte agirietan, genitalak aldatzeko operaziorik egin behar izan gabe. Hala ere, Gehituk gogoratu du «berriki» Hernaniko (Gipuzkoa) transexual bat hil dela, «sexu aldaketa prozesua gainditzeko indarra falta izan zaiolako».

> Berria: Sexualitatea > "GOZAMENEZ": SEXUALITATEA MODU ZABALEAN ETA POSITIBOAN BIZITZEKO NAFARROAN SORTUTAKO PROGRAMA

  • «Gozamenez»: sexualitatea modu zabalean eta positiboan bizitzeko Nafarroan sortutako programa
  • Gozamenez programak zortzigarren urtea beteko du aurten. Ekimen aurrerakoi eta orijinala da; sexualitateari buruzko ikuspegi berria eskaintzea eta egunerokoan duen presentziaz eta garrantziaz ohartaraztea du helburu. Sexualitateari normalean ematen zaion tratamendu negatiboari buelta eman nahi izan diote, eta horretarako edozein motatako ekintzak antolatu dituzte: erakusketak, askotariko tailerrak, zinema emanaldiak, bestak, sexu kontsultak on-line...
  • Gara, 2007-06-20 # Jasone Mitxeltorena

Gozamenez koordinakundea aspalditik sexualitatearen arloan lan egiten ari diren erakundeek osatzen dute. Bakoitzak bere pentsamoldea izan arren, sexualitateari buruzko ideiaren inguruan bat egin dute indarrak bildu eta gazteei zuzendutako programa aurrera ateratzeko. Sexua arlo guztietara zabaldu nahi dute, ekintza puntuala baino askoz ere gehiago dela erakutsi nahi dute. Izaki sexudunak garen heinean sexualitatea egunerokoan gure baitan dagoela adierazi nahi du Gozamenez-ek. «Orain arte sexualitatea modu negatiboan azaltzen zela uste dugu, hau da, egiten ziren ekimenak sexuak ekar ditzakeen arriskuetan oinarritzen zirela. Positibismoan murgiltzeko beharra ikusi genuen, eta arlo askotara zabaltzekoa», Xabi Santxez HIESaren Kontrako Komisioko kideak azaldu duenez. Prebentzioa ere lantzen duten arren, sexualitatearen aniztasuna eta horri zor zaion errespetua bezalako atalei ere garrantzia eman nahi izaten diote. Beharrezko deritzote bakoitzak sexualitatea bizitzeko modua duela, hori aniztasuna dela eta zilegitasun osoa duela barneratzeari. Filosofia hori eta heziketa sexuala batzeko modua koordinakundean aurkitu zen.


Duela zortzi bat urte eman zion hasiera koordinakundeak izen bereko programari. Hasierako bultzatzaileak HIESaren Kontrako Komisioa, EHGAM, Andraize eta Iturramako Emakumearentzat Arreta Zentroa, Nafarroako Gazte Kontseilua eta SARE elkartea izan ziren. Egun, erakunde gehiago bildu zaizkie, bertzeak bertze, Gehitu, Askagintza, Mandragora, Hegoak eta ILOTA LEDO. Azken finean, Nafarroan sexualitatea lantzen duten hainbat talde. Horrez gainera, programa martxan jartzen den zona bakoitzeko teknikari eta hezitzaileekin lan egiten dute, eta noski, toki bakoitzeko gazteekin, horiek antolatuta daudenean: gaztetxeekin, gazte asanbledekin, elkarteekin...


Gasteizko Udalak sortu zuen gazteak eta aisialdia gaia lantzeko EMAIZE programa izan omen da Gozamenez-en eredua. Duela zortzi urte Gasteizen parte hartu zuten hainbat eragilek Nafarroan bultzatu zuten ekimena, nahiz eta hango dimentsiorik ez lortu, eratuagoa baita. Geroztik herrialdeko zona aunitzetan lan egiten dute, hala nola, Leitzan, Lekunberrin, Goizuetan, Lizarran, Lodosan, Tafallan, Sakanan, Esteribarren, Aezkoan, Burlatan, Barañainen, Iruñean, Corellan, Buñuelen, Uharten eta Nafarroako Unibertsitate Publikoan (azken honi zonei emandako tratamendu bera ematen diote). Programa komunitarioa dela jakinarazi zuten, zona bakoitzeko eragile eta gazteekin harremanetan jarri eta denen artean jarduten baitute. Koordinakundeko kideak zona zehatzez arduratzen dira, baina euren lana jarduerak burutzeko klabe batzuk ematera eta baliabideak jartzera mugatzen omen da. Zonako Emakumearentzako Arreta Zentroekin, udaletan dauden droga eta sexu prebentziorako teknikariekin, sexu hezitzaileekin eta gazteekin harremanetan jartzen dira lehendabizi, eta gero jardueren antolaketa prozesuan parte hartzen dute: filosofiaren klabeak eman eta horiek barneratzen direla ziurtatzen dute (sexualitatea gorputz osoarekin bizitzea eta ez genitaletan bakarrik, jarrera sexistarik ez ematea...). Garrantzitsua da Gozamenez-en filosofia transmititu eta bertako gazte eta eragileek berau barneratzea, baina baita bakoitzak zer egin nahi duen eta nola egin nahi duen erabakitzea ere. Zona bakoitzeko eragileei dagokienez, filosofia barneratu eta eragile bihurtzen dira baliabideak jarri ahal izateko, inondik ere ez jarduerak prestatzeko. Izan ere, egun saturazio handia ematen omen da. Oihana Lopezek Gazte Kontseilutik nabarmendu duenez, «arlo askotatik joaten gara gazteengana eta saturatu egiten ditugu. Askotan ez diegu beren kabuz jarduteko aukerarik ematen. Motorra haiek izan behar dute, eurek gestiona dezatela euren jarduna. Baliabideak jartzea ongi dago, baina askatasuna utzi behar da». Leku bakoitzean errealitate ezberdinak omen daude: Barañainen gazteen antolamendu handia omen dago, eta ideia ere guztiz barneratuta omen dute.


«Erotizazio txertoa sartzen diogu»
Jardunaldi berriak aurrera eramateaz gain, eragile eta erakundeek antolatutako ekimenei euren ukitua ematen saiatzen omen dira: «Txerto erotikoa sartzen diogu ohikoa den edozein jardunaldiri. Erotikoa esaten dugunean, pelikula erotikoak etortzen zaizkio jendeari burura, baina ez da hori. Zentzumenak lantzen dira eta sexua esplizitatzen da. Adibidez, NUPen egin den jardueretako bat jantokian menu berezia eskaintzea izan zen, izen erotikoak zituzten platerak atera ziren eta dastamena landu genuen», azaldu dute Santxezek eta Lopezek. Sakanan adibidez, urte aunitz omen daramatzate jardunaldiak prestatzen, eta aurten deus berririk egin beharrean, ohiko ekitaldiei «kutsua indartzea» erabaki dutela jakinarazi zuten koordinakundeko kideek. Beren hitzetan, ikuspuntua aldatzeko «betaurreko ezberdinak» jartzea da kontua.


Bertzalde, Gozamenez-ekoen ustez egun dauden baliabideak erabiltzea beharrezkoa da. Beraiek ez daude prestaturik zerbitzu hori emateko. Jasotzen dituzten diru-laguntzak urriak dira, eta kideak ez daude liberatuak; beraz, ezin zaizkio programari ehuneko ehunean zuzendu. Egun baliabideak badaudela uste dute, adibidez, Emakumeentzako Arreta Zentroak. Asistentzia emateaz gain, heziketa sexuala emateaz arduratzen dira, eta hori publikoa izatea hagitz positibotzat jotzen dute, zaila baita horrelako zerbitzua Gobernutik etortzea. Nafarroan COFES deituriko zentroak ireki zirenean sexualitatearen heziketan ekarpen handia izan omen zen: kontsultak, kanpainak, hitzaldiak institutuetan... Duela urte batzuk lan hori moztu egin zen: Gobernuak izena aldatu eta langileak berritu zituen, osasun arloko langileak sartu eta hezitzaileak zirenak (sexologoak) gutxitu egin zituen. Egun hasierako jarduera horri eusten bazaio ekimen pertsonalari esker omen da, hau da, hasieratik dauden langileek horri eusten dietelako. Txantreako Andraize da horren erreferentea, eta Iturramako zentroa ere aipa daiteke adibidetzat. Horiek biak dira Gozamenez programan hasieratik parte hartzen dutenak eta Koordinakundeko kide direnak. Gozamenez-en web orrian sexu-kontsultak eskaintzen dituzte. Dena den, aldaketa handia izan omen da, atzeraka. Asistentzia teknikoa ematera mugatzen omen dira zentro gehienetan, eta ez behar bezalako heziketa edo aholkularitza ematera. Gozamenez harremanak dituen zentroei bere filosofia transmititzen saiatzen da, eta gazteekin burututako jarduerak behintzat ikuspegi horretatik eraman behar izaten dira aintzinera. Eurena programa bat bertzerik ez denez, ezin dute zentro horiek ematen zituzten zerbitzu guztiak eskaini, baina gaiari buruzko kontsultak posibleak dira Gozamenez-en web orrian: www.gozamenez.com


Sexualitatearen ikuspegi negatiboa
Hasieran aipatu bezala, Santxez eta Lopezek sexualitatea lantzen duten eragile ezberdinak prebentzioan zentratzen direla azaldu dute, asistentzia teknikoaren barrenean adibidez. Garrantzizkoa eta beharrezkoa deritzote horri, baina sexualitatearen alde negatiboa zabalduta eta etengabe arriskuak aipatuta, beldurra eta eragin negatiboa transmititzen direla uste dute. «Asistentzia ematen zaigunean, segurtasun neurriak hartu ez ditugula-eta kulpabilizatu egiten gaituzte batzuetan», gaineratu du Lopezek. Dena den, arazoa ez da horretara mugatzen: «Jasotzen ditugun ideiak, eredu patriarkal eta sexistak... horrek denak sexuaren gaineko ideia okerra sortzen digu eta beldurrez betetzen gaitu». Ikuspegi zabala ezagutara eman beharraz mintzatzen dira. Plazerra sentitzea, norbera bere buruarekin eta inguruarekin gustura sentitzea, hori sexualitatea omen da. «Kalean zoazela lore usainarekin disfrutatzea eta beraz, plazerra sentitzea, hori ere sexualitatea da», erran du Andraizeko hezitzaile batek. Horretan berebiziko garrantzia dute zentzumenek, eta zentzumenek sentiarazten duten horretaz gozatzeak. Horretaz jabetuz gero, sentsazio horiez disfrutatuko dugu.


Gozamenez programaren helburua ideia hori transmititu eta praktikara eramanda norberak esperimentatzea da. Antolatzen diren jarduera batzuek ez dute aparteko berezitasunik emandako tratamendua ez bada; aunitzek ez omen dute ulertzen txalaparta bezalako tailerrak sexualitatearekin izan dezakeen harremana, eta hor ikustarazten omen zaie jarduera horrekin disfrutatuz gero sexualitateaz gozatzen ari direla. Zaila omen da hori ulertaraztea, baina planteatzean hausnarketara deitzen da, eta mementoan ez ulertu edo konpartitu ez arren, egunerokoa bertze modu batean ikusi eta egoera jakin batzuen aintzinean beharbada ulertzera ailegatuko direla uste du Lopezek: «Gozatzen den esperientzia bat bizitzean beharbada sentipen hori sexua hitzarekin lotuko du».


Aurtengo kanpaina
Udako jaiei begira kanpaina antolatu dute. Ohikoa den sexu erasoen kontrako kanpaina begi onez eta beharrezkoa ikusten dute, baina mezu positiboa ere helarazi nahi dute: «Jaiak jendea ezagutzeko eta horretaz gozatzeko aukera paregabea direla zabaldu nahi dugu», dio Lopezek. Horretarako bakoitzak bere burua eta gainerakoak zaindu behar dituela eta tratu onek nagusitu behar dutela gaineratzen du Santxezek.


Hilabete honetarako Iruñean prestatu dituzten jardueren artean, IPESek antolaturiko «Emakumea eta Zinea» film proiekzioetan parte-hartzea aipa daiteke. Horrez gainera, Eguzki Bideoak-ekin batean, hilaren 29an Mercaderes kalean «Desayuno en Plutón» emanen dute. Gaur 20.00etan «Ipuin kontalari erotikoa» izanen da, eta asteburuan gai horren inguruan tailerrak izanen dira. Programak web orrian aurki daitezke.


Exposiciones, talleres variados y unidades didácticas durante el año

Son diversas las actividades llevadas a cabo por el programa Gozamenez. Se han realizado exposiciones como Carteles de prevención o Sexualidad y los cinco sentidos. Se desarrollan talleres de caricias, henna, maquillaje, masaje, sexualidad, graffiti, percusiones, bailes africanos, capoeira, danza del vientre, hip-hop, teatro, arcilla, risoterapia, comic, txalaparta y cortometraje. Además, se toma parte en actividades organizadas por otros colectivos y en todos los institutos de Nafarroa se ofrece una unidad didáctica que pretende desmitificar la idea del príncipe azul con la obra de teatro de Oihulari Clown. J. M.

  • Actividades de Gozamenez
  • 16 de mayo en la UPNA
  • «Recorrido sensorial» estimulando los cinco sentidos y disfrutando.
  • 15, 16, 22 y 23 de Junio en Leitza
  • Taller de risoterapia o Irriterapia en el Gaztetxe de Leitza de las 19.00 a las 21.00.
  • 15 de Junio en Burlata
  • Concierto del grupo Paréntesis (hip-hop) y otras actividades como capoeira.
  • 20, 22, 23 y 24 de junio en Iruñea
  • Cuenta cuentos erótico en Kalaska a las 21.00 y taller durante el fin de semana en Andraize.
  • 19, 27 y 29 de junio en Iruñea
  • Dentro de «El cine y la Mujer» de IPES, proyección de los filmes «Valerie» y «Shortbus», a las 20.00 en los cines Golem. Ayer tuvo lugar un debate con la invitada Francisca Bermejo. El 29, proyección de «Desayuno en plutón», a las 22.30 en Mercaderes, con Eguzki Bideoak.
  • 27 de junio en Leitza
  • «Ur Festa» en las piscinas municipales desde las 22.00 a las 24.00.
  • 28 de junio en Iruñea
  • Manifestación de gays, lesbianas y transexuales que saldrá a las 20.00 desde la Estación de Autobuses y posterior fiesta en Nabarreria.
  • 4, 6, 11, 13 y 16 de septiembre
  • Taller de cortometrajes en Leitza y Goizueta.
  • 12-30
  • Urtekoei zuzenduta
  • Gazteei zuzendutakoa da Gozamenez programa. 12 urte dituztenekin, nerabezaroan daudenekin, eta 30 urte dituztenekin aritzen dira jardueretan.