> Berria: Homofobia > IKASTETXEETAN ESKU HARTU, ZENBAITENTZAT INFERNU BILAKA EZ DADIN

• Ikastetxeetan esku hartu, zenbaitentzat infernu bilaka ez dadin
• Aniztasun afektibo-sexuala
• Gara, 2008-07-09 # Janire Arrondo

Ikastetxeetako erasoek gerora eragin itzela izan ohi dute ongizate psikologikoan. Norberaren sexu berekoekiko erakarpena dutenek arrisku berezia dute, ikasgelak maiz amesgaizto bilakatzen baita eurentzat.

Ikasgeletan izaten diren erasoak eta horiek gerora dituzten ondorioak hizpide hartu dituzte EHUren Udako Ikastaroetan, eta aniztasun afektibo-sexualari arreta berezia eskaini diote. Hain zuzen ere, ikastetxeetako erasoek ongizate psikologikoan eragiten dituzten kalteak aztertu ditu EHUko irakasle eta psikologo Aitor Martxuetak.

Gatazken sustraian izan litezkeen arrazoiak ugari badira ere, sexu bereko pertsonekiko erakarpena dutenen kasuan areago izan ohi dira. «Gizartean bazterketa jasateko arriskua duten pertsonak dira», nabarmendu zuen irakasleak. Horregatik, «beharrezkoa da egoera horiek saihesteko edo aurre egiteko planak abian jartzea».

Martxuetaren ustez, gutxi sakondutako gaia da hori, eta arreta handiagoa eskaini beharko litzaioke. Gainera, arazoa konpondu ahal izateko ikasleekin ez ezik, gurasoekin eta irakasleekin ere lan egin behar dela nabarmendu zuen.

Hala eta guztiz ere, lehenbizi, gizarteko aniztasun afektibo-sexuala aztertzea eta ulertzea beharrezkoa da, ondoren ikastetxeetakoa ulertu ahal izateko. Erasooi erantzun azkarra ematea ere ezinbestekotzat jo zuen: «Unean bertan esku hartu behar da, behar bezala konpondu nahi izanez gero». Horrelako kasuek, izan ere, gertatu bezain laster tratatu ezean, gerora ongizate psikologikoan kalteak eragin ohi dituzte.

Egoeraren azterketa egin ondoren, arazoa konpondu ahal izateko, buruko osasunean eragina duten faktoreak zein diren ezagutzea ere beharrezkoa da.

Martxuetaren esanetan, buruko osasuna eta ongizate psikologikoa ez dira bereiztu behar. Bata eta bestea bermatzeko, «beharrezkoa da norbere burua den bezala onartzea, eguneroko bizitzan autonomiaz jokatzen jakitea, jomugak izatea, pertsonalki garatzea, ingurunean mugitzen jakitea eta gizartean harreman ezberdinak izateko gai izatea».

Buruko osasun-egoera finkatzen duten lau aldagai nagusiak afektibitatea, depresioa, antsietatea eta autoestimua dira, eta faktore psikosozialek eragina dute batean eta bestean desorekak eragiteko. Ikastetxean jazarpena jasan dutenek, esaterako, antsietatea eta depresioa agertuko dituzte gerora.

EHUk gai horren gainean Gipuzkoan 2005. urtean egindako ikerketa baten emaitzak esku artean hartu zituen psikologoak. EHGAM, Gehitu eta Bost Axola elkarteekin batera buruko osasunaren aldagaiak, eta horretan eragina duten faktoreen konbinazio ezberdinak ikertu, eta ehundik gora pertsonen kasuak aztertu zituzten.

Lanean ondorioztatu zutenez, sexu berekoekiko erakarpena duten pertsonen ongizate psikologikoan kalteak eragiten dituzten faktore sozial horiek, eskoletako erasoez gain, zerikusia dute norbere buruaren onarpenarekin, familiakoen eta lagunen babesarekin, inguruko errealitate-sarearen pertzepzio egokiarekin eta genero identitatearekin. «Norbanakoarentzat eguneroko bizitzako erronkei aurre egiteko beharrezko da babesa duela sentitzea edo, beste modu batean esanda, laguntza soziala izatea». Haren esanetan, lagunak eta bikotekidea izaten dira horrelakoetan aurrera egiten gehien laguntzen dutenak. Kontrakoa gertatzen denean, ordea, senideek orientazio afektibo-sexuala onartzen ez duten kasuetan, esaterako, antsietatea eta depresioa agertzen dira horren ondorioz.

Eskoletako erasoak gogor eragiten die eta, maiz, ingurukoen laguntzarekin ere, zaila da halako egoerei aurre egitea. Erasoak ekiditea litzateke hoberena, eta «aniztasun afektibo-sexuala gizartean normaltasunez onartzea» da horretarako giltzarria.

> Berria: Homofobia > HOMOFOBIA ESKOLAN, HEMEN

• Homofobia eskolan, hemen
• Eskolako bullying homofobikoak, luzera, eragin psikosozial kaltegarriak ditu homosexualengan. Aitor Martxueta psikologoak ohartarazi du jazarpen hori depresio eta antsietate iturri dela.
• Berria; 2008-07-08 # Mikel Peruarena Ansa · Donostia

Gaur esaten da normalizatu egin dela homosexualen egoera. Egia da aldaketa dezente egon direla eta aurrerapausoak eman direla, baina eskoletan oraindik bullying kasuak daude, eta, batez ere, bestelako aukera afektibo-sexual batzuk dauzkaten ikasleek jasaten dituzte». Aitor Martxueta psikologia doktoreak gidaturik, “Aniztasun afektibo-sexuala eskolan: gatazkak eta konponbideak” ikastaroa ematen ari dira Euskal Herriko Unibertsitateko udako ikastaroetan. Martxuetak dio gero eta kasu gehiago agertzen ari direla eta beharrezkoa dela ikertzea eta eskoletan esku-hartze planak garatzea.

Martxuetak argitu du jazarpena ez dela gai berria, «baina orain agertzen ari da, batez ere, eskolako jazarpen homofobikoa deitzen dena». Hainbat elkarte aniztasun afektibo-sexuala eskoletara eramaten hasi direla jakinarazi du psikologoak, «ikasleek ikus dezaten badaudela beste aukera batzuk, afektibitatea eta sexualitatea anitzak direla eta errespetatu behar direla aukera guztiak».

Homosexualen ongizate psikosozialean eskolako jazarpenak duen eragina aztertu du Martxuetak. EHGAM, Gehitu eta Bost Axola elkarteen laguntzarekin, ikerketa egin zuen Gipuzkoan orain hiru urte, eta emaitzak argiak dira: eskolako jazarpenak eragin zuzena du ongizate psikosozialean. Martxuetaren hitzetan, buruko osasun arazoak izateko arriskua heterosexualen artean baino handiagoa da homosexualen artean. Baina, bullying-az gainera, beste aldagai batzuk ere eragiten dute. Lau aipatu ditu Martxuetak: norberaren aukera afektibo-sexualaren onarpena, gertuko harreman sarearen hautematea, genero nortasuna eta gizartearen babesa. «Ez dugu ikerketa eskolan egin, ez diegu galdetu jazarpen hau jasaten ari diren ikasleei». Martxuetak onartu du identitate sexual indartsua duten pertsonen erantzunekin osatu dutela ikerketa. Baina, halere, atera dituzten datuak «harrigarriak» direla esan du. «Ez dut pentsatu ere egin nahi nola bizitzen ari diren jazarpena orain jasaten ari direnak», dio Martxuetak.

Ongizate psikologikoa lau alderditatik azter daitekeela zehaztu du psikologoak: depresioa, antsietatea, autoestimua eta afektibitatea. Eskolan jazarpena jasan dutenek depresiorako eta antsietaterako joera garatzen dute. Familiak eta lagunek berekiko duten jarrera lagungarri edo traba izan liteke, baina sarri ez da nahikoa, jasandako egoerek buruko osasunean kalteak eragiten dutelako.

Gai horren gaineko ikerketa askorik ez dagoela eta konponbidea «ikertzen jarraitzea eta esku-hartzeak prestatzea» dela adierazi du Martxuetak. «Eskolan esku-hartzeak egin behar dira, baina hezkuntza komunitate osoarekin, gurasoekin, irakasleekin eta ikasleekin, aniztasun afektibo-sexuala lantzeko eta jendeak zerbait naturala bezala hartzen ikas dezan».