> Komunikatua: CESIDA > GIBAREKIN ETA HIESAREKIN BIZI DIREN PERTSONEN GIZA ESKUBIDEEN ERRESPETUAREN ALDE

• HIESAREN NAZIOARTEKO EGUNA MANIFESTUA
• GIBarekin ETA HIESarekin BIZI DIREN PERTSONEN GIZA ESKUBIDEEN ERRESPETUAREN ALDE, DISKRIMAZIOAREN ETA ESTIGMATIZATZEAREN AURKA
• CESIDA, 2008-12-01 # GIB/HIESaren ESTATU KOORDINAKUNDEA

Aurten GIBaren eta HIESaren inguruko mobilizazio globalaren 20. urteurrena ospatzen da. 1988tik, abenduaren lehen egunean mundu mailan agertzen gara eta gure indarrak batzen ditugu GIBaren inguruko arazoak ikus arazteko asmoz. CESIDAko kide garen 70 elkarteek argi utzi nahi dugu, beste urte batez, beste behin, GIBaren arazoak guztioi modu berean eragiten gaituela, gure orientazio sexuala, gizarte baldintzak, etnia edo bizitza estiloa kontuan hartu gabe.

Hala ere, populazioaren sektore batzuk dituzten baldintzek GIBaren aurrean zaurgarriagoak diren testuinguru batera daramatza. Emakumeak, etorkinak, beste gizon batzuekin sexu harremanak dituzten gizonak, transexualak eta askatasun kendu dieten pertsonek arreta berezia behar duten egoerei aurre egin behar diete.

Arlo horretan bertan, gazteriak heziketa afektibo sexualean gabezia dituen eszenatoki bati aurre egin behar diote, horregatik eskatzen dugu Legea zentzu horretan betetzea, premiazko gizarte beharrizan bat delako.

Azken hamarkadan HIESa duten kasuetan eta diagnosi berrietan pixkanakako beherakada izan badugu ere, ehuneko handi baten berantiarrak izaten jarraitzen dute, eta babesik gabeko harreman heterosexualek estatuko diagnosi berrien ia %50ekoa da. Transmititu daitezkeen beste infekzio batzuek gora egin dute eta beste gizon batzuekin sexu harremanak dituzte gizonen kasua eta etorkinen komunitatea oso kaltetua dauden sektoreak izaten jarraitzen dute.

Gaur gure ahotsak eta gure presentzia batzen ditugu gure estatuan osasun arreta eta prebentzioaren ekitatearen printzipioaren inguruan; aho bete hortz ikusten baitugu pertsonak ezberdin tratatzen dituztela bizi diren Erkidegoaren arabera, eta baita GIBaren inguruan lan egiten duten taldeek ere beraien medioak murriztuta eta prestazioak gutxituta ikusten dituztela, egoera horien aurrean hitz egiteko espaziorik aurkitu gabe.

Gaur hemen gaude premiazkoa delako gure gizarteko emakumeen beharrizanei erantzungo dieten ekintza ezberdinak aurrera eramatea , GIBak modu zehatzean eragiten baitie eta beraien egoera kontuan hartzea ezinbestekoa delako genero ikuspegitik diseinatuko diren estrategiak garatzeko. Gogoan izan behar dugu emakumeak zaurgarriagoak direla GIBaren inguruan, gizarte patriarkal bat inposatzearen testuinguruan bere gorputzean eta osasunean eragina duten erabakiengan historikoki izan duten kontrol ezaren ondorio bezala.

Gaur askatasuna kendu dieten pertsonen bazterketa-egoera azpimarratu nahiko genuke, beraien egoera zehatzak alternatiba berrien aurrean desabantailan egotea baitakar, batzuetan errealitatearekin kontzientziatuta ez dagoen sistema baten menpean egotera eramaten dituztenak. Organismo publikoen koordinazioa ezinbestekoa da eta hala eskatzen dugu.

Gaur GIBa duten pertsonek jasan behar duten estigmatizazio eta diskriminazioarekin bukatzeko beharrizana argi utzi nahi dugu, beraien bizitzak GIBaren inguruan birplanteatzen dituzten pertsonen kasua, indiferentziak eta mesprezuak eragindako tratu txarren biktima ez izateko. Diskriminazioa abusu eta injustizia ekintza bat da aukera berdintasunaren eskubidea urratzen duena, GIBa duten pertsonena eta pertsona horienganakoa, eta horrelako jarrerak ezin dira gizarte demokrata baten Onartu. Beraien beldur propioen biktima, alternatiba ikusgaitzak bihurtzea da, beraien osasun egoeran modu ezkorrean eta nabarmenean eragiten duena. Espazio komun honetatik gure mezua populazio guztiari helarazi nahi diogu, inoiz baino gehiago, GIBa edo HIESa duten pertsonak gizartean parte hartze osoa dutela ikusi egin behar dela ulertzen baitugu, gaur egungo errealitatea aldatzeko ezinbestekoak baitira.

GIBaren inguruan lan egiten dugun entitateek egoera hori aldatzen saiatzen gara, pertsonei beraien gizarteratzea ahalbidetzeko baliabide eta tresnak eskaintzen dizkieten ekintza zehatzak burutuz, arlo legalean ere babesa ematen zaie, medioak, ezagutzak eta aholkuak emanez. Modu berean, beraien egoerei aurre egiteko pertsonak enpoderatzen saiatzen gara, baina beharrezkoa da erantzun sendo eta global bat, orokorrean populazioaren mitoak eraistera zuzendutakoa, eta erantzun hori Administrazio Publikotik etorri behar da.

Instituzio publikoen laguntza eskatzen dugu, estatu mailakoan zein erkidego mailakoak ere, gure lan eta esfortzuan modu egokian eragingo duen koordinazio eraginkorragoa beharrezkoa ikusten dugu. Horregatik beharrezkoa da botere publikoek ez ahaztea, osasun arreta eta aurrerapen zientifikoen arloan egin diren aurrerapenak eta joan den denbora igarota ere, oraindik egiteko asko geratzen dela.

Gaur helburu komun batzuen alde lan egiteko deialdia luzatzen dugu, Giza Eskubideen markoan emango den berdintasunezko gizartea garatzeko beharrezkoak diren baldintzak ekarriko dituzten helburuak, GIBarekin eta HIESarekin bizi diren pertsonen lan eta bizi baldintza duinak bermatuko dituzten helburuak. Baina horrek ez du zentzurik eskemak aldatzen ez badira eta estereotipoak suntsitzen ez badira, GIBaren aurrean ezberdintasuna jarrerak markatzen duela uste baitugu.

> Komunikatuak: CESIDA > GIB+ DUINTASUNA, ELKARTASUNA ETA KONPROMISOA

• GIB+ DUINTASUNA, ELKARTASUNA ETA KONPROMISOA
• Hiesak/GIBak jotako pertsonen Oinarrizko Eskubideekiko Duintasuna, Elkartasuna eta Konpromisoaren alde
• EHGAM-DOK, 2007-12-01 # CESIDA

Hiesaren Mundu Eguna berriro ospatuko dugu; 25 milioi pertsona baino gehiago hil eta 40 milioi pertsonari baino gehiagori eragiten dien 26 urte luzeko pandemia baten historia da, garatzeko bidean dauden herrialdeen errealitate sozial eta demografikoa bereziki eraldatu duena.

Tratamenduetan izandako aurrerapausoak mugarri bat dira mendebaldeko gizartean, horren froga dira bizi-kalitate eta bizi-iraupen handiagoak eta gaixotasunaren garapenaren atzerapena osasun artapen eta eskuragarritasun egokiak dauden lekuetan. Paradoxikoki, tratamendu hauek eskuratzeko ezintasunak handiagotzen du lehen munduko eta hirugarren munduko gizarteen arteko ezberdintasuna. Hiesak Saharaz hegoaldeko Afrikako herrialdeetako bizi-itxaropenari eragiten dio, bertan biztanleriaren % 20 inguru kutsatuta baitago. Hiesaren ondorioz gertatzen diren 10 heriotzatik 7 lurralde honetan gertatzen dira, bertan tratamendua behar duten 5 pertsonatik batek bakarrik jasotzen duelako.

Tratamenduei esker hilkortasuna gutxitu dela egia bada ere, estatuan urtero 3.500 infekzio berri baino gehiago ematen direla kalkulatzen da, eta sexu bidezko transmisiozko infekzioak gora egiten dute, sexu jarduera seguruei buruzko adierazle kezkagarri bat. Urtean GIBa duten 1.500 pertsona inguru hiltzen dira, kausa nagusia hutsegite hepatikoa izanik. Hau gertatzen da kolektibo honek pairatzen duen C hepatitisaren birusaren infekzio tasa altuagatik eta hepatitis horrek duen garapen okerragoagatik.

Egungo egoerari, eta guztion harridurarako, diskriminazioak eta gaitzespenak jarraitzen dutela adierazten duten ikerketak gehitzen zaizkio. Gaixotasun honi buruz nabarmentzeko ezaugarririk baldin badago, berarekin daramatzan estigma eta aurreiritzia dira, neskato eta mutiko, emakume eta gizonen arteko diskriminazio sistematikoa sorraraziz.

Honek ezkutatzea sortzen du, eta pertsonen osasun egoerari negatiboki eragiten dio. Aurreiritziak eta beldurrak diagnosiaren atzerapenean ezinbestean eragin dezakete, eta infekzioaren hedapena ahalbidetzen dute. Ikasgaia ez da berria, mendeak dauzka, baina badirudi ez dugula gure iraganetik ikasten. Oro har, ageriko agertu diren pertsonen esperientzia positiboa izan da, eta honek adore handia eskatzen duen beharrezko gizarte aldaketa sustatzen du.

Tamalez, GIBaren eramaile izateak arazo larria izaten jarraitzen du lana lortzeko, askatasunez batetik bestera ibiltzeko, etxebizitza duina eta baliabide publikoak eskuratzeko, egoera are larriagotzen da arraza, jatorria, sexua edo bizimodua direla-eta egoera ahulagoan dauden pertsonak badira. Etorkinek, homosexualek, transexualek, presoek edo prostituzioan aritzen direnek, drogazaleek, pobreziaren menpe daudenek holako egoerak bizitzen dituzte.

Diskriminazio egoerak oraindik larriagoak dira emakumeen kasuan; GIBaren emakumezko eramailea izateak estigmatizazio, baztertze eta diskriminazio espezifiko egoerak piztu ditzake.

Nahiz azken urteotan eta GIB/Hies arloan Administrazio Publikoen laguntza ekonomikoa gehitu eta ekintza zehatzak hastea edo jarraitzea ahalbidetu, argi eta garbi dago oraindik ez dela nahikoa. Beharrezkoa da hura gehitzea, baita beharrezko bitartekoak sortzea edo berraztertzea ere, norabide honetako politikak eraginkorragoak eta espezifikoagoak izan daitezen gizartearen aurrean gaixotasunaren normalizazioa bideratzerakoan, GIBa duten pertsonek tratu ezberdinik ez jasateko, nahi den eta justizia sozialari begira beharrezkoa den gizarte aldaketa burutzen ezinbestean laguntzeko.

Egoera honek gizarteari eta bere arduradun politikoei mezu bat bidaltzeko eskatzen digu, non zera aldarrikatzen dugun:

1. Osasunerako Heziketa eta Heziketa Afektibo-Sexuala eskola arloan Prebentzioko lehentasun gisa. Hezkuntza aldaketarako oinarrizko tresna da, hala nola, aurreiritziak desegiteko.
2. Ezberdintasunik gabeko osasun artapenerako eskubidea, eta horretarako Osasun Sistemaren Kohesiorako Legea eraginkorra izatea, emakume eta gizon bakoitzaren beharrei egokitua, bizi den tokian bizi dela, emakumeen berezitasunetan eta baldintza berdintasunean arreta espezializatua jasotzeko euren eskubidean arreta jartzea; organo solidoen transplante beharra duten GIBdunek edota hepatitisaren birusak ere jota daudenek edozein hiritarrek bezala eskuragarri izan dezatela eta ezarritako protokoloak betetzea; GIBdunen aitatasun eta amatasun eskubidea eta laguntza bidezko ugalketarako eskubidea; lipodistrofia edo lipoatrofia kasuetarako kirurgia konpontzailea berdintasunez behar dutenei ailegatu dakien beharrezko mekanismoak eskuratzea eta eskaintzea.
3. GIBa duten presontzat baldintza berdintasuna berariazko artapena jasotzerakoan: askatasuna ez edukitzeak ezin dio Osasun Sistema eskura izateko eskubideari kalte egin, gainera, euren gizarte edo osasun egoerak hala eskatzen badu, Kotizazio Gabeko Pentsioen prestazioak edo Gizarteratzeko Gutxieneko Errenta jasotzeko eskubidea errespetatu behar zaie.
4. GIBa duten pertsonek lan egiteko eskubidea eta trebakuntza duina jasotzeko eskubidea daukate, euren behar eta interesei egokitua, euren egoeragatik estigmatizatuak eta baztertuak izan gabe. Horretarako, GIBak eragindako infekzioaren kalifikazioa aldatzea eskatzen dugu, “infekzio kutsakortzat” hartzetik “infekzio hedakortzat" hartzera igaro dadin. Hizkuntzari eta hitzei ematen diegun erabilera ez da hutsala, eta “infekzio kutsakorra” bezalako terminoen erabilerak oraindik gizarte artapeneko baliabideen eskuragarritasuna ukatzen du, oinarrizko eskubideak ageri-agerian eta behin eta berriro urratuz.
5. Etorkinei bideraturiko politiken hobekuntza eta berrikuspena, prebentzio eta artapen arloan sartzea zaila duen kolektibotzat jotzen da, euren beharrak eta lehentasunak gehiago ezagutzen saiatzea eta protagonista diren ekintzetan hasieratik partaide egitea.
6. Sentsibilizazio eta prebentzio publizitate-kanpainak sustatzea, gizarteari masiboki eragiten dioten beste gaixotasun batzuetan bezain sendoak eta aldizkakoak, arlo honetan lan egiten dugun erakundeak kontutan hartuta. Antzemandako bazterkeria soziala errotik ateratzen saiatzeko ekintza oso garrantzitsua litzatekeela uste dugu.
7. Gaurkoa bezalako egun batean ez ditugu leku kaltetuenak ahazten, hots, pandemiak triskantzak egiten dituen lekuak eta osasun zerbitzuak eta tratamenduak eskuratzeak, kasu batzuetan, kimera bat izaten jarraitzen duen lekuak. Herrialde hauen alde Administrazio Publikoek egiten duten lana babesten dugu, eta ahaztu ez dadin saiatzen gara.
8. GIBak eragindako infekzioaren diagnosi goiztiarra sustatzeko garrantzia adierazten dugu, tratamenduen eskuragarritasuna errazteko modua delako eta nork bere prebentzio estrategia eraginkorrak garatzea ahalbidetzeko tresna delako. Era berean, giza papilomako birusaren diagnosi goiztiarraren eskuragarritasuna ahalbidetzeko garrantzia azpimarratzen dugu, bai emakumeentzat, bai gizonentzat.
9. Alderdi politiko guztiei, Estatuko, Autonomiako eta Tokian Tokiko Administrazio Publikoen arduradunei, ezberdintasun ideologikoen gainetik euren ahaleginak batzeko eskatzen diegu, euren lan plangintzetan estigma eta bazterkeria errotik ateratzeko estrategia zehatzak jorratu ditzatela eta GIB/Hiesak jotako pertsonentzako tratu egokiaren alde lan egin dezatela lan mundua eta osasuna bezalako arloetan, hauetan halako jarrerak gehiago islatzen baitira.

GIBdunen oinarrizko eskubideen babes eta prebentziorako herritar mugimenduaren lidergoa aldarrikatuz bukatzen dugu agiri hau, 2007ko kanpainan ONUSIDAk ezarritakoaren ildotik. GIB/Hiesaren arloan lan egiten dugun erakundeak prest gaude GIBdunentzat mesedegarria den lanarekin jarraitzeko, baita Duintasun, Elkartasun eta Konpromiso handiagoak aldarrikatzeko ere.

“GIBaren izurritetik jaso dugun ikasbide nagusienetariko bat da ezin dugula espero pertsonek, nahiz eta GIBa zabaltzeko moduak ezagutu, euren jokabiderik intimoena aldatzea euren burua eta besteak GIBetik babesteko. Era berean, ezin dugu espero GIBak jotako pertsonak duintasun, erruki edo errespetuz tratatuak izatea. Orain badakigu gehienbat alderantzizkoa dela, pertsonak trebatu eta lagundu behar ditugula izurritearen testuinguruan, bai birus bitarteko infekziotik edo berari lotutako estigma eta bazterkeriatik, bai Hiesari loturiko gaixotasun bat pairatzeko ondorio larrietatik euren burua eta besteak babestu ahal izan ditzaten.” Peter Piot Doktorea, ONUSIDAko Zuzendari Exekutiboa, 2006ko uztaila.