> Berria: Politika > BIZKAIA: EHGAMEN MOZIOA ONARTU ZUEN BUSTURIKO UDALBATZAK

• Busturia: Udalbatzak ospitalea egin dezala eskatuko dio Eusko Jaurlaritzari
• Ezker abertzaleak horren alde aurkeztutako mozioa onartu du udalbatzak, aho batez.
• Busturialdeko Hitza, 2009-12-04 # I. Madariaga

Busturiko udalbatzak Busturialdeko ospitalearen aldeko mozioa onartu zuen joan den asteko eguaztenean. Horrela, Busturialdean «hasierako proiektuan zehaztutako ezaugarriak dituen ospitalea eraiki dezala» eskatuko dio Udalak Eusko Jaurlaritzari.

Ezker abertzaleak aurkeztutako mozioa aho batez onartu zuen udalbatzak. Idatziak dioenez, Bizkaiko osasun zerbitzuak «deszentralizatu egin behar» dira eta «herritarrenganako arreta hurbildu». Era berean, eskualdeak «24 orduko larrialdi zerbitzuak eta oheak» dituen osasun azpiegitura bat «behar» duela nabarmendu dute mozioan. «Hasierako proiektuan zehaztutako zerbitzuak» eskaintzen dituen ospitale baten beharrizana aldarrikatu dute. Busturiko udalbatzaren ustez, osasun azpiegiturak hainbat zerbitzu eskaini beharko lituzke: 70 ohe, pediatria eta helduentzako 24 orduko larrialdi zerbitzuak, erditzeak eta jaioberriak artatzeko zerbitzuak, espezialitate ezberdinak eta gaixoentzat oinarrizko azpiegitura publikoak.

«Gardentasun eza»
Udalbatzaren ustez, Gernika-Lumon egiten ari diren osasun zentroaren proiektuaren inguruan «kezka ugari sortu dira hasieratik» eta, diotenez, «Jaurlaritzak ez du gardentasunez jokatu». Horrez gain, egun «bertan eskainiko diren zerbitzuen inguruko informaziorik ez» dagoela adierazi dute. «2002. urtean, Eusko Jaurlaritzak aurkeztutako aurrekontuak onartuaz batera, Gernika-Lumon Erresoluzio Handiko ZentroÓ baterako proiektua ere onartu zen. Ondorengo urteetan atzerapen handiak jasan zituen egitasmoak. Tartean hasiera batean eraikuntza egingo zuen enpresaren porrota gertatzen da, eta proiektua beste enpresa bati esleitzen zaio».

Mozioaren arabera, osasun azpiegituraren kudeaketa «desegokia» izan da «hasieratik». «Lurzoruaren aukeraketak etorkizuneko zabalkuntzarako arazoak ahalbidetzen ditu. Horrez gain, hasiera batean proiektuak ospitale baten eraikuntza batzen du eta horrela jasotzen du honen txostenean. Gero oherik gabeko zentroa izango dela esan dute». Ezker abertzalekoen iritziz, Osakidetzatik «ez da informazio argirik eman».

Mozio gehiago ere onartu zituzten
Joan den astean Busturian egindako osoko bilkuran beste gai batzuk ere eztabaidatu zituzten. «Eliza Apostolikoaren Buru Ratzinger Aita Santuak antisorgailuaren erabileraren aurka egindako adierazpen lotsagarriak salatzeko» mozio bat eztabaidatu eta onartu zuten. Ezker abertzalearen proposamenez, EAren zinegotzi baten babesarekin eta beste zinegotzi baten aurkako bozkarekin eta EAJren abstentzioarekin, Euskal Herriko Gay-Lesbianen Askapenerako Mugimenduak (EHGAM) idatzitako testua onartu zuen Busturiko udalbatzak.

Beste alde batetik, emakumeenganako indarkeria sexistaren aurrean aurrerantzean Busturiko Udalak eman behar dituen urratsak zehazten dituen protokoloa ere onartu zuten alderdi politikoek, ahobetez.

> Berria: Homofobia > SIZZLA KANTARIA BUM JAIALDITIK KANPO UTZI DUTE ALDUNDIAK ETA ANTOLATZAILEEK

• Sizzla kantaria BUM jaialditik kanpo utzi dute Aldundiak eta antolatzaileek
• Bilboko kontzertua mantentzea erabaki du musikari jamaikarrak, eta EHGAMek boikota egiteko deia berretsi du
• Berria, 2009-10-29 # Erredakzioa . Bilbo

BUM jaialdiaren antolatzaileen eta babesleen sostengurik ez izanagatik, Bilboko kontzertuarekin aurrera egitea erabaki du Sizzlak. Santana 27 aretoan joko du gaur, BUM jaialdiaren egitarautik kanpo bada ere. Hala erabaki du artistak berak. Musikari jamaikarraren abestien letrak homofoboak direla salatuta, boikoterako deia egin zuen EHGAM Euskal Herriko Gay-Les Askapenerako Mugimenduak, eta salaketa aintzat hartuta, Sizzlaren emanaldia festibaletik kanpo uztea erabaki du Radiation enpresa antolatzaileak.

Bizkaiko Foru Aldundiak oharra igorri zuen atzo hedabideetara kontzertu horrekin zeukan lotura bertan behera utzi duela argitzeko. «Radiation enpresako eta EHGAMeko ordezkariekin bildu ostean hartu dugu erabakia, musikariaren abestien letrek homofobia hauspotzen dutela ikusita», adierazi du Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura Sailak. BUM jaialdiaren antolatzaileekin hitzartutako diru laguntza, nolanahi ere, mantendu egingo duela azaldu du Aldundiak. Sizzlak, alabaina, Bilbon gaur ematekoa den kontzertua mantentzea erabaki du, eta EHGAMek, horrenbestez, aretoaren aurrean kontzertuaren aurretik elkarretaratzeko deia egin du.

2005eko uztailean Ziburun (Lapurdi) Sizzla ematekoa zen kontzertua bertan behera utzi zuten antolatzaileek, haren abestien letrek ziotenaz ohartu ondoren. 2007an, baina, Zornotzako (Bizkaia) Belarreggae jaialdian izan zen reggae musikaria.

> Berria: Homofobia > ELKARRETARATZEA IZAN DA DURANGON "FAXISMO ETA HOMOFOBIARI INDARTSU ERANTZUTEKO"

• Elkarretaratzea izan da Durangon "faxismoari eta homofobiari indartsu erantzuteko"
• Aralar, 2009-10-17

Ehun pertsona inguru bildu dira Durangoko Andra Marin Markel Ganboarekin elkartasuna adierazteko eta eraso faxista eta homofoboak salatzeko. Bertan izan dira Aralarreko kideak eta hautatuak, Iratzarriko gazteak, EHGAM eta Sare-antifaxistako kideak, Durangoko udaletxeko PNVko zinegotziak, Durangoko alkatea eta hainbat herritar.

"Gure ideiak defendatzen tinko jarraituko dugu; beldurra sortu beharrean, gertatu denak borrokan jarraitzeko indarra ematen digu, eta borrokan jarraituko dugu", horixe izan da Andra Marin elkarretaratazera joan diren guztion izenean irakurri den testuaren mezua. Ozen esan diete mehatxatzen dutenei, "zuek baino gehiago gara, zuek baino elkartuagoak gaude eta zuek baino gehiago gara zuen gorrotoaren gainetik pasatzeko".

Jon Abril Aralarreko koordinatzaileordeak esan duenez "Markel Ganboarekin elkartasuna adierazteko bertaratu dira, eta bide batez, "azkenaldian izan den eraso faxistak salatzeko". Horren harira Eusko Jaurlaritzaren jarrera salatu du, "horrelakoak ez gertatzeko eta errepikatzeko neurririk oraindik hartu ez dutelako".

> Berria: Salaketa > DURANGOKO ARALARREKO KIDE BATEK MEHATXU "FAXISTA ETA HOMOFOBOAK" SALATU DITU

• Durangoko Aralarreko kide batek mehatxu «faxista eta homofoboak» salatu ditu
• Berria, 2009-10-15

Aralarreko eta Iratzarriko kide Markel Ganboak mehatxu «faxista eta homofoboak» jaso dituela salatu zuen atzo. Jakinarazi zuenez, idatziko hainbat mehatxu jaso ditu Durangoko (Bizkaia) etxeko postontzian eta atean. Besteak beste, «Comunista de mierda» (Komunista zikina), «Maricón de mierda» (Marikoi zikina) eta «Ándate con ciudado» (Kontuz ibiliz) mezuak bere izena eta Aralarren eta Iratzarriren izenak diana batean sartuta marraztua zituen bi gutun jaso ditu. Erasotzaileen helburua Ganboak bere militantzia eta borroka uztea dela gaitzetsi dute Aralarrek eta Iratzarrik, eta elkartasuna adierazi diote Durangoko gazteari eta haren familiari. Erasoa salatzeko, Aralarrek eta Iratzarrik elkarretaraztea egingo dute etzi Durangoko Andre Mari Zuriaren elizpean, 12:00etan.

> Berria: Salaketa > ESKUTITZEZ JASOTAKO IRAINEN AURREAN ELKARTASUNA ERAKUTSI DIOTE GANBOARI

• Eskutitzez jasotako irainen aurrean elkartasuna erakutsi diote Ganboari
• Gara, 2009-10-15

Gaztehgam zein Iratzarri elkarteetako kide Markel Ganboak bere etxeko buzoian «mehatxu faxistak» jaso izana «gogor» salatu dute EHGAM eta Aralarreko kideek.

Hain zuzen ere, bi gutun jaso ditu gazte durangarrak eta «komunista zikina», «maritxu zikina» eta «kontuz ibili» gisako irain eta mehatxuak egiten dizkiote horietan. EHGAMetik salatu dutenez, «ez da gure erakundeko militanteen kontra aritzen diren lehen aldia». Honakoa ere gaineratu dute: «Faxistek askatasun osoz dihardute heterosexual, zuri eta espainol ez garenen kontra, politikari, epaile eta polizien begionez». Hala ere, erakundeko kideek azpimarratu dutenez, «33 urte daramagu kalean, lanean, askatasun sexualaren aldeko borrokan eta horrela jarraituko dugu, faxismoaren aurrean `Stop' seinale erraldoi bat eraikitzen».

Horrez gain, Aralarreko eta Iratzarriko kideek agerraldia eskaini zuten atzo goizean Durangon, «gaztearen aurkako mehatxuak salatzeko». Bertan, «pertsona guztiek eskubide zibil eta politiko berak izan beharko lituzkete, salbuespenik gabe», azpimarratu zuten.

> Berria: Indarkeria > BIZKAIA: EMAKUMEAK HOGEI LABANKADA JASO DITU,ETA LARRI ZAURITUTA DAGO, BAINA EGONKOR DAGO

• Emakumeak hogei labankada jaso ditu, eta larri zaurituta dago, baina egonkor dago
• Alaba sastakatzea egotzita, gizon bat atxilotu dute
• Berria, 2009-07-29

Alabetako bati hogei labankada eman, eta beste seme-alabei eraso egitea egotzita, 43 urteko gizonezko bat atxilotu zuen atzo Ertzaintzak Portugaleten (Bizkaia). Ertzaintzak atzo jakinarazi zuenez, erasoak herenegun gauean izan ziren, eta guztira, bi emakume eta gizon bat izan ziren biktimak, ustezko erasotzailearen seme-alabak hirurak.

Labankadekin zauritutako alabak hogei urte ditu, eta larri eraman zuten Gurutzetako Ospitalera (Barakaldo, Bizkaia). Bertan, ebakuntza egin zioten. Emakumea egonkor zegoen atzo arratsaldean, baina larri zegoen. Beste alabak ebaki bat du eskuan, eta semeak, berriz, ubeldurak ditu. Seme-alabak ere Gurutzetako Ospitalera eraman zituzten.

Erasoak Portugaleteko Ruperto Medina kalean izan ziren. Bertako bizilagun batek adierazi du oihuak, errietak eta pertsianetan emandako kolpeak entzun zituela. Bizilagunak Udaltzaingoari eman zion abisua, eta, ondoren, erasoak izan ziren lekura joan zen Ertzaintza. Alaba hiltzeko saiakera, eta lesio delitu bi egozten dizkio Ertzaintzak ustezko erasotzaileari. Atxiloketaren unean labana bat zeraman poltsikoan gizonak.

Mikel Torres Portugaleteko alkateak gaitzetsi egin ditu «eraso basatiak», eta zaurituak albait arinen hobetzeko nahia agertu du.

> Berria: Indarkeria > 19 URTEKO MUTIL BAT ATXILOTU DUTE ERANDION, NESKA BATI SEXU ERASOA EGIN DIOLAKOAN

• 19 urteko mutil bat atxilotu dute Erandion, neska bati sexu erasoa egin diolakoan
• Berria, 2009-07-08

Ertzaintzak 19 urteko mutil bat atzeman du Erandion (Bizkaia), ekainaren 28an herri hartan bertan emakume bati sexu erasoa egin ziola leporatuta. Biktimak berak sartu zuen parte. Honen arabera, goizeko bostak aldera etxera zihoala egin zion eraso mutilak, bularrak eta ipurmasailak ukituz. Emakumezkoak ihes egitea lortu zuen, ustezko erasotzaileari butzada emanda. Ertzaintzak ikerketa abiatu zuen, eta mutila atxilotu du.

> Berria: Ikuskizunak > MIRANDE KABARETA, APARRAK ESTALITAKO ZIZTADAK

• Aparrak estalitako ziztadak
• Edorta Jimenezen 'Mirande kabareta' obra Korrika Kulturalaren barruan estreinatuko dute, gaur, Bilboko Balcon de la Lola aretoan. Ane Zabalak eta Galder Perezek taularatuko dute, Txuma Murugarren eta Rafa Acebesekin
• Berria, 2009-02-26 # Irune Berro • Bilbo

Honako hau idatzi zion Andima Ibiñagabeitiak Jon Miranderi, 1951ko azaroan igorritako gutun batean: «Dirua izango banu, eta Donostian edo Bilbon biziko banintz, euskal kabareta irekiko nuke, orkestra txiki batekin, edonolako eta edonongo eresiak euskaraz emateko». Gertaera hura deigarria begitandu zitzaion Edorta Jimenez idazleari. Lantzeko interesgarria, zabaltzeko egokia. Eta halaxe ekin zion Mirande kabareta obra idazteari, jazoera hura gogoan hartuta, eta ikuskizun lotsagabe eta zirikatzailea sortzea helburu jarrita. Ibiñagabeitiak Miranderi aitortutako ametsa bete du Jimenezek, eta Korrika Kulturalaren barruan estreinatuko du gaur, Bilboko Balcon de la Lola pubean (20:00).

Ane Zabala eta Galder Perez aktoreek eta Txuma Murugarren eta Rafa Acebes musikariek taularatuko dute Jimenezek sortutako obra. Idazleak ikuskizunean parte hartuko du, halaber. Miranderen ahotsa izango da. Oihal baten atzetik mintzatuko da, Miranderen beraren itzala iradokiz.

Obrak «kabaret politiko sozialaren» ezaugarriak izango ditu. Halaxe azaldu du Jimenezek. «XX. mendean, kale antzerkia zen kabareta. Egunerokoaren harira, sexua eta ziriak nahasten zituzten kabaretean, eta politikari astindu itzela ematen zioten».

Jimenezek idatzi duen testuak, horrenbestez, osagai horiek ditu: umorea eta kritika garratza. «Politikoki zuzena ez izaten saiatu naiz. Eta aktoreei gauza bakarra eskatu diet: prozesu horretan nirekin batera aritzeko». Ikuskizunean zuzendaririk ez baitago. «Denon artean osatu dugu obra, denok izan gara gidari», azaldu du Jimenezek. «Eta kabaretaren espiritua ahalik eta ondoen aurkezte aldera, ahalik eta lotsagabeen jarduten saiatu gara», nabarmendu du idazleak.

Olerkiak, musikaturik
XX. mendeko kabaretetan bezala, Mirande kabareta lanean, musikak garrantzi handia du. Eta arlo horretako lana egiteko, Txuma Murugarrenengana jo du Jimenezek, «bera delako euskal musikaren munduan lan horretarako soslairik egokiena duen musikaria; bere ahotsa, bere presentzia... zuzenean aritzean erakusten dituen indarra eta nortasunak balio handia dute kabaretean». Pianoan, berriz, Rafa Acebes ariko da, «Murugarrenekin batera jo ohi duen pianista aparta». Miranderen olerkiak musikatu dituzte bien artean. Horretaz gain, kabaretean ohikoak diren piezak joko dituzte Murugarrenek eta Acebesek.

Abestiek lotuko dituzte eszenak. Musika izango da obra gidatuko duen haria. Miranderen ahotsa gaurko egunetara ekartzeko aitzakia. «Iraganetik mintzatuko da Mirande, baina gaur egungo kontuez ere hitz egingo du».

Mirande pertsonaia ez dela politikoki zuzena izango azpimarratu du Jimenezek. «Inor baino ez-zuzenagoa izango da». «Bizirik zegoela esaten zuena esango du Mirandek: adibidez, bera ez zela faxista, nazia baizik».

Besterik ere esango du Mirandek, Jimenezen ahotsaren bidez: «Gehiago dira gure herrian euskara hitz egiteari uzten diotenak, euskara ikasteari ekiten diotenak baino». Mirandek euskara ikasteko ahalegina egin zuen; haren arrebak, ostera, ahazteko ahalegin sutsuak egin zituela dio Jimenezek, «frantsesez euskaraz baino hobeto jakin nahi zuelako». «Gaur egun ere gertatzen da Euskal Herrian: gehienek ahalegina egiten dute gaztelaniaz ondo mintzatzearren, pretérito pluscuanperfecto eta guzti. Eta euskara hobetzeko ez dute ahaleginik egiten. Areago: batzuek hitz egiteari uzten diote», salatu du idazleak.

Alabaina, obran Miranderi buruzko tesirik ez dutela egin ohartarazi du. «Ezta haren biografia kontatu ere». Idazlearen pentsabidea hainbat gairen inguruan jendea zirikatzeko aitzakiatzat hartu dute. «Ikus-entzuleei zer pentsatua emateko».

Denbora luzean, Jimenezek buruan jirabiran izan dituen gaien inguruan arituko dira aktoreak eta musikariak. «Zuzentasun politikoaz denbora daramat pentsatzen; zer den politikoki zuzena eta zer ez, eta batez ere, zergatik. Adibidez, zer da politikoki zuzena homosexualitatearen aldetik? Ezkontzea? Zeren gay jendea ere ezkondu egiten da gaur egun. Eta... lagunok! Hain da garrantzitsua ezkontzea?», bota du airera galdera Jimenezek.

Obra lagun giroan ondu dutela azaldu du. Eta, dioenez, «funtsezkoa izan da lana aurrera ateratzeko». «Testua beldurrez aurkeztu nien, nola hartuko zuten ez nekien, baina primeran joan da dena, aktoreen lana, musikariena...». Azken emaitzarekin «oso pozik» dago idazlea. Baina obrari buruz hitzak neurtuz mintzatu da, antzezlaneko pasarte ugari beretzat gordez. Hainbat zati ez ditu aurreratu nahi. Haatik, «ezuste atseginez beteriko ikuskizuna» eratu dutela adierazi du idazleak.

Umoreak tarte handia du obran, kabaretean xanpainak bezala. «Baina burbuilak desegitean, gogoeta azaleratuko da, eta zapore mingotsa utziko du. Gogoeta eragilea da kabareta, tresna ideologikoa», uste du Jimenezek.

«Gaztelaniazko kolperik gabeko» obra dela nabarmendu dute
Mirande kabareta obra idazteko, euskara ez den beste hizkuntza bat ez duela erabili adierazi du Edorta Jimenez idazleak. «Euskarazko umorea egitean, tradizionalki azken kolpea gaztelaniaz izaten da», idazlearen arabera. «Ez daukagu umore autoerreferentzialik. Hau da, bere buruari begiratuz ateraldiak sortzen dituen umorerik ez dugu Euskal Herrian». Mirande kabareta lanean, berriz, gaztelaniara jotzen duen umore mota horri uko egin diola azaldu du; «tantaka homeopatikoa izan daiteke, baina dosi handian itogarria da». Harago doa Jimenez. Idazlearen iritziz, «euskarazko umore testuen azken buztankada gaztelaniaz izatea negargarria da».

> Berria: Indarkeria > IKUSGAI EGIN NAHI DUTE SEXU BEREKO BIKOTEEN INDARKERIA

• Ikusgai egin nahi dute sexu bereko bikoteen indarkeria
• Gay eta lesbiana bikote barruko indarkeriari aurre egiteko kanpaina abiatu dute Aldartek eta Bizkaiko Diputazioak
• Berria, 2009-01-21 # Maite Asensio • Bilbo

Sexu bereko pertsonez osatutako bikoteen barruan ere badago tratu txarrik. Baina gizartean gay eta lesbianen harremanak gutxi ikusten direnez gero, guztiz ikusezina da bikote horietan gertatzen den indarkeria. Errealitate horren berri emateko, Ikusi, balioetsi, ekin kanpaina abiatu dute Bizkaiko Foru Aldundiak eta Aldarte Gay, Lesbiana eta Transexualen Arretarako Zentroak. Halaber, arazoari buruz eztabaidatzeko gunea eta horri aurre egiteko lege aholkularitza eskainiko die Aldartek gay eta lesbianei.

Zaila da sexu bereko bikoteen barruko indarkeria antzematea, baita bikotea osatzen dutenentzat ere. Iaz, hogei kasuren berri izan zuen Aldartek, Bizkaian. «Ez zuten zuzenean esaten tratu txarrak jasaten zituztela; haiekin hitz egitean konturatu ginen», dio Inmaculada Mujika Aldarteko zuzendariak. Izan ere, «mito asko» dago gay eta lesbiana bikoteen inguruan: «Idealizatuta daude. Jendeak uste du hor ezin dela indarkeriarik egon, harremanotan berdintasun handia dagoelakoan». Gainera, tratu txarrak salatzea zaila zaie gay eta lesbianei, joera sexuala isilpean dutenei batik bat.

Sexu berekoen arteko indarkeria aztertzean, genero indarkerian agertzen diren jarrerak «estrapolatzen» direla azaldu du Mujikak: «Gay eta lesbianen harremanetan ere badaude bikotekidea kontrolatzeko joera, jeloskortasuna edota mendekotasuna». Hartara, Mujikak uste du sexismoak eta genero rolek eragina dutela sexu berekoen harremanetan agertzen den indarkerian, «maitasun erromantikoaren ideian, adibidez».

> Berria: Indarkeria > HARREMAN YHOMOSEXUALETAN TRATU TXARRAK SAIHESTEKO KANPAINA BAT ABIARAZI DUTE BIZKAIAN

• Harreman homosexualetan tratu txarrak saihesteko kanpaina bat abiarazi dute Bizkaian
• EITB, 2009-01-20

Sexu berekoen arteko biolentzia ikusaraztea, gizarteari gogoeta eginaraztea eta tratu txarren kontra egiteko baliabide erabilgarriak eskaintzea ditu helburu kanpainak.

Bizkaiko Foru Aldundiak, Gai eta Lesbianentzako Arreta Zentroarekin elkarlanean, "harreman homosexualetan izaten den biolentziaren aurka egiteko" informazio-kanpaina bat jarri du martxan.

Kanpainak "Ikusi, ebaluatu, jardun" goiburua du eta sexu berekoen arteko biolentzia ikusaraztea, gizarteari gogoeta eginaraztea eta tratu txarren kontra egiteko baliabide erabilgarriak eskaintzea ditu helburu.

Aipatutako baliabideak, besteak beste, tratu txarrak antzemateko test bat, erakunde eta elkarteetan banatuko duten kartel bat eta webgune baten sorrera dira.

> Berria: Elkartasuna > "ESPETXE POLITIKA KRUDELA" BUKATZEKO PRESIO SOZIALA ERATU NAHI DU ETXERAT-EK

• «Espetxe politika krudela» bukatzeko presio soziala eratu nahi du Etxerat-ek
• Larunbatean Bilbon egingo duten nazio manifestaziora joateko deia egin du presoen senideen elkarteak
• Berria, 2008-12-31 # Ekaitz Goienetxea • Bilbo

«Benetako presio soziala antolatu behar dugu, benetako olatua egin behar dugu, bi estatuek beren espetxe politika krudela amai dezaten». Jone Artolaren adierazpenak dira, atzo Bilbon emandako prentsaurrekoan egindakoak, Etxerat-en izenean, 60 lagun ingururen babesarekin atzean, hamazortzi taldetako ordezkarirekin tartean.

Manifestazio isila egingo dute Bilbon, euskal presoen eskubideen alde, zapatu honetan (Aita Donostia plaza, 17:30), eta ahalik eta jende gehien azaltzeko eskatu du presoen senideen elkarteak. «Bilgune indartsu bat egin behar dugu, aldarrikapen hau ozen entzun dadin beharrezkoa den leku guztietan».

Lau puntutan laburbildu ditu Etxerat-ek aldarrikapenak: gaixotasun larriak dituzten presoak «berehala» askatzea; bizi osorako espetxe zigorrak amaitzea; bakartzeak bukatzea; eta euskal presoak Euskal Herrira hurbiltzea.

Jone Artolaren esanetan, gizarteak badu «indarra» espetxeetako egungo egoera aldatzeko, eta «gustura» daudela adierazi du, jaso duten sostenguarekin. «Konpromisoak eskatu ditugu, eta gustura gaude euskal herriko eragile sozial eta sindikalek mahai gainean jarri ditugun oinarrizko aldarrikapenei emandako babesarekin».

3.000 atxikimendu
Guztira 2.947 atxikimendu bildu ditu. Hainbat talde eta norbanakorekin bildu da azken hilabeteotan Etxerat, «gizarteko ahalik eta eremu zabalenera iristeko». Gehiengo sindikalaren babesa lortu dute, esate baterako: EHNE, ESK, EILAS, ELA, LAB eta Hirurena. Ezker abertzalea eta Aralar ere batu zaizkie, eta baita beste hainbat gizarte eragile ere, Lokarri, Bilgune Feminista, Euskal Herriko Kristau Elkarte Herritarrak... Espetxeetan dituzten senideei eta beraiei buruzko esperientziak azaldu dizkiete Etxerat-ek haiei guztiei. «Bizipen, sufrimendu eta ezintasun hau nolabait aldaketarako indar bilakatu nahiak eraman gaitu horretara».

Errealitatea benetan gogorra dela dio Jone Artolak, eta hainbat adibide eman ditu: hogei urte espetxean dauden hainbati hamar urtez luzatu diete zigorra, bakartuak eta isolatuak «asko» dira, minbiziarekin presondegian jarraitzen dutenak ere badira, «ehunka» kilometrotara «ia-ia guztiak», bisitetarako eta gutunak jasotzeko «zailtasunak» dauzkate.

Bilboko kaleetan «milaka eta milaka» lagun batuko direla uste du Etxerat-ek; jasotako babesak hori pentsarazten die presoen senideei. «Badira une batzuk eguneroko lan hau guztia bildu eta bateraturik, indarturik erakusteko». Egun hori datorren larunbata dela adierazi du Etxerat-ek.

Aralar: «politika zekena»
Aralar alderdi politikoak ere bat egin du manifestazio deialdiarekin, eta presoen egoera salatu du. «Euskal Herriko gatazka politiko luzean presoena da alderdirik mingarrienetakoa, eta Espainiako Gobernu ezberdinek politika zekena darabilte gai honetan».

Bereziki kezkagarritzat jo du preso gaixoen eta hiru laurdenak beteta dituztenen egoera. Horiek askatzeko galdegin du. «Sakabanaketa politikak euskal presoen giza eskubideak urratzen ditu, alde batetik, baina haien senitartekoei ere inork merezi ez duen zigorra eransten die».

Eragileen atxikimenduak
EHNE, ESK, EILAS, ELA, LAB, Hiru, Ezker Abertzalea, Aralar, Askapena, Elkartzen, Emun, EHGAM (Bizkaia), Lokarri, GITE-IPES, Bilgune Feminista, Bai Euskal Herriari, Betagarri musika taldea, Ken 7 musika taldea, Komite Internazionalistak, Herria 2000 Eliza aldizkaria, Hernaniko Gazte Asanblada, Eraldatu, Euskal Herriak Bere Eskola (EHBE), Gazte Independentistak, Gazte Komunisten Kolektiboak (GKK), Ikasle Abertzaleak (IA), Ikasle Ekintza, Presoen Aldeko Taldeak, Sare Antifaxista, Oiartzun Irratia, Anai Artea, Indar Gorri, Txori Barrote, Lakaxita Gaztetxea, Kabia Kultur Elkartea, Askapena, Elkartasun Batzordeak Euskal Herriarekin, Euskal Herriko Kristau Elkarte Herritarrak, Errondabide Kultur Elkartea, Txarrantxa Taberna

> Berria: Indarkeria > BIZKAIA: LAU ATXILOTU, USTEZKO INDARKERIA MATXISTA KASUENGATIK

• Lau atxilotu Bizkaian, ustezko indarkeria matxista kasuengatik
• Igandean 24, 28 eta 29 urteko lau gizonezko atxilotu zituen Ertzaintzak ustezko indarkeria matxista delituengatik. Tartean, Sopuertan atxilotutako gizonezkoak ihesari eman zion, eta Ertzaintzak harrapatu zuenean era bortitzean erantzun zuen agenteak kolpatuz.
• Gara, 2008-12-09

Lau gizonezko atxilotu zituen igandean Ertzaintzak Bilbon, Sopuertan eta Erandion ustezko genero indarkeria delituengatik. Lakuako Barne Sailak adierazi zuenez, Sopuertan 29 urteko gizonezkoa atxilotu zuten igande goizean, 11.00 aldera. Ustez bere bikotekideari eraso egiteagatik, eta beraien etxera joan ziren Ertzainak kolpatzen saiatzeagatik atxilotu zuten. Agenteak ustezko erasoa gertatu zen etxera iritsi zirenean, gizon bat ikusi zuten bertatik presaka alde egiten.

Ertzaintzak adierazi zuenaren arabera, harrapatu zutenean, era bortitzean erantzun zien eta agenteei muturrekoak ematen saiatu bazen ere, azkenean menperatu zuten. Ertzainek biktimarekin hitz egitean, eta bikotearen etxean zer gertatu zen jakin zutenean usteko erasotzailea atxilotu zuten indarkeria matxista delituagatik.

Bigarren atxiloketa gaueko hamaikak aldera egin zuen Ertzaintzak, kasu honetan Erandion. Lakuako Barne Sailaren arabera errepideetako agenteek Kukularrako zubiaren parean istripu bat izan zela ikusi zuten, bertan, gizon bat zegoen ibilgailuaren ondoan, eta emakume bat haur txiki batekin, barruan. 28 urteko gizonari gertatutakoaz galdegin ziotenean, alkoholaren eraginpean zegoela ohartu ziren eta errepideetako segurtasunaren kontrako ustezko delitua egotzita atxilotu zuten.

Ertzaintzak adierazi zuenez, emakumeak komisarian eman zien gertatutakoaren berri. Dirudienez, istripua izan aurretik gizonak bera eta semea kolpatu zituela eta ibilgailutik irtetea galarazi ziela salatu zuen. Gaineratu zuenez, Enekuri inguruko gasolindegi batean laguntza eskatu zuen leihotik, eta erasotzailea konturatzean, berriro jo zuen erasoan. Orduan, ustezko indarkeria matxista delitua egozten ziotela jakinarazi zion Ertzaintzak atxilotuari.

Kalean bertan
Hirugarren indarkeria kasua, igande goizaldeko ordu batak inguruan gertatu zen Bilboko Blas de Otero kalean. Ertzaintzak 28 urteko gizona atxilotu zuen bere bikote laguna erasotzeagatik. Erasotzaile horrek, gainera, zain zuen epaile zitazio bat, atxilotu eta kartzelatua izan zedin.

Bestetik, goizaldeko bostak aldean Ertzaintza Bilboko Federico Moyua enparantzara hurbildu zen bikote bat eztabaidan aritu zela-eta. Ertzaintzaren arabera, emakumeak ezker masailezurrean kolpe gogorra zuen. Lehen kolpeen ondoren, bikoteak tarraka eraman eta hainbat ostikada eman zizkiola salatu zuen emakumeak. Ustezko indarkeria matxista delituagatik atxilotu zuten 24 urteko gaztea.

> Iritzia: Bilgune Feminista > TXAPELA BURUAN GIZONA MUNDUAN

• Txapela buruan gizona munduan
• Gara, 2008-12-08 # Iosune Irigoien Garcia / Edurne Epelde Pagola · Euskal Herriko Bilgune Feministako kideak

Aspaldidanik emakume idazle nahiz abeslarien erreferentziak falta izan zaizkigu. Euskal kulturaz hitz egiten burua gizonezkoen irudiz betetzen zaigu eta halaxe gertatu izan da Euskal kultura mugitzen duten eskuek eta buruek zein sexu duten garbi uzten digu kartel honek. Txapelarekin identifikatu ezinean, txapelaren atzean eta kultur eremutik urrun sentiarazi gaitu.

Urteak aurrera joan ahala Durangoko Azokan gero eta liburu eta disko gehiagorekin egiten dugu topo. Zorionez disko eta liburu hauen egileak ez dira gizonezkoak bakarrik, pixkanaka kultur ekoizleen artean emakumezkoak ere beren tokia hartzen ari dira. Egun emakumeok irakurtzen ez dakigula eta gure garunak ez daudela kulturarako prestatuta baieztatzea astakeria handia litzateke. Baita euskal kulturaren hartzaileak gizonezkoak bakarrik direla esatea ere. Bistakoa da mendeetan emakumeok ukatu izan zaigun kultura bizi, gozatu eta sortzeko eskubidea gutxika berreskuratzen ari garela. Gainera, sistema patriarkala emakumezkoak kultur ekoizle ez izateko muga ugari jartzeaz arduratu bada ere, asko izan dira oztopo hauek gaindituz pentsalari, filosofo, idazle nahiz kulturzale izan diren emakumeak.

Egun, emakumeok gizonek adina irakurtzen dugula esan dezakegu eta gaitasuna izan arren, gure buruarengan nahiko sinesmen biltzen dugunean idaztera ere egiten dugu jauzi. Baina aspaldidanik emakume idazle nahiz abeslarien erreferentziak urriak izan ditugu. Euskal kulturaz hitz egitean burua gizonezkoen irudiz betetzen zaigu eta halaxe gertatu izan da urte luzeetan zehar ere; hedabideetan kulturaz hitz egiterakoan gizonezkoen lanak nagusitu direla behin eta berriz.

Hori horrela izatearen arrazoiak ez dira ezkutukoak. Patriarkatuak ongi moldatu du guztia emakumezkoen zapalkuntzak bere horretan iraun dezan. Gizonen eta emakumeen arteko botere harremanak dira sistemaren tresna nagusi, eta eredu androzentrikoen sorrerak emakumeak itzalean mantendu gaitu. Guk jasotako ereduak hortaz, gizonezkoenak izan dira oro har, eta eredurik ezak emakumezkoak ere gizonezkoen moldeekin bat egitera bultzatu gaitu. Horregatik diogu emakumeok ikusezintasun egoeran bizi garela, nahiz eta pixkanaka hori atzean uzteko borondatea eta indar nahiko agertzen ari garen egunerokoan. Sexu bereizkeriaren ondorioz, emakumeak ez du gizonak hainbat denbora, arte adierazpenak eta sormena lantzeko, ezta espazio propioa izan edo baliabide ekonomikoak izateko aukerarik ere. Historikoki, baita gaur egun ere, emakume ezberdinek egindako lanak, idazketak... itzalean geratu dira eta ez dute merezitako aitortza jaso.

Kultur eta literatur ekoizpenean emakumeok historian zehar jasan duen diskriminazioa gainditu nahi badugu bada zer eginik. Guztion borondatea beharrezkoa izango da hau lortzeko, eta egia esan aurten Durangoko Liburu eta Disko Azoka aurkezteko erabili den kartelak ez du asko laguntzen ibilbide honetan. Gerediagak, Euskal Herriko disko eta liburu azokarik garrantzitsuenaren antolatzaile izanik, zeregin horretan funtsezko ekarpena egin dezakeelakoan gaude. Horretarako Bilgune Feministak azken lau urteetan proposamenak luzatu izan dizkiogu Gerediagari. Aurtengo martxoan ere beraiekin bildu ginen eta beren jardueraren berri eman zigutenean, bertan ikuspegi feminista txertatzeko proposamena luzatu genien.

Baina berriro ere Azokaren inguruan ateratako kartelaren bidez emakumea txapelaren atzean ezkutatu dutela uste dugu. Gizonezko ikusezina omendu nahi izan dute aurtengoan, eta tira, ideia onargarria izan daiteke, baina guztiok gizon eta emakumeen arteko parekidetasuna lortzeko dugun erantzukizuna kontuan hartuta eta behin eta berriz emakume erreferentzi berrien beharrean gaudela badiogu, orduan, zergatik atera dute emakumeak bazter uzten gaituen irudi bat?

Uste dugu jendartean eztabaida piztu duen kartel hau ez dela kasualitatea, ez eta huskeria ere. Euskal kultura mugitzen duten eskuek eta buruek zein sexu duten garbi uzten digu guri kartel honek. Txapelarekin identifikatu ezinean, txapelaren atzean eta kultur eremutik urrun sentiarazi gaitu, nahiz eta kartel egilearen helburua hori ez izan.

Azken asteetan Durangoko Azokako kartelaren inguruan gauza asko entzun ditugu. Horren harira, Euskal Herriko Bilgune Feminista Gerediaga elkartearekin harremanetan jarri zen bere desadostasuna adierazi eta kartela kentzeko eskatuz, baina ezezkoa jaso genuen. Jarrera ezkor honekin Euskal Herri parekide bateranzko bidean Gerediagak aurrerapausoak eman beharrean atzerapausoa eman du emakumeok «ikusezintasun bikoitzera» kondenatuz.

Jendarteko beste eragile askok ere bere desadostasuna adierazi zuen, azkenean Gerediaga elkarteak emakumeoi ere erreferentzia egiten digun spota kaleratzea lortu arte. Baina, gure ustez, spot honek ez du emakumeen ikusezintasunarekin dugun arazoa konpontzen. Spot hori egoerari emandako erantzun azkar bat izan da, oinarrian dagoen arazoa konpondu gabe, alegia, emakumeok kultur ekoizpen eta kontsumoan dugun egoerari erreparatu gabe. Horregatik egun hauetan, eta urtero egiten dugun bezala, Durangoko Azokan emakumeon ikusgarritasunaren aldeko dinamika bultzatu nahi dugu.

Parekidetasuna oinarri duen Euskal Herria nahi dugu, emakumeen erreferentez josia eta sexuaren araberako oztoporik gabea. Musika eta literaturari dagokionez, emakumeok pairatzen dugun desberdintasun egoera gainditzeko eta gure parte-hartzea eragozten duten oztopoak gainditzeko garaia da. Egin dezagun ba ikusgarri begirada soilean ikusten ez den hori.

Amaitzeko, Bilgune Feministak emakume guztiak animatu nahi ditu, inoiz baino gehiago, kultur ekimen orotan parte hartzera eta egoera edota ekimen diskriminatzaileen aurrean egunero beren haserrea adieraztera.

> Berria: Matxismoa > DURANGOKO LIBURU ETA AZOKAKO KARTELAK JARRERA KONTRAJARRIAK SORTZEN JARRAITZEN DU

• Durangoko Liburu eta Disko Azokako kartelak jarrera kontrajarriak sortzen jarraitzen du
• Gara, 2008-11-18 # Ianire Renobales · Bilbo

Durangoko Azokako kartelaren inguruko eztabaidek indarrean diraute. Gizarte talde eragile desberdinek euren iritzia plazaratzeari ekin diote eta oraingoan, Euskal Herriko Bilgune Feministak hartu du hitza.

Historian, emakumeak jasandako diskriminazioa eta bereizketa du hizpide talde honek eta honen arira, 2008ko Azokako kartelari uko egiten diotela jakinarazi nahi izan dute. «Aurten Durangoko Liburu eta Disko azoka aurkezteko erabili den kartelak gure ustez ez du asko laguntzen ibilbide hori aldatzen». Bilgune Feministak azoka antolatzen duen Gerediaga elkarteari kartela kentzeko eskatu dio, baina ezezkoa jaso du. Talde honen aburuz, Gerediaga aurrerapausua eman beharrean atzerapausua bultzatzen ari da.

Txapelarekin identifikatu ezin
Jakin badakigunez, eztabaida sortu duen kartelean txapela, betaurrekoak eta kaskoak ageri dira. Batzuek diotenez, bi sexuak antzeman daitezke irudian betaurrekoen eitea femeninotzat hartzen dutelako. Antza denez, kaskoek ez dute sexurik, baina iskanbila txapelarekin piztu da. Argazkian ez da ageri giza figuraren arrastrorik; hala ere, gizarte eragileek modu oso desberdinean egin dute irakurketa. Bilgune Feministaren arabera, «emakumea ez da identifikatzen txapelarekin eta horrek kultur eremutik urrun sentiarazten du nahiz eta kartel egilearen helburua hori ez izan». Gauzak hala, kulturaren esparruan ere emakumeak zapalkuntza bizi duela argitu nahi izan dute ildora. Bestalde, kartelean agertu ez arren, egileak lana izendatzeko erabili duen esaldiak ere iritziak sorrarazi ditu, «Gizon ikusezina Azokan».

Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Defentsa Erakundeak salaketa egin bezain laster, sumendiak eztanda egin zuen. Alde batetik, kartelaren inguruan sortutako ika-mikak gehiegizkotzat jotzen dituztenak; bestetik, sexu bereizketaren mesedetan lan egiten duela uste dutenak. Hausnarketa kontrajarriak alboraturik, Durangoko Azoka denon ahotan dago, bai, baina ez euskal kulturari buruz irmoki aritzeko.

> Iritzia: Maider Alustiza Lasa > EMAKUME IKUSEZINA

• Emakume ikusezina
• Gara, 2008-11-16 # Maider Alustiza Lasa · Donostia

Tristura handiz, ezintasunez esango nuke, hartu dut aurtengo Durangoko Azokako kartelaren aurkezpena. Egilea izenburuarekin nahastu egin delakoan nago, «Gizon ikusezina» gabe «emakume ikusezina» islatzen baitu afixa horrek. Emakume eta euskaltzale eta Azokako partaide naizen aldetik, iraindua sentitu dut neure burua eta, oro har, emakumeei egindako bazterkeria oso larria dela deritzot. Diseinu grafikoan aritzen naiz ni ere, eta ez diot helduko kartelaren alde artistikoari, baina kartel horrek ez du emakumea ordezkatzen, soilik gizonezkoak baizik, bai irudian bai izenburuan. Emakumezko asko joan ohi gara Durangoko Azokara eta horiek ere kartelean irudikatu beharko liratekeela uste dut. Aurten huts larria egin duela helarazi diot Gerediaga Elkarteari, eta nire kexa Durangoko Udalera ere bidali dut, zerbait egin dezaten eta hurrengo urteetan epai-mahaiak emakumeok kontuan har gaitzan.

> Erreportajea: Berdintasuna > BA AL DAGO EMAKUME TXAPELDUNIK?

• Ba al dago emakume txapeldunik?
• Eusko Jaurlaritzako Gizon eta Emakumeen Berdintasunerako Defentsa Erakundeak Gerediagari eskatu dio emakumeei erreferentzia egiten dien elementuren bat jartzeko Durangoko 43. Azoka iragartzen duen kartelean.
• Berria, 2008-11-15 # Aitor Abaroa

Durangoko 43. Euskal Liburu eta Disko Azokari hasiera emateko hiru aste falta dira. Ohikoa ez den arren, aurten, azoka, hasi aurretik dago guztien ahotan. Eusko Jaurlaritzako Gizon eta Emakumeen Berdintasunerako Defentsa Erakundeak azoka iragartzen duen kartela aldatzeko eskaria egin baitio azoka antolatzen duen Gerediaga Elkarteari.
Durangoko Azoka iragartzeko kartela lehiaketa bidez aukeratzen da. Aurtengoan, aurkeztutako 22 karteletatik, Aritz Zabala 25 urteko diseinatzaile gasteiztarrarena aukeratu du horretarako osatutako epaimahaiak. Kartelean betaurrekoak eta aurikularrak ageri dira, eta horien gainean, txapela bat. «Betaurrekoak irakurtzeko, aurikularrak entzuteko, txapela azokak kultura eta euskararekin duen harremana adierazteko», azaldu zuen Zabalak iragan irailaren 30ean kartelaren aurkezpen ekitaldian.

Epaimahaiak, aldiz, «bisualki duen inpaktua, daukan mezu zuzena eta sinpletasun plastikoa» aintzat hartu zituen kartela aukeratzeko orduan. Honakoak izan ziren epaimahaia osatu zutenak: Armando Bayer, Bost Talde Grafikoko diseinatzailea; Rodrigo Sainz, diseinatzaile grafikoa; Txelu Angoitia, argazkilaria; Jon Irazabal, Durangoko Azokako zuzendaria eta Izaskun Ellakuriaga, Azokako komunikazio arduraduna.

Kartela aldatzeko eskariak salaketa pertsonal batean du hazia. Gizon eta Emakumeen Berdintasunerako Defentsa Erakundeak idatzizko salaketa bat jaso zuen Durangoko Azokako kartel ak eta hura aurkezteko lemak emakumeak «ikusezin» bihurtzen zituela salatzen zuena. Kartela lehiaketara aurkezteko Zabalak hautatutako esaldiak, aldiz, «Gizon ikusezina azokan», zioen.

Gauzak horrela, Berdintasunerako Defentsa Erakundeak aintzat hartu du salaketa eta ofiziozko ikerketa hasi du. Hala ere, horrelako prozedura batek hilabeteak iraun dezakeela kontuan hartuta, eta Azoka hiru aste barru egingo dela jakinik, Berdintasunerako Erakundeak zuzenean jo du Gerediaga Elkartera, eta eskari argi bat legin dio: kartela aurkezten duen esaldia aldatzea eta emakumeek kulturan duten presentziari erreferentzia egiten dion elementuren bat gehitzea irudian.

Gerediagaren oharra
Gerediaga Elkarteak, bere aldetik, ohar bat eskegi du www.durangokoazoka.com web orrian, salaketaren inguruan esan beharrekoak azaltzeko. Elkartetik adierazi dutenez, ez dute inolako polemikan sartu nahi eta ez dute komunikabideetan inolako azalpenik emango; esan beharreko guztiak web orrian irakur daitekeen oharrean daudela adierazi dute.

Jasotako salaketaren inguruan, hiru kontu azpimarratu dituzte elkartetik. Lehenengo biak, kartelean ikusten den irudiari lotuak. Lehenengoan, «txapelaren irudi tradizionala» erakusten dela adierazi dute, «argi eta garbi gizonarekin lotutako jantzi-osagaia»; baina baieztapena errealitatearekin bat ez datorrela argudiatu dute, «txapela emakumezkoek zein gizonezkoek» osagarri legez erabili izan dutela. Bigarrengoan, aldiz, karteleko betaurrekoengatik ez dela «ezer» aipatzen adierazi dute, eta «nesken modelotzat katalogatuta» daudela jakinarazi.

Hirugarrengo kontuak, azkenik, salaketan aipatzen den leloari edo esaldiari egiten dio erreferentzia. Oharrean diotenez, «esaldia ez da Gerediagak ipinitakoa, autoreak emandakoa baino, kartela lehiaketara aurkezteko». Esaldia H. G. Wells-en eleberrian oinarrituta dago. Gainera, argitu nahi dute, «esaldi hori ez dela Durangoko Azokaren leloa, eta ez dela kartelean agertzen». Horretaz gain, oharrean azaltzen dute, «kartela aukeratzeko ez dela erabakigarria izan». Izan ere, kartela aukeratzeko prozedura lehiaketa izaki, diseinatzaile bakoitzak lelo bat jarri behar du kartela identifikatu ahal izateko, epaimahaikoek ez baitute inoiz egilearen izenaren berririk izaten.

Berdintasunerako Erakundea ez da izan kartelaren aldaketa eskatu duen erakunde bakarra. Durangoko Udalaren Aholkularitza Batzordeak ere desadostasuna agertu du aukeratutako kartelarekiko; are gehiago, kartela erretiratzeko eskaria luzatu dio Gerediaga Elkarteari. Udaleko berdintasun Batzordea, aldiz, ez da horren urrun joan, eta hurrengo urteetara begira, Berdintasun Legea kontuan hartzeko eskatu dio Gerediagari.

Lertxundiren zutabea
Komunikabideetan oihartzun handirik izan ez zuen arren, hainbat web orri eta blogetan azpimarratu zuten iragan urriaren 2an Anjel Lertxundik BERRIAko Hitz Beste zutabean kartelak iradokitakoen inguruan idatzitakoa. Artikuluan esan nahi zuenaren berri eman du idazleak: «Niri ez zaizkit salaketak gustatzen eta artikuluan ere ez nuen ezer salatzen, hausnarketarako puntu edo galdera batzuk egin baino». Lertxundik azaldu du kartelak iradokitakoaren arabera, emakume eta gizonen ezaugarriei buruzko aipamena egin zuela. Lertxundiren aburuz, «onkeriazko jarrera gehiegizkoa dugu gauza batzuekiko. Askeago behar genuke, kritika soziala egiterakoan. Gainera, nik memento batean ere ez nuen artikuluan esaten kartela gustuko nuen ala ez», gaineratu du.

Artikulu hark, gainera, izan zuen bere garaian erantzuna, eta hantxe geratu zen kontua. Aritz Zabala kartelaren diseinatzaileak BERRIAko Iritzia sailean erantzun zion Lertxundiri. Ezer baino lehen, Lertxundik egindako «kritika eskertu» zuen Zabalak, bere lanari «erreparatzeagatik». Ondoren, kartelaren inguruko azalpenak eman zituen. Zabalak azaldu zuen izenburua «pertsonaia literario» batean oinarritzen zela, eta kasualitatez baino ez zela gizonezkoa. Jakinarazi zuen, gainera, betaurrekoak neska batenak direla. Zabalak aditzera eman zuen ez zuela ulertzen zergatik ikusten zuten batzuek gizonezkoa txapelaren azpian, eta berak erantzun zuen, agian, gizartean ikuspegi matxista sustraituta dagoelako zela. Azkenik, ezer ez dagoen lekuan bilatzeari uzteko eta irudiek duten genero konnotazioa ezabatzeko proposamena egin zuen.

> Iritzia: Koldo Aldabe > ESTEREOTIPOAK AZOKAN

• Estereotipoak azokan
• Berria, 2008-11-13 # Koldo Aldabe

Izenburua pertsonaia literario batean oinarritzen da, besterik gabe, eta kasualitatez gizona da. Irudiari dagokionez: alde batetik, betaurrekoak neska batenak dira eta, bestetik, zergatik ikusi gizasemea txapelaren azpian denok badugu burua? Agian, gizartean ikuspegi matxista sustraituta dagoelako? Ez al da hobe, feminismokerian erori gabe, ezer ez dagoen lekuan bilatzeari utzi eta irudiek duten genero konnotazioa ezabatzea?». Horrela dafenditu zuen bere burua aurtengo Durangoko Azokako kartelaren egileak orriotan egin zitzaion kritikatik. Orain, ordea, EAEko Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Defentsa Erakundeak ohartarazi du kartel hori ez dela egokia, eta Gerediaga elkarteari kartela erretiratzeko galdegin dio.

Baina, behin horretan jarrita, ez al litzateke eragingarriagoa EITBri galdegitea ez dezan dirua egin, eta gizartea bonbardatu, iragarki sexista eta iraingarriekin?

> Komunikatuak: Gerediaga Elkartea > BERDINTASUNERAKO DEFENTSORIARI ERANTZUNEZ

• Berdintasunerako Defentsoriari erantzunez
• Gerediaga Elkartea, 2008-11-12

Berdintasunerako Defentsoria Erakundetik salaketa jaso du Gerediaga Elkarteak, Durangoko Azokaren antolatzaile den aldetik, 43. edizioa iragartzeko kartelak emakumeak diskriminatzen dituela arrazoituz. Hona hemen Gerediaga Elkarteak adierazten duena.

Harriduraz hartu dugu salaketa hori publiko egiteko erabili duten prozedura. Defentsoriatik salaketa idatziz jaso eta Gerediaga Elkarteak alegazioak aurkezteko izan duen epea amaitu orduko, hau da, prozedura administratiboa irekia izan den bitartean, zabaldu du publikoki Berdintasunerako Defentsoriak salaketa.

Egiten den salaketaren gainean hau da adierazi nahi duguna:

• “Kartelean txapelaren irudi tradizionala erakusten dela” aipatzen da, “argi eta garbi gizonarekin lotutako jantzi-osagaia” dela azpimarratuz. Gerediaga Elkartea ez da txapelaren generoaren eztabaidan sartuko. Baina, baieztapena ez datorrela bat errealitatearekin uste du. Adibideak asko dira erakutsiz txapela emakumezkoek zein gizonezkoek osagarri estetiko lez erabili izan dutela.
• Karteleko betaurrekoengatik ez da ezer aipatzen salaketan. Eta argitu behar dugu, nesken modelotzat katalogatuta daudela. Hala ere, ez da Gerediaga Elkartea inor neskek edota gizonek erabili dezaketen esateko.
• Salaketan sarri aipatzen den leloa edo esaldia ez da Gerediagak ipinitakoa, autoreak emandakoa baino kartela lehiaketara aurkezteko. Izenburu hori H.G. Wells-en eleberrian oinarrituta dagoen arren, ez da Durangoko Azokaren leloa, eta ez da kartelean agertzen. Kartela aukeratzeko ere ez da erabakiorra izan. Lehiaketetan ohikoa izaten da lana identifikatzeko leloa edo esaldia eskatzea.

Gerediaga Elkartea beti izan da adierazpen askatasunaren alde eta beti babestu ditu autore eskubideak. Gerediaga Elkarteak Azokako ateak zabal zabalik izan ditu beti eta orain ere baditu, emakumeak, gizonezkoak, euskaldunak, kanpotarrak, euskaltzaleak edota interesa duen edonor euskal kulturaren egutegiko topaketa nagusian hartzeko.

Abenduaren 5etik 8ra egingo den 43. Euskal Liburu eta Disko Azoka ahalik eta erakargarriena egiten lan egin du Gerediaga Elkarteak orain arte eta horretan jarraituko dugu. Ez dugu gai honekin eztabaidarik piztu gura. Herri honetako emakume eta gizonen sen onaren esku uzten dugu kartelari buruz bakoitzak izan dezakeen iritzia. Gerediaga Elkarteak, azkenik, a genero, arraza, erlijio, ideia edo beste arrazoiren bategatik diskriminazioarik jasan dutenei elkartasuna adierazten die.

> Berria: Berdindtasuna > GIZON IKUSEZINAREN KARTELA ALDATZEKO ESKATU DUTE

• Gizon ikusezinaren kartela aldatzeko eskatu dute
• Berria, 2008-11-12

Berdintasunerako Defentsa Erakundeak Durangoko aurtengo azokaren kartela aldatzeko eskatu dio Gerediaga Elkarteari, azokaren antolatzaileari. Gizon ikusezina azokan leloa duen kartelak emakumeak euskal kulturan «ikusezin» uzten dituela uste du erakundeak, eta, horregatik, esaldia aldatzeko eta irudian emakumeei erreferentzia egingo dien elementuren bat ezartzeko eskatu du.

> Berria: Indarkeria > BILBO: BI GIZON ATXILOTU DITUZTE, EMAKUMEEN KONTRAKO INDARKERIA LEPORATUTA

• Bi gizonezko atxilotu dituzte Bilbon, emakumeen kontrako indarkeria leporatuta
• Berria, 2008-11-03

Ertzaintzak 30 urteko gizonezko bat -F.M.G.- atzeman zuten atzo Bilbon, ama mehatxatu zuelakoan eta ugazaitari sukaldeko labana sartu ziolako ustez. Emakumeak eman zien gertakariaren berri ertzainei, eta hauek haien etxera joan ziren -hiriko erdigunean dago-, arratsaldeko zazpietan. Ertzainek esan dutenez, gizonezkoak bizkarrean sartu zion labana ugazaitari eta tresna berarekin egin zion mehatxu amari. Ertzaintzak berak 36 urteko beste gizonezko bat -S.F.A.- ere atxilotu zuen atzo Bilbon, neska-laguna jotzea eta mehatxatzea egotzita. Bizilagun batek eman zien abisu ertzainei, eta hauek bikotearen etxera joan ziren. Emakumeak aurpegia odoletan zuela ikusi zuten eta une hartan, ertzainek diotenez, gizonezkoa berriro saiatu zen emakumea jotzen.