2009/11/26

> Berria: Hiesa > GIPUZKOA: ESKORIATZAN ERE, "PRESERBATIBOA, TRESNARIK ERAGINKORRENA"

  • Eskoriatza: Debagoieneko Industrialdean milioi erditik gora jarriko du Udalak
  • Goiena, 2009-11-26 # Mirian Biteri
Atzo iluntzean udaletxean egindako ohiko osoko bilkuran, udalbatzak beste pauso bat eman zuen Debagoieneko Industrialdea SAren parte izateko. Urriaren 1ean esandako industrialdeak kapital-gehikuntza martxan jartzea erabaki zuen eta eguaztenean, Udalak merkatura ateratako akzioen %24,5 erostea adostu zuen aho batez. Hori horrela izan dadin, 549.217 euro jartzeko konpromisoa hartu zuten udalbatzako ordezkariek, 62.058 akzio erosteko.

Eskoriatzako Industrialdearen ondasunak Debagoieneko Industrialdeari saltzeko eta Eskoriatzako Udala azken industrialde horretan sartzeko prozesuaren gaineko hurrengo urratsa abenduaren 15ean da; Eskoriatzako ondasunen salerosketaren bigarren zatia ordaintzea aurreikusi dute. Debagoieneko Industrialdeak 1.295.054 euro ordainduko dizkio Eskoriatzakoari.

Urriaren 29an, bi industrialdeetako aldeek kontratua sinatu zuten, salerosketaren lehenengo zatiaren gainekoa. Hain justu, 812.000 euro jaso zituen Eskoriatzakoak.

Hileta zibilen ordenantza
Eguazteneko osoko bilkuran beste hainbat gai landu zituzten; tartean, udalerrian hileta edo omenaldi zibilak egiteko udal ordenantzari EAJ taldeak egindako iradokizunak aho batez onartu zituzten, eta, hortaz, behin betiko onartu zuten araudi berria.

Nekazariei elkartasuna
Horrez gain, EHNE sindikatuak nekazaritzako eta abeltzaintzako sektoreari elkartasuna adierazteko aurkeztutako mozioa onartu zuen udalbatzak. Esandako bi sektoreak jendartearen beharretarako eta landa garapenerako estrategikoak eta funtsezkoak direla gogorarazi zuen.

Preserbatiboa, tresnarik eraginkorrena
Bestalde, Benedikto XVI.ak preserbatiboaren kontra egindako adierazpenen harira, Euskal Herriko Gay-Les Askapenerako Mugimenduak (EHGAM) aurkeztutako mozioaren alde ere bozkatu zuen. Horren harira, azpimarratu zuen gizonezkoendako latexeko preserbatiboa dela GIBaren eta sexu bidezko infekzioen aurkako biderik eraginkorrena.

Gainera, Pedro Lasagabaster alkateak Charles Darwinen Espezien jatorria liburuaren 150. urteurrena gogorarazi zuen; era berean, asteon izandako atxiloketak ere gogor salatu zituen.

2009/11/25

> Berria: Hiesa > OIARTZUN: GAUR BENEDIKTO XVIAK PRESERBATIBOAZ EGIN DITUEN AZALPENEN INGURUAN UDAL OSOKO OHIKO BATZARRALDIAN

  • Oiartzun: Udal Osoko Ohiko Batzarraldia egingo da gaur
  • El Diario Vasco, 2009-11-25
Gaur arratsaldeko 19:00etan, Oiartzungo Udaletxeko Areto Nagusian, Udal Osoko Ohiko Batzarraldia egingo da, besteak beste, ondoren adierazten den gai zerrendaren baitan: Geldialdi orokorra nekazaritzan eta manifestazioa Madrilen lemapean EHNE-k aurkeztutako mozioa, Benedikto XVIak preserbatiboaz egin dituen azalpenen inguruan Ehgamek aurkeztutako mozioa eta 'Espainiar estatuaren azken eraso errepresiboa'ren aurrean aurkeztutako mozioa. Kontratazio mahai iraunkorraren kideak izendatu eta argitaratzeko proposamena. Datuen Babesaren inguruan Jardunbide Egokien Eskuliburuaren edukiei buruzko proposamena. Sententzia bati kasaziozko errekurtsoa jartzeko akordioa berresteko proposamena. Gipuzkoako Parketxe Sarea GPS Fundazioa eratzeko proposamena eta Gipuzkoako Taxisten Elkarteak 2010erako tarifen proposamena. Hauek dira gaurko batzarrean jorratuko diren gaietako batzuk.

2009/11/24

> Berria: Argitalpenak > EDORTA JIMENEZ: "AUSARDIA ALDARRIKATZEN DUT"

  • «Ausardia aldarrikatzen dut»
  • Edorta Jimenezek bere sexu bizipenetan oinarritutako 'Stock 13' liburu «antifaszista» argitaratu du
  • Berria, 2009-11-24 # Garikoitz Goikoetxea . Bilbo
Ausartu da mugak gainditzen, edo haiek zabaltzen. Ez baitu sinesten idazleen ustezko askatasunean. «Ez, ez da egia: ez dugu erabat aske idazten». Horri aurre egin nahi izan dio Edorta Jimenezek (Mundaka, Bizkaia, 1953), Stock 13 liburuarekin (Txalaparta). Egiazko zakil baten irudia jarri du liburuaren azalean; aritu da sexuari buruz lehen pertsonan, azalkeriarik gabe. Eta bide zabaltzaile izan nahi du, atzetik beste batzuk ere etortzea: «Ausardia aldarrikatzen dut».

«Inon sailkatu ezin den liburua» da Stock 13. Jimenezen beraren sexu bizipenak ditu ardatz, liburuko azaletik bertatik hasita. Liburu berezia, sailkaezina dela uste du Jimenezek, baina ez hori egitea zuelako helburu: «Emaitza izan da berezia. Inoiz ez dut liburu hau planifikatu». Barruak hala eskatuta egin du, eta era naturalean idatzi du: «Nik ez dut batere sufritu nire miseriak kontatzen».

Egin du liburua. Baina hori lehen pausoa besterik ez da izan. Bai baitaki liburu «konprometitua» dela. «Konprometitua da zentzu zabalean, askatasunarekin. Esango nuke liburu antifaszista dela». Emakumeekin bizi izandako sexu harremanak ditu ardatz liburuak, eta, beraz, Jimenezek ez du bere burua soilik jarri konpromisoan. «Denok jartzen gaitu konpromisoan, baina zurikeriaz nazkatuta nago». Liburuan sexu harremanak izaten ageri diren emakume guztiekin hitz egin duela argitu du idazleak: «Bide hori konponduta daukat, eta ez naiz horren beldur». Hortaz, erabat libre izan da idazteko eta esateko.

Esaldi batean borobildu du lana: «Potroetan jarri zaidana egin dut». Egin, egin du. Baina hori lehen zatia baino ez da. Nolanahi ere, Jimenezek ez du liburuak sor dezakeen harrabotsaren beldurrik, nahiz eta kontatzen duenak eta liburuko argazkiek zeresana sortzeko aukerak badituzten. «Bakoitzak pentsa dezala pentsatu nahi duena, edo behar duena». Irakurleari eman dio askatasuna liburuari buruz nahi duena pentsatzeko. Askatasun osoz, idazleak liburua egin bezala. «Dena geratzen da irakurlearen iritzirako. Giltzak emanda daude, puzzlea osatuta. Bakoitzak erabakiko du».

Autobiografiaz eta autofikzioaz -«burufikzioa», haren hitzetan- gogoeta egiten du liburuak zati batean. Stock 13 zer den argitzea ere irakurlearen esku utzi du. «Nik irakurleari uzten diot dena erabakitzen: azalaren zergatia, istorioak egiazkoak edo asmatuak diren...». Dena.

Irakurleen esku dago guztia, eta irakurleengan bakarrik. Jimenezek ez baitu literatur kritikariek diotenaren zain egoteko asmorik: «Niri bost kritikariek esaten dutena. Barre egiten dut, ez naiz horren beldur, ez naiz inoiz horren beldur izan». Haren arabera, «ideologizaturik» daude kritikari gehienak. «Eta ezin dira euren ideologiatik askatu». Azkenean, ez du federik euskal literaturaren kritikekin. «Dagoen kritika iruzkinak dira, edo isiltasuna; aipatu egiten zaituzte edo isildu». Are, kritika horiek «kontrolatuta» daudela uste du.

Euskal literaturan gisa horretako lanak ez dira asko. Gutxiago hain gordinak. «Hizkuntzaren emozioaren aldetik, askotan literatura oso hotza da gurea. Hor bizi gara: beroa egiten badugu zaila da, eta, hotza egiten badugu, ez da irakurlearen oso gogokoa», dio Jimenezek. Horrek euskal literatura umezurtz uzten duelakoan da: «Euskaldunok ez daukagu egunerokoan euskaraz edozertaz irakurtzeko biderik».

Liburuaren aurkezpena, etzi
Hutsune horri aurre egin beharra nabarmendu du Jimenezek. Horretarako, haren ustez, «premiazkoa» da Stock 13-ren gisako liburu gehiago egitea euskaraz. Eta bera, behintzat, prest dago horretarako. «Nik nire burua gai ikusten dut astero maila horretako nobelak idazteko». Hala ere, kaleratu berri duena idazteko denbora gehiago behar izan duela aitortu du: abuztuaren 10etik urriaren 19ra, hamar aste ia.

Azkenean, horrekin guztiarekin literatura kaleko jendearengana hurbiltzea du helburu Jimenezek: «Literatura kaleko trintxeretara ekarri nahi dut». Literaturak eta euskarak kalean dutelako irabaztekoa, irabazi beharra, aurrera egingo badute. Hartara, gerra irudiarekin lotu du jarduna: «Nire burua idazletzat ez, baizik eta literaturaren gerrillaritzat kontsideratzen dut».

Kaleko jendea du helburu, eta jendaurreko ekitaldi irekian aurkeztuko du Stock 13 liburua Edorta Jimenezek. Eta era berezian, liburuak eskatzen duen eran. Etzi iluntzean dute egitekoa aurkezpen ekitaldia, Bilbon, Kalderapeko kultur gunean. Jimenez ez ezik, han izango da Rafa Rueda musikaria ere, idazlearen poema erotiko batzuk musikatuta. Galder Perezek eta Ane Zabalak performance bat egingo dute. «Eta agian ustekabekoren bat ere izango da», iragarri du Jimenezek.

> Berria: Eliza > MUNILLAK DIO "HUMIL" ETORRIKO DELA ETA "EROSO" EGIN NAHI DUELA LAN

  • Munillak dio "umil" etorriko dela eta "eroso" egin nahi duela lan
  • Donostiako gotzain berriak adierazi du Zumarragako apaiz laguntzaile garaian bezala aritu nahi duela. Urtarrilaren 9an hartuko du kargua. Elkarrizketa eman dio Euskadi Irratiari.
  • Berria, 2009-11-24
Jose Ignacio Munillak (Donostia, 1961) adierazi du "umil" etorriko dela Donostiako gotzain kargura, eta bere helburua "eroso" lan egitea dela. "Zumarragan apaiz laguntzaile egon nintzenean [1986an izendatu zuten], oso eroso egon nintzen lanean, familia ona osatu genuen", eta Donostian ere horrelaxe egon nahi duela esan du gaur Euskadi Irratiari eskainitako elkarrizketan -hori izan da eman duen lehen elkarrizketa-. Horretarako denerako, "guztien laguntza" beharko duela berretsi du. "Denok gara beharrezkoak".

Donostiako gotzain berriak -urtarrilaren 9an hartuko du kargua, Artzain Onean, eta jakinarazi du Espainiako Estatuko gotzain asko izango direla ekitaldian. Nahiz eta Euskal Herrian polemika sortu duen haren izendapenak, joera kontserbadoreegia eta espainolista duelakoan, Munillak esan du Euskal Herritik zorion dei ugari jaso duela -Palentzian (Espainia) dago gotzain 2006tik- eta denei ezin erantzunda dabilela.

'Kontserbadorea', 'ezkerrekoa' eta halako "hitzetan" ez duela "sinesten" adierazi du, eta berak Ebanjelioa segituko duela Donostiako gotzain gisa ere. Antonio Maria Rouco Varela eta Antonio Cañizares espainiar kardinalen babesa al duen galdetzean, Espainiako Estatuko gotzainen artean "batasun handia" dagoela azaldu du.

> Berria: Eliza > MUNILLAREN IZENDATZEAN GARDENTASUNA ETA EGIA FALTA IZAN DIRELA SALATU DUTE

  • Munillaren izendatzean gardentasuna eta egia falta izan direla salatu dute
  • Gipuzkoak beste era bateko gotzaina behar duela uste dute, eta Interneten sinadurak biltzen hasi dira
  • Berria, 2009-11-24 # Ainara Arratibel . Donostia
Argitara emandako gogoeta baten bidez, eliztar talde batek gogor salatu du Juan Ignacio Munilla Donostiako gotzain berriaren izendapena. Horretarako jarraitu den prozesuari «egia eta gardentasuna» falta izan zaizkiola iritzi diote. «Era mingarrian gutxietsita, engainatuta eta adingabea balitz bezala tratatua sentitzen dugu geure burua». Munilla «elizbarrutiko pastoral bideei ageriko gogo txarra erautsi dien pertsona» dela uste dute, eta beste era bateko gotzaina behar duela Gipuzkoak. Hala, gotzain berriaren izendapena «erantzukizunez» onartzeko eskatu diete gainerako eliztarrei. «Orain arte bezala, senidetasunezko jarrera kritiko eta eraikitzailea izateko eskatzen diegu, kristau elkartearekiko duten lotura afektibo eta eraginkorretik aldendu gabe». Gogoetarekin bat egin nahi dutenek gaurtik aurrera izango dute horretarako aukera www.donostiakogotzainberria.org webgunean.

Bestalde, gogorarazi dute Benedikto XVI.a aita santua dela Munillaren izendapenaren erantzulea, Elizaren elkartasunaren eta batasunaren erantzule baita. Baina izendapena «estrategikoki eta aurrez» diseinatu den susmoa dute gogoeta plazaratu eta babestu duten eliztarrek. «Bereizketa hobea egiteko datuak bildu, jaso eta baloratzeko orduan gure elizbarrutiko elkarte heldu eta konprometitua kontuan hartu gabe egin dute prozesu hori». Horren harira, San Leon Handia aita santuaren esaldi bat ekarri dute gogora: «Denen buru ipini behar duenak denek aukeratua behar du izan». Hori hala ez izateak «samina eta haserre sakona» eragin die. «Era ebanjelikoago batean jokatu izan balitz, une hau 'graziazkoa' izan zitekeen kristau taldearentzat».

Sinatzaileak kezkatuta agertu dira gizarteak dituen arazoengatik, baita Elizak gazteen artean ebanjelioa adierazteko nahiz bokazio bideak sustatzeko dituen arazoengatik ere. Hori ikusirik, nabarmendu dute Eliza Ebanjelioaren Zerbitzura dokumentuan Gipuzkoako Eliza gizarteak dituen kezkei erantzuten saiatu zela, baita «ilusioa eta dinamismoa» jasotzen dituen ebanjelizazio molde bat adierazten ere. Besteen artean, Elizaren erantzukizunetan emakumearen itzala areagotzeko egindako hausnarketa, eta pastoralgintza sozio karitatezkoa garatzeko nahiz gizarte bizitzan laikoen konpromisoa sakontzeko egindako lana jartzen dituzte horren adibide. «Munillak, ordea, idazkian zehaztutako norabideak aldatuko dituen susmoa dugu, Eliza berritzeko esperientzia hori baliogabetuz; batik bat pertsona konprometituei dagokienez».

Gotzain berriari eskaria
Hori guztia kontuan hartuta, Elizaren hierarkiarekiko konfiantza «larriki zauritua» geratu dela uste dute. Dena den, itxaropenerako mezu bat ere eman nahi izan dute. «Espero dugu gotzain berria Gipuzkoako kristau elkarte osoaren zerbitzura dagoen artzaina izaten saiatzea, eta gure elizbarruti honen ibilbidea eta norabidea errespetatu eta onartzea. Ez dezala arinegi jokatu aski hondatua dagoen elkartasunean zatiketa handiagoa sor dezaketen erabakiekin».

Bide horretan, Vatikano II. Kontzilioaren bidea jarraitzeko eskatu diote Munillari, azken urteetan Gipuzkoako Elizak urrats nabarmenak egin dituelako bide horretan. «Benetako artzain izan ditugun gure gotzainek, errealitate sozialarekin eta Jesusen Berri Onarekin leial jokatu nahirik, bide bat zehaztu digute, gure herriaren poz, tristura eta itxaropenenetan bidelagun izanez».

Gipuzkoako eliztarrei laguntza eskatu die Juan Ignacio Munillak
Hitz egin du. Donostiako gotzain hautatu gisara lehen gutuna plazaratu du Jose Ignacio Munillak. «Nire aurreneko hitz hauekin hasiera eman nahi nioke aurrerantzean zuekin izan nahi dudan tratu pertsonal eta ahal den gertuenekoari». Bide batez, «laguntza» eskatu die Gipuzkoako eliztarrei a abiatu berri duen prozesuan alboan izateko. Testuan, aparteko lekua egin dio orain arte Donostian gotzain jardun duen Joan Mari Uriarteri. «Aita batek bezala hartu nau, eta aholku jakintsuak eman dizkit». Apezpiku gisara egin behar duen bidean aurrera egiteko eliztarren arteko «senidetasuna» indartu behar dela esan du.

2009/11/22

> Erreportajea: Homofobia > BULLYNG HOMOFOBIKOA: EZ DUTE NAHI IKASKIDE GAYRIK

  • Bullying homofobikoa: Ez dute nahi ikaskide gayrik
  • Mutikoari ez zaio futbola gustatzen, dantza bai. Afeminatua da. 12 urte ditu eta oraindik ez daki mutilak gustatzen zaizkion ala ez. Gauza bat badaki: ikaskide mutilek iseka egiten diote, kopetean du etiketa: marikoia. Bullying homofobiko kasu tipikoa.
  • Argia, 2009-11-22, 2207. zenb. # Onintza Irureta
Jesús Estombarekin egon gara. Gehituko (Euskal Herriko lesbiana, gay, bisexual eta transexualen elkartea) Infasis ataleko koordinatzailea da. Nerabeen jarrerak aniztasun afektibo-sexualaren aurrean izeneko ikerketaz galdetu diogu. Lehen aldia da horrelako ikerketa egin dena Euskal Herrian eta zergatik egin duten galdetu diogu. Gehitun bazuten ustea ikastetxeetan homosexualitatearen gaia ez zebilela bide onetik. Usteak ziren, oinarririk gabeak. Horretara dator 2007-2008ko ikerketa; batetik, Gehitu elkarteak berak jakin nahi zuelako ikastetxeetan zer ari den gertatzen eta bestetik, erakunde publikoen aurrean datu serioak aurkezteko aukera zelako. Emaitzak eskutan Estombak argi du, usteak ez dira erdia ustel: gazteen jarrerak homofoboak dira. Ikerketa 2007-2008 ikasturtean egin zuen Gehituk Donostiako hainbat ikastetxetan. 14 eta 18 urte arteko 155 mutilek eta 168 neskek bete zuten hamabost galderako galdetegia. Ikerketak bi aurrekari baino ez ditu Espainiako Estatuan, Madrilgo Coslada herrikoa eta San Bartolomé de Tirajana Kanariar Irletakoa.

Lau ikasle jipoituak izan dira
Eskuineko orrialdean dago hainbat datu. Lau ikaslek aitortu dute jipoituak izan direla, hamahiru mehatxatu egin dituzte eta gauzak bota dizkiete hamazazpiri. Jarrera homofoboak jokabide bihurtu dituztenen eta ikusi dituztenen datuak ere ez dira ahuntzaren gauerdiko eztula. Lekukoena deigarria da, gazteen %73,99ak norbait iraintzen ikusi du, eta %52,32ak, jipoitzen. Estombak ikerketan hurrengo galdera ez egitearen pena du, alegia, “Jarrera homofoboak ikusi dituzu eta zer egin duzu?”, zeren badirudi ikusi eta ez dutela ezer egin, begira geratu direla, eta lekukoek horrelako jarrera izatea sutarako txingarra da. Estombaren ustez, ikasle lekukoek ez dute loturarik egiten marikoi deitzearen eta horren atzean dagoen guztiaren artean. Badakite iraina dela, baina ez du alarmarik pizten.

Neskak ulerkorrago
Ez dituzte berdin erantzun hamabost galderak neskek eta mutilek. Sexu aniztasuna neskek errazago onartzen dutela dirudi. Desberdintasun horien zergatiak galdetu dizkiogu Estombari: “Ikerketak emaitza batzuk eman ditu, hortik aurrerakoak interpretazioak dira, nahi baduzu, nireak. Gizonak asko dauka galtzeko, emakumeak ez, beti egon baita bigarren mailan. Homosexualitatearekin gizonaren eredu klasikoa puskatzen da. Ikerketan ikusten da mutilek jarrera okerrena gayekiko dutela, atzerago geratzen dira bisexualak eta transexualak.

Urrutikoari bai, gertukoari ez hainbeste
“Abestiaren letrarekin geratu dira, baina ez melodiarekin”. Erantzun kontraesankorrak baitaude ikerketan. Alegia, maila teorikoan aurkeztutako egoeretan (Egokia al da mespretxuz tratatzea sexu bereko pertsonak gustukoak dituztenak?) sexu aniztasunarekiko malguagoak dira gazteak eta gertuko egoeretan (Alboko ikaslea gay, lesbiana edo bisexuala dela jakingo bazenu zein erreakzio izango zenuke?) jarrera homofoboagoak dituzte.

Ikerketako emaitza batzuk baino ez ditugu aipatu hemen. Balorazio orokorra zein den galdetu diogu Estombari: “Jarrera homofoboak gainditu al ditugun galdetzen didazu? Ez, segi eskolara. Ikasleek beraiek esan dute ez dela toki segurua ikastetxea gay, lesbiana, bisexual eta transexualentzat. Emaitzak irakurrita kontzentrazio esparruak dirudite eskolek, eta kontu, 323 ikasle horietatik %12k adierazi dute homosexual direla edo zalantzak dituztela”.

Bullying homofobikoaz ikastaroa
Argia aldizkariak bullying homofobikoa lantzea erabaki zuen duela hilabete batzuk. Balizko gaien karpetan gorde genuen, argitaratze datarik eta egilerik gabe. Halako batean, UEUko Udako Ikastaroen artean, artikulu honen egileak ikastaro bat topatu zuen: Bullying homofobikoa: nola ekidin sexu aniztasunarekiko diskriminazioa gazteengan? Hiru eguneko ikastaroa Eibarko Markeskoan. Pare-parean. Kazetariak hara joan eta gaia abian jartzea pentsatu zuen.

Hamabost bat laguneko taldea izan zitekeen gehienez; zazpi baino ez ginen elkartu. Harridura adierazi genion Udako Ikastaroen arduradunari. Hark aipatu zigun emakumeen aurkako indarkeriaz aurreikusitako ikastaroak ez zuela aurrera egin bik baino ez zutelako izena eman. Gai arantzatsuegiak nonbait.

Hiru irakasle, irakasle gaia, aisialdiko begiralea, berdintasun teknikaria eta kazetaria ginen taldean. Gidari lanetan Monika Martin eta Eider Goiburu Lahia-Nahia Sexologia Elkarteko kideak. Biek Gipuzkoako Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetan sexu heziketako eskolak ematen dituzte. Bullying homofobiko kasuak kudeatu behar izan dituzte ikastetxe batean baino gehiagotan.

Ikastaroko partaideek, haur-gazteekin lanean oso ohituak, barruak hustu zituzten: egunero eskoletan eta aisialdi taldeetan ikusitakoak kontatu zituzten eta Martin eta Goiburu irakasleen laguntzaz irtenbideak aurkitzen saiatu ginen. Bullying homofobikoaz diagnosi zorrotza egiteko intentziorik gabe, hona ikaskideen barrenetik ateratako kezkak eta egunero bizi dituzten zailtasunak.

Beti gertatu dira eta beti gertatuko dira
Ikastetxeetarako, sexu aniztasunari buruzko unitate didaktikoa dago –EAEz ari dira ikastaroko ikaskideak–. Curriculumak dio gai hori landu behar dela, baina egonean dago. Sexu heziketa Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan irakasten zaie, ikastaroko partaideen iritziz, haurdunaldiak saihestea da helburu nagusia. Haur Hezkuntzan eta Lehen Hezkuntzan ez da ezer lantzen, ez dago programarik.

Eskoletako irakasleak, kolore guztitakoak marraztu dituzte partaideek: bullying homofobikora iritsi aurreko prebentzioa landu beharko lukete, baina askotan bestaldera begiratzen dute, “beti gertatu dira horrelakoak eta beti gertatuko dira”. Bestalde, irakaslearen lan zakua gainezka dago: “Bullying homofobikoa ere guk landu behar al dugu?”. Homosexualitatea gaixotasuntzat dute irakasle gutxi batzuek: “Pasako zaio”. Beste asko, ulerkor bai, baina deseroso sentitzen dira gaiaren aurrean.

DBHn irakasleak kimikoak, matematikoak, historialariak dira, ez dute sexu aniztasunaz inolako formakuntzarik. Partaideek hala borobildu dute ikastetxeetan bizi duten panorama: eskola komunitateak ez daki nondik jo.

Haur Hezkuntzan lan egiten duen irakasle batek ziklo horren garrantzia azpimarratu nahi izan zuen. Haur Hezkuntzako garaian ari dira haurrak euren gorputza esploratzen eta garai hori geletan baliatzea aldarrikatzen zuen. Kontraesanak ere gogora ekarri zituen: gelan gona janzten du neskak bezala mutilak, azazkalak margotuta dabiltza, besarkadak dauzkate elkarrentzat eta eskutik helduta doaz. Haur Hezkuntzako irakasle aipatu berriak esana: “Ikastetxeko eskailerak jaitsi ahala mutilen eskuak askatzen doaz, besarkadak atzean geratu dira. Badakite non bai eta non ez”.

Zailtasunak, ezinak... barrenak hustu zituztela profesionalek, alegia. Alabaina, ezintasunak agertzeko uneak izan ziren bezala, irtenbideak aurkitzeko ariketa asko egin genuen. Bullying homofobiko kasu errealak aztertu genituen. Honakoa bata: futbolean hasi dira neska-mutilak. Mutil horietako batek beste mutil bati esan dio: “Zuk ezin duzu, luma daukazu”. Beste bat: mutil jaioak neska izan nahi du eta ikastetxean nesken komunak erabili nahi ditu. Neskek ez dute beren komunetan onartu nahi.

Bi adibide horiek papera eta boligrafoa hartuta landu genituen, irtenbideak pentsatzeko astia hartuta. Hurrengo bi ariketetan ez genuen horretarako astirik izan. Bi antzerki egin genituen, norberak rol zehatza zuen jokatzeko eta momentuan inprobisatu behar zen. Tentsio handiko ariketa izan zen horietako bat: ikasgelan irakaslea sartu da eta ikusi du nola ikasle batek besteari mahai gaineko gauzak lurrera bota dizkion. Irakasleak ez daki, baina neska hori jazarri egiten dute lesbiana dela egotzita. Bullying homofobikoaren osagai guztiak daude hor; erasotzailea, ikusleak, biktima, eta irakaslea ahal duena egiten. Rol jokoa bukatutakoan, Martin eta Goiburu irakasleek ariketa goitik behera errepasatu dute. Rol joko eta bestelako adibideetan landutako irtenbideak ez dira errezeta magikoak eta egoera jakin bakoitzari emandako erantzun guztiak ezin dira hemen jaso. Ea ondokoak zerbaitetarako balio duen. Hasteko, irakasleak jabetu behar du zerbait onargarria ez dena gertatzen ari dela, ez du balio “beti gertatzen dira horrelakoak” esan eta kito egiteak. Irakasleak arreta deitu behar dio erasotzaileari, eta ez ahaztu bullying homofobikoan gakoetakoa diren ikusleekin. Ez dago zertan erasotzaile-ikusle-biktima hirukotearekin gertatutakoa batera landu beharrik. Oso normala da biktimak jazartzen dutenen aurrean ahorik ez irekitzea. Eskola komunitatea jakinaren gainean jarri eta erasotzaile, ikusle zein biktimaren gurasoekin hitz egin.

Bullying homofobikoa ez da existitzen
Bi rol jokoak gogorrak izan badira, bi bideo eztarriko zuloan geratu zaizkigu. Alicia Santolayaren bideo erreportajean (Zergatirik gabeko suizidioak) Alba Payas Gironako psikoterapeuta ageri da. Harengana bere buruaz beste egin duten gaztetxoen gurasoak doaz. Gurasoek ez dakite semeek (beti mutilak ageri dira) zergatik hartu duten halako erabaki latza, ume normalak ziren, bere buruaz beste egiteko arrazoi agerikorik ez zuten.

Frantziako Estatuan, 16 eta 39 urte arteko gizonetatik bere buruaz beste egiten saiatzen diren hirutik bat homosexuala edo bisexuala da. Espainiako Estatuan esaten da, nerabeek bere buruaz beste egiten dutela buru-nahasmenduengatik, arrisku jarrerengatik, edo drogak kontsumitzeagatik, homofobia ez dago zerrendan. Bullyingaz hitz egiten denean homofobia ez da aipatu ere egiten eta Alba Payasen ustez lehen kausa da.

Bigarren bideoak Vestido nuevo (Sergi Ferrer) izena du. Ondokoa gaia: inauteriak dira eta ikastetxeak ohartarazi du arratsaldean dalmataz mozorrotuko direla haurrak. Mario mutikoa soinekoa jantzita agertu da goizean. Ikasgelan sartu denean irakaslea aho zabalik geratu da: “Mario, zer egiten duzu?”, ikaskide guztiak begira isil-isilik. Mariok dalmata mozorroa bizkarzorroan darama, gaur goizean ez da mozorrotuta joan eskolara. Eskandalua, ikaskideak iseka, zuzendariarengana eraman dute, aitari hots egin diote. Aitak trajearen jakarekin estali eta etxera eraman du.

Ikastaroko gelan isiltasuna nagusi, ordu batzuk lehenago taldekide batek gai horixe bera jarri zuen mahai gainean: “Mutikoa daukat eta gustura eramango nuke eskolara soinekoarekin, berari gustatzen baitzaizkio eta etxean janzten ditu. Ez naiz ausartzen”. Zein ausartzen da mutikoa eskolara soinekoa jantzita eramaten? Bullying homofobikoa ez baita orientazio sexualaz ari soilik, baita genero rolen mugez ere. Mariok muga gainditu du.

  • Eider Goiburu, sexu hezitzailea
  • “Ikuslerik gabe erasoak ez luke zentzurik”
Oriotarra (Gipuzkoa), Lahia-Nahia Sexologiako Elkarteko kidea da eta sexu hezitzaile ari da Gipuzkoako ikastetxeetan. Psikologoa da eta berdintasun agentea ere bai. 11 eta 20 urte arteko gazteekin egiten du lan eta berak dio bulliyng homofobiko kasu gehien DBHn izaten dela.

Bullying kasu askoren atzean homofobia ezkutatzen omen da.

Bullying kasu askotan homofobia ez da oinarri, baina bullying asko kasu homofobiko bihurtzen dira. Adibidez, mutil bati hasieran gilipollas deitzen zioten eta bukaeran puto gay edo puto maricón. Ez zen afeminatua, ez gaya. Baina irain potoloa da adin horietan gay izatea.

Bullying homofobikoaz hitz egiterakoan beti mutilak aipatzen ditugu.
Biktimak orokorrean mutilak izaten dira. Gizartean nesken genero rola aldatzen ari da, malguagoa da, neskak mutilen eremuetan sartzea askoz onartuago dago: kirola egin, arropa zabalagoa jantzi... Mutilek nesken eremuan sartzea zailago dute. Mutilek futbolean jolastu beharrean dantza egiten badute puntu asko dituzte erasotuak izateko. Nesken rola malgutu da eta beraz eraso gutxiago dago, mutilen rolak oso estatiko jarraitzen du eta hortik pixka bat ateratzen dena zigortua da.

Mutila ez da ezkutuan geratzen.
Batez ere afeminatua erasotzen da, genero roletik ateratzen dena. Homosexualitatearekin dauka zerikusia, baina ez hain zuzen.

Nola bizi du biktimak egoera? Zer dio berak?
Biktimak ez du ezer esaten. Hori da arazoa. Ez du ezer esaten, beldurra dauka zerbait esaten baldin badu erasoa areagotuko dela. Nerabezaroan lagunek garrantzi handia daukate eta derrepente lagunik gabe geratzen dira, edo taldeak baztertuta daukan beste norbaiten lagun baino ez dira. Bakardade hori bizitzea oso gogorra da.

Gainera, heterosexual izateko hezten gaituzte eta nerabezarora iritsi eta hasten bazara pentsatzen igoal ez zarela heteroa... Ikasi duzun egitura hori puskatzen ari zara guztiz, zure barnean bizi duzu hori dena, eta kanpotik ez daukazu laguntzarik. Egunero eskolara joatea sufrimendua da. Batzuk bullyinga sufritzen ari dira eta beste batzuek homosexualitate prozesua isilean eramaten dute. Azken horiek onartuak dira, baina ez dutelako ezer esan. Sentitzen dutena ezin dute adierazi besteen aurrean zeren inork ez lieke ulertuko.

Biktima eta erasotzailearen figuraz gain ikuslearena lantzen duzue.
Inportanteena da. Norbaitek eraso egiten du beste norbait begira dagoelako, ikuslerik gabe erasoak ez luke zentzurik. Ikuslea da erasoaren unean indar gehien daukana, ez badira erasoa ikustera joaten edo ez baldin badute onartzen aukera askoz gehiago daude bullying kasuek atzera egiteko.

Zenbateraino jabetzen dira ikusleak egiten dutenaz?
Ez dira kontziente, esaten dute beraiek ez daudela inplikatuta horretan. Bestalde, beldur dira muturra sartzeko eta estigmatizatuak izateko, alegia, erasotua defendatzen badut ni ere erasoatua izango naiz. Neskak erasotuarekin egoten dira, baina erasoaren momentuan bertan inor ez da ausartzen erasotzaileari esatera: “Pasatu egin zara! Nora zoaz?”.

Zerk harritu zaitu gehien ikastetxeetan?
Helduek. Badira helduak uste dutenak hau dena gaindituta dagoela eta esaten diezunean beren seme-alaben gelan bullying homofobikoa gertatzen ari dela, ez da ez dizutela sinesten, baina beren seme-alabak homofoboak direla esaten badiezu sinestea zaila egiten zaie. Esaten dute badituztela ereduak telebistan, familian... Ez dute ulertzen euren seme-alabak homofoboak izatea.

Jarrera horrek harritu egiten nau eta kezkatu ere bai. Helduak ez bagara gai errealitatea ikusteko, dena gaindituta dagoela uste badugu, ezin dugu hori landu. Gurasoez ari naiz, irakasleek gelan ikusten dute.

Sexu aniztasunaren normalizazio bidean zein nota jarriko zenieke ikasleei?
Nerabeek argi dute zer den esan behar dena, politikoki zuzena, baina jokabidez ez dabiltza ondo. Bestalde, gauza bat da nerabezaroa eta bestea gaztaroa. Gaztaroan jarrerak hobetu egiten dira. Nerabezaroan eredu oso itxiak dituzte, segurtasuna sentitu nahi dute. Eredu horietatik ateratzea gogorra da. Gaztaroan bakoitzak hobeto daki nondik jo nahi duen, bere buruarekin hobeto dago; errazago onartzen da norbera eta bestea.

> Iritzia. Xabier Euzkitze > MUNILLA SENDATZAILEA

  • Munilla sendatzailea
  • Noticias de Gipuzkoa, 2009-11-22 # Xabier Euzkitze
Aho bizarrik gabe hitz egin du Jose Manuel Vidalek, erlijio gaietan aditu denak, Gipuzkoako gotzain berriari buruz: "Munillari Zumarragako talibana deitzen diogu, parrokia hartako buru zela egindako bideagatik. Guztiz kontserbadorea da, eskuin-eskuinekoa pentsakeraz. Rouco Varelaren ildoari atxikirik dabil aspaldian. Haren antz handia du, gainera, gauza askotan. Aurrez-aurreko tratuan abegikor azal litezke, baina gero jarrera eta jokaeretan oso gogor eta zurrunak dira biak. Edozein gisaz, gazte-gaztetatik izan da halakoa Munilla. Toledoko apaiztegira jo zuen teologia ikasketak egitera, Donostiakoa irekiegia iruditzen zitzaiolako. Han izan zituen maixuek markatu dute Munillaren bilakaera, eta han egindako lagunek erakusten digute nolako jendez inguratuta egotea gusta-tzen zaion. Halaber, azken boladako izendapen berriek argi uzten dute Erromak hartu duen bidea zein den, gero eta ildo kontserbadoreagoa markatu nahi du. Gipuzkoako apaizak ez dira matxinatuko, ez dute altxamendu publikorik egingo, baina azpi-joko handia egon liteke. Munillak Uriarterekin zer nolako jokaera izan zuen badakigu, bileretara nahi zuenenean bakarrik joan eta gotzainaren aginduei muzin. Oso litekeena da orain trukean odolkiak jaso behar izatea, apaizengandik jarrera bertsua jasan behar izatea".

Oso gizon mediatikoa da Munilla. Palentziako gotzaindegi xumean egon arren, askotan lortu du estatu mailako medioetan ere oihar-tzuna izatea. Abortuaz esan berri dituenek ez naute batere harritu. Gure Kalakara hizpalau aldiz etorria da Munilla, Palentziako gotzain izendatu aurretik. Beldurgarriak iruditu zi-tzaizkidan homosexualez esan zituenak, esate baterako. Gaixotzat ditu, baina senda litekeen gaixotasuna dela esan zigun. Berak bi sendatu omen zituen. Donostiako apaiztegia irekiegia iruditzen baldin bazitzaion, antzeko iritzia izango du Gipuzkoako egungo gizarteaz ere. Agian sendatu egin nahiko gaitu. Niri gaixorik segitzen utz diezadala, otoi.

2009/11/20

> Iritzia: Gara > EMAKUME SAHARAR "ARRISKUTSUA"

  • Emakume saharar «arriskutsua»
  • Gara, 2009-11-20 # Editoriala
Lanzaroteko (Kanaria uharteak) aireportuan gose greban dagoen emakumea arriskutsua dela esango luke polizia guztiak herritarren zerbitzuko lagunak direla sinesten duenak, azken egunotan bi polizia motarekin jardun baitu sesioan. Marokoko Poliziak Aaiunen (Mendebaldeko Sahara) sartzen utzi ez eta Kanaria uharteetara kanporatu ondoren, Guardia Zibilak gauero aireportutik botatzen du. Emakume hori Aminatu Haidar ekintzaile sahararra da. Bere osasun egoera makala gorabehera, astebete darama gose greban, Marokoko Gobernua salatzeko protestan. Eta, GARAk egin zion elkarrizketan argi utzi zuenez, Gobernu espainola salatzeko ere bai.

Susmagarria da Haidarren kanporaketa eta Madrilen kolaborazioa Nazio Batuen Erakundea Mendebaldeko Sahararen gaineko negoziazioak sustatzen ari denean gertatu izana. NBEk Mendebaldeko Sahararen autodeterminazio eskubidearen aldeko ebazpenak eman ditu, baita Marokok sahararren giza eskubideak urratzen dituela salatu ere; hala ere, nazioarteko komunitateak beste alde batera begiratu nahiago du, eta Gobernu espainolaren kasuan jarrera hori larriagoa da. Horregatik Haidarrek bere protestarekin, bere bizia arriskuan jarrita, nabarmen utzi du Madrilgo Gobernua, oraingoan bere deportazioaren konplize gisa. Gauza jakina da Estatu espainola -bereziki gizabanakoen eta herrien eskubideen gaineko gaietan- ez dela NBEren ebazpenak aintzat hartu zalea, eta kolonia izan zuen Mendebaldeko Sahararen kasuan haren erantzukizuna handiagoa da, bere zor historikoa kitatu beharrean, handitu egin baitu. Interes aitorrezinak -baina ezagunak- direla eta, Rabaten estrategiaren kolaboratzailea da; errege espainolaren «anaia txikiaren» kolaboratzailea, alegia.

Horiek horrela, Aminatu Haidarrek, emakume arriskutsu horrek, Estatuko herrietatik jaso duen elkartasuna azpimarratu du. Izan ere, nazioarteko komunitatearen ezaxola eta hipokrisiaren aurrean, sahararrek ezinbestekoa dute herrien elkartasuna.

> Berria: Eliza > JOSE IGNACIO MUNILLA IZANGO DA DONOSTIAKO GOTZAIN BERRIA

  • Jose Ignacio Munilla izango da Donostiako gotzain berria
  • Radio Euskadik jakitera eman duenez, Jose Ignacio Munilla izango da Juan Maria Uriarteren ordezkoa. Informazioa datozen orduetan baieztatuko dute.
  • EITB, 2009-11-20
Jose Ignacio Munilla izango da Donostiako gotzain berria, Radio Euskadik jakitera eman duenez. Gauzak horrela, Munilla izango da Juan Maria Uriarteren ordezkoa Vaticanoak horrela erabakita.

Adituek Elizako alderdi kontserbadoreenean kokatzen dute Munilla, izan ere, Rouco Varela Espainiako Gotzain Batzarreko presidentearen gertukoa da. Egun, elizgizon euskalduna Espainiako Gotzainen Batzarrean Gaztediaren pastoralaren arduraduna da.

Abortuari, homosexualitateari edo euskal gatazkari buruz eman dituen iritziek polemika piztu dute. Abortuari buruz, esaterako, Abortu Legea onartzen duena “hilketaren konplize” dela esan du orain gutxi.

Ezagun da, era berean, hedabideetan bere iritzia emateko duen ohitura. Iritzi artikuluak idazten ditu egunkarietan eta blogetan eta Radio Maria eta Cope irrati-kateetan kolaboratzailea da.

  • Soslaia: Munilla, gotzain kontserbadorea, Uriarteren ildotik urrun
  • Palentziako gotzain ohi eta Juan Maria Uriarteren ordezkoa Espainiako Estatuan izendatu zuten gotzain gazteena izan zen 44 urterekin.
  • EITB, 2009-11-20 # Mani Gimenez
Jose Ignacio Munilla Agirre 1961eko irailaren 13an jaio zen Donostian eta ezaguna da 2006an Espainiako diozesiak inoiz izan duen gotzain gazteena bilakatu zelako. Vatikanok Palentziako gotzain izendatu zuen 44 urte zituenean.

Teologian eta Espiritualtasunean lizentziatua, apaiz ordenatu zuten Gipuzkoako hiriburuan, 1986ko ekainaren 29an.

Lehenengo lantokia Zumarragako Jasokunde parrokia izan zuen apaiz izendatu eta berehala. Baina udalerri gipuzkoarrean bertan, San Salvadorren aritu zen apaiz lanean 1990tik 2006ra arte, eta bertan oso pertsonaia ezagun bihurtu zen.

Apaiz gipuzkoarrek bere bidea egitea eta Juan Maria Uriarte eta Jose Maria Setien gotzainen ildotik aldenduta jardutea leporatu izan diote. Adituek Elizako alderdi kontserbadoreenean kokatzen dute Munilla, izan ere, Rouco Varela Espainiako Gotzain Batzarreko presidentearen gertukoa delako.

Egun, elizgizon euskalduna da, Espainiako Gotzainen Batzarrean Gaztediaren pastoralaren arduradun.

Abortuari, homosexualitateari edo euskal gatazkari buruz eman dituen iritziek polemika piztu dute. Abortuari buruz, esaterako, Abortu Legea onartzen duena "hilketaren konplize" dela esan du orain gutxi.

Ezagun da, era berean, hedabideetan bere iritzia emateko duen ohitura. Iritzi artikuluak idazten ditu egunkarietan eta blogetan eta Radio Maria eta Cope irrati-kateetan kolaboratzailea da.

2009/11/18

> Iritzia: Gara > TRANSEXUALEN ESKUBIDEAK AITORTZEKO LEGEAK ESKUBIDE HORIEK ERRESPETARAZTEKO IZAN BEHAR DU

  • Transexualen eskubideak aitortzeko legeak eskubide horiek errespetarazteko izan behar du
  • Gara, 2009-11-18
Legeak agintariek herritarren onerako sortutako xedapenak dira. Hala behar luke, baina legeen helburua asetzearen ondorioz eta ez hiztegiak hala dioelako soilik. Joan den astean Nafarroan transexualen eskubideak aitortzen dituen legea onartu zuten, eta gutxiengo baztertu baten egoera hobetuko duen legea onartzea berez pozgarria da; espero izatekoa da ondoren betetzea, bere helburua lor dezan. Beti ez da hala gertatzen, ordea, eta kasu horietan legearen funtzioa apaingarri hutsarena da. Iñigo Lamarca arartekoak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoarako ere eskatu du transexualen eskubideak aitortzen dituen lege bat. Eta Arartekoak eskaera hori egiten zuen bitartean, 2009ko aurrekontuetan onartutako transexualentzako kirurgia ebakuntzak egiteko laguntzak desbideratu egin ditu PSEk. Diru kopuru hori Osakidetzak kirurgia horiek ez zituelako bere gain hartzen sortu zituen Gizarte Gaietako Sailak eta, txikia izan arren, laguntza zen. Orain, krisia dela-eta, omen, laguntza txiki hori kendu dute, gizarte gastua ez murrizteko promesari muzin eginez. Transexualen legea iragarri dute, apaingarri bat nonbait, hura onartu baino lehen ahaztuta baitute zertarako balio duen.

2009/11/17

> Berria: Justizia > ASUN CASASOLA: "ZEIN MERKE ATERATZEN DEN 20 URTEKO NESKA BAT HILTZEA!"

  • Asun Casasola: «Zein merke ateratzen den 20 urteko neska bat hiltzea!»
  • Epaimahaiaren erabakia frogetan baino, frogatu gabeko hipotesietan oinarritu dutela uste du Nagore Laffageren amak
  • Berria, 2009-11-17 # Ainhoa Sarasola . Irun
Nagore Laffageren hilketaren inguruko epaia kaleratu zen egunean, iragan ostiralean, «etsita» eta erabakia sinetsi ezinik agertu zen Asun Casasola. Hiru egun igarota egin du erabakiari buruzko balorazio pausatuagoa, eta alabarena giza hilketa ez, erailketa izan zela guztiz argi duela berretsi du: «Ez da ama baten itsukeria; dauden frogetan oinarritzen naiz». Nahiz eta onartu eta errespetatu, zinpeko epaimahaiko kideek hartutako erabakiarekin «desadostasuna» agertu, eta azkenean «justizia egiteko» itxaropena duela adierazi du Casasolak. Ez baitu ulertzen nolatan sinetsi dituzten hilketa onartu zuen Jose Diego Yllanesek emandako argudioak. «Zein merke ateratzen den 20 urteko neska bat hiltzea eta lau egunetan kalera ateratzea lege hauekin!». Hori aldatu behar dela aldarrikatu du.

Irungo udaletxean (Gipuzkoa), bertako bi zinegotzik lagunduta, egin zuen Casasolak epaiaren inguruko balorazioa, atzo. Ebazpenarekin ados ez egonda ere eta kasua zinpeko epaimahaiaren bidez epaitzeko aukerarekin hasieratik zalantzak bazituen ere, epaimahaikideen zeregina ez da xamurra izan, haren ustez. Gogorarazi du auzi saioak oso luzeak izan zirela, iluntzera arte iraun zutela eta haietan informazio andana eman zela. Horrek guztiak erabakian eragin ahal izan zuen, Casasolaren hitzetan, epaimahaikideentzat ere oso zaila izan dela iritzita.

Horregatik uste du agian auzia ez zela zinpeko epaimahai batek epaitzeko modukoa. «Uste dugu epaimahaiak frogatuta ez dauden gertaerak hartu dituela aintzat, eta baztertu egin dituela frogatuta zeuden beste asko». Horien artean, Laffagek Yllanesi mehatxu egin ziola sinestea aipatu du: «Hori espekulatzea da, inork ez daki zer gertatu zen bien artean». Alabak jasotako kolpeak, 112ra eginiko deiak eta frogatutako beste zenbait gertaera gogorarazi ditu.

«Epaimahaiak huts egin du, frogak eta alderdikeriarik gabeko pertsonek esandakoak ez dituelako behar bezala ikusi. Haietariko inork ez al du pentsatu bera [Yllanes] esaten ari zena bere bertsioa zela? Inork ez daki zer pentsatzen zuen Nagorek. Non dago nire alabaren bertsioa?».

Yllanesen defentsa abokatuak proposatutako eta epaimahaiak aintzat hartutako lau aringarriek - alkoholaren eragina, haserraldia, delitua aitortzea eta kaltea ordaintzeko nahia- ez dute zentzurik Casasolarentzat. Bat berarekin ere ez daude ados. «Oso kolpe gogorra izan da. Sinetsita nengoen frogak ikusiko zituztela, baina jabetu naiz ez dituztela ikusi».

Epaiketan akusazio gisa jardun duten instituzio guztiek, familiak bezala, aringarririk gabeko erailketaren akusazioari eusten diotela gogorarazi du. Nolako helegitea jarri zehazteko, epaia kaleratzeko zain daude. «Nagorerekin justizia egiteko zain jarraitzen dugu; Nagorerengatik eta emakume guztiengatik».

Arnasa hartzeko beharra
Laffage hil zutenetik elkarretaratze eta ekimen ugari egin dira hamasei hilabeteotan, senideek eta emakume taldeek sustatuta. Denbora honetan jasotako babesa eskertu die herritarrei Laffageren amak. Baina aurrerantzean, luze gabe bederen, familiak ez duela elkarretaratzeetara deitzen jarraitzeko asmorik azaldu du. Nekatuta daudela, eta arnasa hartzeko beharra dutela. «Ez dut indarrik gaur gaurkoz horrekin jarraitzeko. Min handia dut barren-barrenean». Helegitea jarriko dutela eta abokatuek lanean jarraituko dutela gehitu du.

Indarrak batzeko denbora hartu aurretik, atzo iluntzean Astelehen Lilak ekimenak deituta Iruñean eginiko elkarretaratzean parte hartu zuen Casasolak. Inoiz baino jende gehiago batu zen atzo. Ekimeneko kideen ustez, epaia ez da justua izan, eta ez dituzte onartzen epaimahaiak aringarri gisa aintzat hartutakoak. «Hau ez da haserrealdi bat izan; erailketa bat izan da». Laffagerena genero-indarkeria kasua izan dela berretsi zuten ekimenean, «Nagoreri eta harekin emakume guztiei erabakitzeko eta ezetz esateko eskubidea ukatu zitzaiolako».

Bestalde, Nafarroako Lurralde Auzitegi Nagusiko presidente Juan Manuel Fernandezek zinpeko epaimahaiko kideekiko «errespetua» eskatu zuen atzo. Epaiarekiko kritikak «zilegiak eta eraikitzaileak» direla iritzi zion, baina errespetua eskatu zuen. «Ez borondatez, baizik legez ezarri zaien zeregin bat betetzera joandako lagunak dira. Guztiz errespetatu behar ditugu, are gehiago ziurrenik haientzat beste erabaki bat hartu izana errazagoa izango zenean». Epaia ez zuen baloratu, jarriko dituzten helegiteak aztertuko dituen aretoko kide den heinean.

> Iritzia: Tere Saez > JUSTIZIA NAGORENTZAT ETA ESKUBIDEAK EMAKUMEENTZAT

  • Justizia Nagorerentzat eta eskubideak emakumeentzat
  • Berria, 2009-11-17 # Tere Saez . Berdintasunerako teknikaria eta Astelehen Lilak ekimeneko kidea
Iragan ostiralean, azaroaren 13an, zur eta lur geratu ginen pertsona asko, Nagore Laffage Casasola neska gaztearen hilketaren gainean J. Diego Yllanesen aurka egin zen epaiketako epaimahaiaren erabakia entzun edo horren berri izan genuenean -erailketa ez, homizidioa izan zela ebatzi zuen-.

Eta erabaki hori justiziaren aurkakotzat jo genuen. Hori ez baitzen izan eroaldia, erailketa izan baitzen. Ez dago balio dezakeen aringarririk. Ez digu alkoholaren aitzakiak balio (frogatu ez dena, bide batez esanda, eta hala izan balitz ere, mozkor arina litzatekeena, lekukoen arabera. Alkohola aringarritzat jotzea ezinezkoa beharko litzateke genero indarkeriaren kasuetan eta beste hainbatetan. Aintzat hartzekotan, astungarri gisa jo beharko litzateke), ezta aitorpenak ere (noiz aitortu zuen? Gertaerak ezagutu zirenean, eta haren aurkako frogak eztabaidaezinak zirenean), are gutxiago eroaldia aipatzeak (urteak daramagu salatzen aitzakia horrek hiltzaile eta tratu txarren eragile andana errugabetu dituela. Eroaldia, kolpeka jipoitu eta hiru ordura itota hiltzea?), ezta kalte-ordainarenak ere (gizarte honetan dirua duenari kondena urteak erosten uzten zaio). Zer justiziak onar dezake pertsonen arteko desberdintasun handi hori?

Zinpekoen epaimahai honetako kide batzuek emakumeen eskubideak, eta bereziki Nagore Laffage Casasolarenak, mespretxatu dituzte. Akusatuak eta defentsa abokatuak esan dutena jo dute frogatutzat soilik. Biktima errudun bihurtu dute. Homizidiotzat jotzean (aringarri guztiekin), EZ! dioten emakume guztiak hiltzera dei egiten dute. Izan ere, apenas ezer galtzen den, eta oso erraz justifika daiteke! Eta genero indarkeria legitimatzen dute. Aldi berean, zenbat pertsonak hartu duten etsia! Zenbat pertsonengan erein duten justiziarekiko eta zinpeko epaimahaiekiko mesfidantza!

Aipatutako guztian, zinpekoen epaimahaiko gehienek ez dute XXI. mendeko mailarik eman, ez berdintasunerako legeetan ezta genero indarkeriaren aurkako legeetan ere, ezta egoeraren aurrean ere. Argi geratu da, beraiek frogatu dute, berealdiko lana dagoela egiteko gizartea genero indarkeriaren aurka eta berdintasunaren alde hezteko.

Azken hamasei hilotan eta epaiketak iraun duen bitartean egin dugun moduan, Laffage-Casasola familiari berretsi egin nahi diogu bere alboan gaudela. Bide guztian alboan izango gaituela, baita irtengo den kondenari helegitea jartzen diotenean ere. Ez garelako biktimen eta senideen sufrimendutik alboratuko. Erabat jakitun garelako azaroaren 13an auzitegian jazotakoa bidegabea izan dela Nagorerentzat, eta berdintasunean, justizian eta kaltearen ordainean sinesten duten guztientzat. Nagoreren heriotza erailketa izan da.

Berretsi egin nahi dugu epaiketa hau genero indarkeriazkoa zela, Nagoreri, eta harekin batera emakume guztiei, ukatu egin zitzaiolako EZ! esan ahal izatea. EZ! nahi ez zuen eta salatzeko ere prest zegoen harreman bati. Eta horrexegatik hil zuten. Genero indarkeriazkoa izan zen, indarkeria sexistaren aurkako neurri integralen gaineko uztailaren 2ko 22/2002 Foru Legeak 1. Artikuluan horrela onartzen duelako. Uste dugu epaiketa hau genero indarkeriazkotzat ez jotzeko egin diren ahalegin guztiek estrategia bati erantzun diotela: genero indarkeria izango balitz, onartuko ez liratekeen aringarriak bermatzea. Eta, gainera, emakume guztiak ohartarazteko: Ez esan gero ezetz! Eta argi ibili kalean, gauean eta jaietan egiten duzunarekin! Eskubideetan eta berdintasunean aurrera egin beharrean, honen moduko epaiek murriztu eta ukatu egin nahi dizkigute berdintasun espazioak.

Emakumeei EZ! esateko eskubidea ukatzen eta harreman baten irizpide baliagarri bakarra alde guztien oniritzia izatea eragozten duten jarrerak eta jokabideak gaitzesgarriak eta justifikaezinak dira pertsona guztien eskubideen bermeak, berdintasuna, eta elkarrekiko errespetuan eta elkarrizketan oinarritutako harremanak nahi dituen gizartean.

2009/11/13

> Iritzia: Juan de Dios Ramirez-Heredia > ARRAZISTEK BETI ERAIKITZEN DUTE HARRESI BAT

  • Arrazistek beti eraikitzen dute harresi bat
  • Berria, 2009-11-13 # Juan de Dios Ramirez-Heredia . Abokatu eta kazetaria, Union Romani elkarteko kidea / Erredakzioan itzulia
Albiste batzuk bi aldiz irakurri behar izaten dira, diotena egia dela sinesteko. Eslovakian, Ostrovany hirian, harresi bat altxatu dute, 150 metro luze eta bi metro garai, ijitoak gainerako biztanleengandik bereizteko. Ez al da sinesten zaila hori gertatzea Europako Batasuneko kide den herrialde batean, noiz eta orain, Berlingo harresia erori zeneko hogeigarren urteurrena bete berritan? Ba al dakite burugabe horiek zer esan nahi duen harresi hori altxatzeak?

1961ean, II. Mundu Gerra bukatu ondoren Alemania zatituan agintzen zuten agintari komunistek harresi izugarri hura eraiki zuten, eragotzi nahian hainbat eta hainbat herritarrek ihes egitea askatasunezko toki batzuetara. Harresiak, berrogei urtez, argi erakutsi du nolako tragedia den herritarrak toki itxietan bakartzea haien ideien arabera, eta kartzelan egotea edo bizia galtzea libre izateko zernahi saio egiteagatik.

Berlinen egoteko zortea izan nuen gau hartan, harresia suntsitu zeneko gau hartan. Izan ere, Europako Parlamentuko diputatua nintzen, eta Justizia Batzordeko kidea, eta egun hartan bilera genuen Berlinen. 1989ko azaroaren 9an, harresi gorrotatuaren alde bateko eta besteko alemanek, mailuak eta pikotxak eskuan, ilusio handiz ekin zioten lotsagarrikeria hura suntsitzeari, berrogei urtean familia osoak banatutako hura txikitzeari. Gau hartan, goiz oheratu nintzen, baina hoteleko aldameneko gelan zen kide bat, urduri, ate-joka hasi zitzaidan, esanez altxatzeko, kalera joan behar genuela, gertaera historiko berezi bat bizi-bizi ikusteko: harresia nola erortzen zen ikusteko. Kalean igaro nuen gau guztia, zorionez beterik, askatasunaren garaipena ikusiz. Eroritako harri koskor bakoitza, hain zuzen, turutaren soinua bezalakoa zen. Izugarrikeria hari emandako kolpe bakoitza musika nota bat zen, eta lagundu egiten zuen gizakien arteko bake eta adiskidantzaren aldeko ereserkirik onena osatzen. Jakina, ezin izan nion eutsi tentaldiari, eta harresiko harri batzuk ekarri nituen Espainiara, lagunen eta familiakoen artean banatzeko. Oraindik badut zementuzko pusketa bat bulegoko apaletan, harresiaren zitalkeriaren lekuko isil.

Eslovakiako eta nazioarteko prentsan, Berlingo harresi berria deitu diote Ostrovanykoari, Europako banaketaren sinboloa erori zeneko hogeigarren urteurrenean.

Ostrovanyko alkate Cyril Revakl-ek dio bera ez dela arrazista: «Badakit-eta jende zintzo asko bizi dela gure ijitoen artean». Baina zuritu egiten du harresia eraikitzea, bizilagun gadche-ek esaten dutelako, eta hau da akusazio nagusia, ijitoek fruta lapurtzen dutela lorategi pribatuetatik.

Harresiaz bestaldean kondenaturiko ijito batek dioenez, horrela bereizirik egoteak ez dio mesederik egiten inori: ez gadche-ei eta ez ijitoei. Beste ijito batzuek diote, etsita, zoologiko batean baleude bezala sentitzen direla. Gaixoak! Orain gosea eta miseria berdindu ahal izango dute, Ostrovanyko agintari arrazistek beste aldetik eskuzabal botatako frutari esker, nire seme-alabek parkeko tximuei sagarrak botatzen zizkietenean bezala.

Bidaia ahantzezin eta hunkigarria egin berri dut Polonian. Majdanek, Treblinka eta Auschwitzeko sarraskitze esparruetan izan naiz, non milioi erdi bat ijito hil zituzten gas hilgarriz, milioika judurekin batean; horretaz gainera, harresien hondarrak ikusi ditut, Varsovia, Lublin eta Krakoviako ghettoak egondako lekuetan. Lekukotasun biziak dira, lazgarriak, gizadiaren garairik gogorren eta zitalenaren erakusgarriak. Jendea pareta haietan ixten zuten, hitzera kondenatu baino lehen.

Badakigu Eslovakian eskuin mutur bat badagoela, faxista eta bortitza, eta prest legokeela Europako historiaren garai beltz hura berritzeko. Garai hartako hitzaile kolaborazionisten oinordekoak dira, naziek iparrean Poloniatik eta hegoan Hungariatik genozidioa egiten zutenean laguntzaile ibilitakoen ondorengoak. Gu, mundu guztiko ijitook, izutu egiten gaitu harako esaldi hark: «Historia ahazten duena, ezinbestean, kondenaturik dago hura berriz bizitzera». Ez alferrik, esaldi horixe dago idatzia Auschwitzeko sarraskitze esparruan, laugarren blokeko sarreran, polonieraz eta ingelesez: «Kto nie pamieta historii, skazany jest na jej ponowne przezycie. The one who does not remember history is bound to live throug it again».

> Berria: Justizia > ZINPEKOEN EPAIMAHAIAK EZ DU NAGORE LAFFAGEREN HERIOTZA HILKETA GISA JO

  • Zinpekoen epaimahaiak ez du Nagore Laffageren heriotza hilketa gisa jo
  • Frogatutzat eman du Irungo neska Jose Diego Yllanesek hil zuela, baina hau "alkoholaren eraginpean eta burua galduta zeukala" aritu zen epaimahaiaren arabera. Hala, homizidio gisa jo du heriotza, defentsaren eskaera aintzat hartuta. Epaileak pare bat astera jakinaraziko du zigorra. Fiskalak hamabi urteko kartzela zigorra eskatu du gaur, senideen abokatuak hamabostekoa eta defentsak zazpikoa. Iazko uztailaren 7an hil zuten Laffage, Iruñean.
  • Berria, 2009-11-13
Nagore Laffage Irungo (Gipuzkoa) neskaren hilketaren epaiketako zinpekoen epaimahaiak ez du haren heriotza hilketa gisa jo, homizidio bezala baizik. Frogatutzat eman du hura Jose Diego Yllanesek hil zuela -honek hala aitortu du epaiketan-, baina Yllanes "alkoholaren eraginpean eta burua erabat galduta zeukala" aritu zela adierazi du epaimahaiak.

Ondorioz, defentsa abokatuaren eskaera hartu du aintzat. Honek, arrazoi haiek erabilita, Yllanesen aurkako zazpi urteko espetxe zigor eskaera egin zuen epaiketa bukaeran -gaur eutsi egin dio eskaerari-, eta zioen akusatua egindako kaltea "konpontzen" saiatu zela, Laffage familiari 126.000 euro emanda.

Orain epailearen txanda da, baina pare bat astera jakinaraziko du zigorra. Zinpekoen epaimahaia osatu duten bederatzi kideak -sei emakume, hiru gizonezko- asteazkenetik aritu dira epaiketak eman duena aztertzen, eta haietatik gutxienez seik egon behar zuten ados hilketa izan zela erabakitzeko. Nafarroako Auzitegian egin dute epaiketa, azaroaren 2tik asteartera arte.

Iazko uztailaren 7an hil zuten Laffage, Iruñean, eta Yllanes da hiltzaile gisa akusatu dutena. Yllanesek aitortu du berak hil zuela, "edanda" zegoelako. Ahozko epaiketaren azken saioan, egindakoaz "lotsatu" egiten dela zioen. "Lehenik, barkamena eskatu nahi diot Nagoreren familiari, ondoren nireari ere bai, eta gizarteari azkenik". Lagun batek beste bati bizia kentzeko inolako eskubiderik ez duela nabarmendu zuen.

Javier Muñoz fiskalak hamazazpi urte eta erdiko kartzela zigorra eskatu zuen Yllanesentzat epaiketa bukaeran, hilketa egin zuela egotzita, eta gaur hamabi urte eta erdira jaitsi du. Nagore Laffageren guraso bakoitzari 120.000 euroko eta anaiari 80.000ko kalteordaina emateko ere eskatu du fiskalak. Laffageren senideen abokatuak hogei urteko kartzela zigorra eskatu zuen, hilketagatik, eta gaur hamabostera jaitsi du.

Irungo eta Iruñeko udalak, Nafarroako Berdintasunerako Institutua eta Gipuzkoako Batzar Nagusiak herri akusazio gisa aurkeztu ziren, 17 eta 22 urte arteko espetxe zigor eskaerekin.

> Berria: Trans > TRANSEXUALEN ESKUBIDEAK BERMATZEKO LEGEA ONARTU DU NAFARROAKO PARLAMENTUAK

  • Transexualen eskubideak bermatzeko legea onartu du Nafarroako Parlamentuak
  • UPNk bakarrik bozkatu du legearen aurka Nafarroako beste gutxiengo asko «egoera okerragoan» daudelako
  • Berria, 2009-11-13 # Naiara Elola . Iruñea
Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu du NaBai, PSN, CDN eta NEBen babesarekin. UPNk aurkako botoa eman zuen atzoko saioan, legea «Espainiako Konstituzioaren aurkakoa» dela argudiatuta. Lege horren bitartez, Nafarroako transexualen eskubideak bermatu nahi dituzte. Hala, hainbat neurri hartuko dituzte hezkuntza, lanbide eta gizarte arloan. Horrez gain, legeak dioenaren arabera, «kirurgia zerbitzuetarako eta osasun sistema publikoko zerbitzuak jasotzeko eskubidea izango dute».

Transexualen eskubide eta beharrizanak betetzea du helburu lege berriak. Adingabeak diren transexualen kasuan, esaterako, «eskubide osoa» izango dute beharrezko diagnostikoa eta tratamendua jasotzeko, batez ere hormonen terapia. Horren bitartez, kolektibo horretako kideen bizi kalitatea hobetu nahi dute. Gainera, arreta berezia jarriko dute lan, gizarte eta hezkuntza arloan, «berdintasuna» erdiesteko baliabide gisa.

Onartu berri duten egitasmoaren bitartez, Osasunbidean adituen batzorde bat eratuko dute pertsona transexualak artatzeko gida bat osatzeko. Hala, transexualak diren lagunek sexuz aldatzeko eman beharreko medikuntza zein psikologia pausoak zehaztuko dituzte. Joseba Ezeolaza NaBaiko Nafarroako parlamentariaren arabera, «egun garrantzitsua» izan zen atzokoa «tolerantziarentzat». Iritzi bera azaldu zuen Martin Berenguer FELGTB Lesbiana, Gay, Transexual eta Bisexualen Espainiako Federazioko bozeramaileak: «Nafarroako legea Europan aitzindaria da».

Dena den, UPNk Transexualen Legearen aurkako botoa eman zuen. Javier Markotegi UPNko parlamentariaren irudiko, «beste gutxiengo asko daude Nafarroan, transexualak baino egoera okerragoan». Aintzat hartzen ez diren gutxiengoen eskubideak non dauden galdetu zuen.

Ezeolazak gogor kritikatu zuen UPNk lege horren inguruan izan duen jarrera: «Moral arkaikoari erantzuten dioten aurreiritziengatik bozkatu du ezetz UPNk». Ildo beretik, Amanda Acedo PSNko parlamentariak ontzat jo du transexualen eskubideen aldeko legea: «Nire ustez, transexualen kolektiboak dituen zailtasunak gainditzeko baliabide egokia onartu dugu», adierazi zuen. UPNk egungo gizartearen errealitatearen aurrean begiak ixten dituela ere salatu zuen Acedok.

Berenguerrek onartu zuenez, ezustean harrapatu du UPNk legearen aurka bozkatu izanak: «Katolikotasunaren eta kristautasunaren aurkako jarrera da UPNrena, ez dituelako gizabanako ororen oinarrizko eskubideak aitortzen». Bestalde, NaBai talde parlamentariaren jarrera goraipatu zuen Berenguerrek. Izan ere, alderdi politiko horren egitasmoa izan da transexualen legearen proposamena. «Kolektibo batek hamaika aldarrikapen egiten baditu ere, alderdi politiko baten babesik gabe oso zaila da aldarrikapen horiek egia bihurtzea», gaineratu zuen transexualen alde lanean aritzen den ekintzaileak. 2003an aurkeztu zen lehenengoz transexualen lege proposamena.

Eusko Jaurlaritzaren pausoa
Iragan irailean, Eusko Jaurlaritzak ere Transexualen Legea idazteko prozesua abiatu zuen. Gemma Zabaleta Gizarte Gaietarako sailburuak ekainean esan zuenez, «transexualei arreta integrala eta normalizatua ematen ahaleginduko da Jaurlaritza». Sexuz aldatzeko ebakuntzak lehentasun izango zirela ere jakinarazi zuen sailburuak. Lege egitasmoak bultzatzea, transexualitateari patologia izaera kentzea, erregistro zibileko arazoak konpontzea eta osasun zerbitzuak hobetzea proposatzen du, besteak beste.

  • Ivan Garde . Ilota Ledo elkarteko presidentea: «Garrantzitsua da aitortzea ez dela gaixotasuna»
  • Berria, 2009-11-13 # N. Elola . Iruñea
Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu ostean pozik dago Ivan Garde, Ilota Ledo Nafarroako transexualen elkarteko presidentea. Gardek transexualen eskubideen aitortza gisa ikusten du lege berria, berdintasuna erdiesteko baliabide bat delarik. Dena den, argi utzi du urte luzez egindako lanaren fruitua dela atzo onartutako legea.

Zer iruditzen zaizu Nafarroako Parlamentuan onartutako Transexualen Legea?
Benetan lege berritzailea iruditzen zait pertsona transexualen tratamenduari dagokionez. Transexualitatea ez dela gaixotasun bat dio legeak, eta hori oso garrantzitsua da guretzat. Izan ere, egun jende andana dago gu, transexualok, gaixoak garela pentsatzen duena. Gainera, identitatea errespetatuz eratu da legea.

Parlamentuaren erabakiaren bitartez, zer onura izango ditu transexualen kolektiboak?
Lehen transexualak ez ginen autonomoak, gure egunerokotasuna trabaz beterik baitzegoen. Hala, legeak pertsona gisa duindu egiten gaitu, gainontzeko herritarren maila berean egongo baikara. Baina hori horrela izan dadin, ezinbestekoa da legeak jasotzen dituen baliabideak martxan jartzea.

Zeintzuk dira ezinbestekoak diren baliabide horiek?
Nik uste hezkuntza arloan transexualen gaia era sakonagoan landu behar dela. Badakit egungo gizartea sexista dela, baina hori horrela izan ez dadin hezkuntzan lan handia egin behar da berdintasuna lortzeko.

Transexualak artatzeko adituen batzorde bat sortuko da; zein onura eragingo dio transexualen kolektiboari?
Transexualitateak egoera bat dakar, izaeraren beraren atzean, klandestinitatea. Sarritan, transexualok ezkutuan garatu behar izaten dugu gure sexualitatea. Adituen batzordea eratzen bada, sexu aldaketaren moduko prozesu gogorrak era egokian landu ahal izango dira. Hala ere, legeak transexualok ditugun osasun beharrez gain, behar psikologiko eta juridikoak ere jasotzen ditu, eta hori oso garrantzitsua da.

UPNk bakarrik bozkatu du aurka. Zer iritzi duzu horren inguruan?
Nire irudiko, UPNrekin hitz egitea dinosauroekin aritzea bezala da. Alderdi horrek islatzen duena da egun transexualitatearen inguruan aurreiritzi asko daudela.

2009/11/12

> Berria: Trans > NAFARROAKO PARLAMENTUAK TRANSEXUALEN LEGEA ONARTU DU GAUR

  • Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu du gaur
  • Neurriak Ganberako alderdi guztien babesa jaso du UPNrena izan ezik. Hala, lege berriarekin, transexualek osasun publikoak eskaintzen dituen zerbitzuak erabili ahalko dituzte.
  • EITB, 2009-11-12
Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu du Ganberako alderdi guztien babesarekin, UPNrena salbu.

Hau da Estatuko erkidego batek honen gisako neurri bat onartzen duen lehen aldia, beraz, transexualen kolektiboarentzat oso urrats garrantzitsua da eskubideen eta tolerantziaren eremuan.

Nafarroa Bai alderdiak egin zuen lege-proposamena, eta gaur azpimarratu dutenez, legearen onarpena "aldarrikapen historiko baten amaiera biribila" da.

Horren harira, Jose Apaolaza NaBaiko parlamentariak azaldu du lege berriarekin, "Nafarroak leku berezia hartzen duela giza eskubideen mapan eta beraz, ortzadarra margotuko dutela.

Lege berriak, besteak beste, transexualen eskubideak biltzen ditu, hau da, jaiotzean jaso zuten sexuaren aurkakoa dutela sentitzen dutenena. Gauzak horrela, osasun zerbitzu publikora jo ahalko dute laguntza psikologikoa edota kirurgiarako dituzten beharrizanetarako.

Horrez gain; lan, hezkuntza eta justiziaren eremuan ere neurriak hartuko dira, era guztietako diskriminazioa saihesteko. Azken helburua; transexualen eskubideak errespetatu eta bermatzea.

2009/11/11

> Berria: Indarkeria > IPARRALDEA: IRISARRIN BI EMAZTE USTEZ HIL ZITUEN GIZONA AUZIPETU EGINGO DUTE

  • Irisarrin bi emazte ustez hil zituen gizona auzipetu egingo dute
  • Prokuradoreordeak ukatu egin du genero indarkeriako kasua dela: «Familia barruko drama bat da»
  • Berria, 2009-11-11 # Nora Arbelbide . Baiona
Irisarrin (Nafarroa Behera) ustez astelehen goizaldean emaztea eta amaginarreba hil zituen gizona oraindik Baionako erietxean da, «bere buruarentzat lanjer bat delako». Marc Mariee Baionako auzitegiko prokuradoreordeak hala jakinarazi zuen atzo goizean egin prentsa agerraldian. «Bere buruaz beste egiteko joera dauka». Gizona auzipetzea erabaki dute, eta kasua jarraituko duen epailea erietxera joatekoa da, auzipetze horren berri ematera berari. Herenegun, haren egoera zela eta, ez zuten atxilotzea. Atzo, berriz, auzipetzeko erabakia hartu zuten, auzitegiak galdegin inkesta psikiatrikoak baimena eman zielako: «Senarraren osagarriaren egoera sendatu beharra baldin bada ere, bere aurka hartuko diren neurrien preziatzeko gai da. Neurri horien garrantziaz ohartzeko gai da. Bere eskubideak ez dira bortxatuak». Mementoko, haatik, ez dute galdekatua. Epailearen esku da erabakitzea noiz galdekatu. Abokatuak ere badu zer erran.

Herenegun goizean, Irisarrin, erietxean dagoen gizonaren emaztea eta haren amaginarreba hilik aurkitu zituzten, eta gizona bera, bere burua urkatzen ari zela, semeak salbatzeko denbora izan zuen. Emazteak 51 urte zituen, amaginarrebak 84, eta gizonak 61 ditu. Emaztearen eta amaginarrebaren hilotzei medikuek egin autopsiek baieztatu dute hasieratik pentsatua, hau da, biak itota hil zirela. Nola ito zituen ez bada oraindik erabat zehaztua, itxura guztien arabera, eskuekin ito lituzke. Senarraz aparte, erruduna beste norbait izan daitekeenik adieraziko lukeen elementurik ez du orain arte aurkitu inkestak, prokuradoreordeak gehitu duenez.

Genero indarkeria, ukatua
Hilketa genero indarkeriako kasu bat den ala ez galdetu prokuradoreordeari, eta hark ezetz iharduki zuen atzoko agerraldian: «Familia barneko drama bat da, inkesta esplikatzen ahaleginduko dena. Arazorik gabeko familia batean gertatu da; itxura guztien arabera, harreman onak zituzten beren artean». «Muga pasatzea» edonori gerta dakiokeela uste du: «Hori da arranguragarria».

Lehen ikerketen arabera, emazteak ez ziren joak. Hilotzetan egin autopsiek ez dute kolpe aztarnarik aurkitu, ez bada itotze mementoan beren buruen defenditzeko egin indarrek eraginak lituzketenak. Alkoholarekin arazorik ez omen zuen gizonak. Sendagailu berezirik ere ez zuen hartzen.

Bizkitartean, gaur elkarretaratzera deitu du Emakumeen Mundu Martxak, baita Irungo Bilgune Feministak ere, hilketaren salatzeko. Bilboko Arriaga antzokian 19:30ean, Gasteizeko Andra Mari Zuriaren Plazan 20:00etan, Iruñeko Udaletxe Plazan 20:00etan eta Donostiako Bulebarrean 19:00etan: «Aski da! Nazkatuak gaude! Erasotzaileak kanpora!» lelopean bilduko dira. ELA eta LAB sindikatuek beren atxikimendua helarazi dute.

> Berria: Osasuna > MILIOI ERDI LAGUNI ESKAINIKO DIETE A/H1N1 GRIPEAREN AURKAKO TXERTOA HEGOALDEAN

  • Milioi erdi laguni eskainiko diete A/H1N1 gripearen aurkako txertoa Hegoaldean
  • Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak astelehenean abiatuko dute txertaketa; bihar Iparraldean hasiko da
  • Berria, 2009-11-11 # Jon Rejado . Gasteiz
Milioi erdi pertsonak baino gehiagok A/H1N1 birusaren kontrako txertoa hartzeko aukera izango dute datorren astelehenetik aurrera. Hego Euskal Herrian orduantxe hasiko da txertaketa kanpaina, eta 583.000 pertsona inguruk izango dute txerto hori jasotzeko aukera. Horietako 477.143 laguni gaixotasun kronikoa izateagatik edo bestelako arrisku taldeen barruan egoteagatik ematen zaie txertoa hartzeko aholkua. Osasun zerbitzu eta zahar etxeetako 60.589 profesionalei ere eskainiko diete txertoa, eta 17.304 polizia, suhiltzaile eta bestelako zerbitzuetako langileei ere txertoa hartzeko aukera emango zaie.

Haurdun dauden 27.555 emakume ingururi ere txertoa jasotzeko aukera emango zaie, baina txerto hori oraindik ez da heldu Hegoaldera. Haurdun dauden emakumeek txerto berezia behar dutela gogoratu du Rafael Bengoa Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak. Ohiko txertoak eragingarriagoa izaten laguntzen dion gai bat du; haurdunen txertoak, ordea, ez du hori izango, baina eragingarria izango da hori ere. Txerto horiek datorren astearen bukaeran eskura izan daitezkeela aurreratu dute, eta orduan hasiko da haurdun dauden emakumeen txertaketa.

Euskal Autonomi Erkidegoan eta Nafarroan modu ezberdinean antolatuko dute txertaketa kanpaina. Nafarroan astelehenean hasi eta abenduaren 18ra arte iraungo du, eta txertoa jaso nahi dutenek ordua eskatu beharko dute aldez aurretik, Maria Kutz Nafarroako kontseilariak azaldu duenez. Araba, Bizkai eta Gipuzkoan txertoa jasoko dutenek, berriz, gutun bat jasoko dute, eta han azalduko diete jarraitu beharreko bidea. Arrisku talde batean egon arren gutuna jasotzen ez duten pertsonek beren osasun etxera deitu beharko dute datorren astelehenetik aurrera, eta txertoa jasotzeko egin beharrekoaz galdetu.

Txertoa jasotzea norberaren araberakoa den arren, Bengoa sailburuak txertoaren garrantzia nabarmendu du. Duela egun batzuk 100.000 biztanleko 550 gripe kasu gertatu ziren, baina azken egunetan kopuru horrek behera egin du. A/H1N1 gripearen lehen gorakada bukatu dela pentsa daiteke, baina Jaurlaritzako Osasun Sailak gogora ekarri du 1950eko hamarkadan A/H1N1 gripearekin gertatutakoa. Orduko birusak parekotasun handia zuen egungoarekin, eta birus horrek udaberrian gorakada adierazgarria izan zuen. Hori saihesteko, txertaketaren garrantzia nabarmendu du Bengoak.

Dosi bakarra baino ez da behar izango txertaketa gehienetan. Sei hilabete eta bederatzi urteko adingabeen kasuan baino ez da bi egunetan banatuko. Adingabeei eta 65 urtetik gorakoei Focentria txertoa emango zaie, eta 18 eta 65 urte artekoentzat, Pandemrix. Haurdun dauden emakumeei Panenza emango diete.

Bost gune Iparraldean
A/H1N1 gripearen aurkako txertaketa kanpaina zabala bihar abiatuko da Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Bost txertaketa gune egonen dira, lau Lapurdin eta bat Zuberoan. Nafarrek batera edo bertzera egin beharko dute. Donibane Lohizunen House izeneko klubean eginen da txertaketa, Angelun Lembeye karrikako Aterbean, Baionan Lauga salan, Kanbon herriko igeritokian, eta, azkenik, Zuberoan Mauleko erietxean.

Txertaketa egunak eta ordutegia ere finkatu dituzte, ez baitira egunero eginen. Azaroaren 12az gain, azaroaren 17, 18, 24 eta 25ean emanen dituzte txertoak. Txertaketa 09:00etan abiatuko da eta 16:30ean bururatu. Maulen, aldiz, 09:00etan hasi eta 13:00etan bukatuko da. Lehentasun irizpideak ezarri ditu indarrean Paueko prefeturak, eta, horren arabera, txertoa noiz eta non har dezaketen jakinaraziko die gutunez herritarrei. Informazio gehiago nahi duenak, Info gripe zerbitzura dei dezake.

> Berria: Arrazakeria > PORTAERAN DAGO GAKOA

  • Portaeran dago gakoa
  • Kulturen arteko topaketari buruz gogoeta egin eta gozatzeko parada eskainiko du aurten ere Errenteriako Herrien Asteak. Gaur, arrazakeriari buruzko hitzaldia emango du Xabier Aierdi soziologoak.
  • Noticias de Gipuzkoa, 2009-11-11 # Joseba Imaz
Errenteria kulturen arteko topaleku bihurtuko da egunotan, Mikelazulo Kultur Elkarteak antolatutako XIV. Herrien Astearen eskutik. "Kulturaniztasun faltsuak" baztertuz, atzo hasi eta larunbatera bitartean, elkar ezagutu, gogoeta egin eta gozatzeko aukera izango dute hainbat jatorritako parte-hartzaileek.

"Ekintzak etorkinentzat egin beharrean, denon artean presta-tzen saiatzen gara", jakinarazi du antolatzaileetako batek, Joseba Barriolak. Abiapuntu horrekin, herrien arteko topaketa eta ezagutza bultzatzeaz gain, "injustiziak" salatzeko konpromisoa agertu nahi du ekimenak. "Munduko kultura horiek hemen bertan dauzkagu. Bestea mehatxu bezala hartu beharrean, promesa bezala hartzea defendatzen dugu", gaineratu du Barriolak.

Horren lekuko, Mikelazulo Kultur Elkarteak prestatu duen egitarau zabala. Palestinari buruzko Esperanza laburmetraiarekin ekin zioten atzo eta herrien arteko afari batekin eta Honduraseko musikariek girotutako festarekin amaituko dute, larunbatean. Hitzaldiak, dokumentalak, futbol txapelketa eta solasaldiak ere antolatuko dituzte. Horien artean, Xabier Aierdik, Ikuspegi Inmigrazioaren Euskal Behakotiko zuzendariak, mintzaldia eskainiko du gaur, 19.30ean.

Bihar: Portaera kontua
Zertaz ari gara arrazakeriaz ari garenean? galderari erantzuten saiatuko da Aierdi: "Hitzak erabiltzeko momentuan zehaztasun handia behar dugu. Kontu bat da etnizitatea nonahi egotea eta printzipio unibertsala izatea, beste bat sarri portaera xenofoboak agertzea eta beste bat arrazakerian oinarritutako gizarte baten aurrean egotea".

Errenteriako Iztieta auzoan sortutako ezinegona ere present izango da solasaldian. Antzeko kasuetan "inplikatuak entzun" eta "konpromiso gurutzatuak" bila-tzea gomendatzen du adituak. "Polizia ipintzea hasierako ezinegona uxatzeko erabilgarria izan daiteke, baina ibilbide laburra dauka horrek", aipatu du. Dena den, eztabaida hori albora utzi eta "oreka berriak asmatzen" saia-tzeko gonbitea luzatzen du.

Aierdik ezagutzera eman duenez, Ikuspegiren datuetan oinarrituz, euskal herritarren %5 eta %10 artean "arrazista ideologikoa" dira. "Gizartean dauden diskurtsoek arduratzen" badute ere, adituarentzat "kezkagarriena" portaerak dira. "Krisi garaietan eta ohiko garaietan portaera xenofoboak eta berauen testuinguru laguntzaileak dira kontuan hartu behar ditugunak, portaerak baitira autonomizatu daitezkeenak eta kontrola ditzakegunak", azpimarratu du.

> Berria: Testigantza > JAIME VANDOR, PIJAMA MARRADUNIK EZ

  • Jaime Vandor. Pijama marradunik ez
  • Ez zen kontzentrazio esparruetan egon, ez zuen pijama marradunik jantzi, baina nazien jazarpena ezagutu zuen, eta holokaustoari ihes egin zion Jaime Vandorrek. «Basakeria» hura azaldu du Donostian.
  • Berria, 2009-11-11 # Mikel Peruarena . Donostia
Alemaniatik etorritako maisua da heriotza azulak dira haren begiak / zauritzen zaitu berunezko bala batekin». Paul Celan poetaren Todesfuge (Heriotzaren fuga) datorkio gogora Jaime Vandorri. Nazien holokaustoan bizirik iraun zuten juduetako bat da Vandor, bizirik dauden azkenetakoa: «Gero eta gutxiago gelditzen gara, bai». Theodor Adornoren esaldiari -«Auschwitzen ondoren, ezin da poesiarik idatzi»- «txorakeria» deritzo: «Beti egon dira krudelkeriak eta basakeriak, eta beti idatzi ahal izango da poesia. Homerok esan zuen: jainkoek zoritxarrak igortzen dizkiete izakiei, etorkizuneko belaunaldiek poemak idatz ditzatzen». Zoritxar ez gutxi ikusitakoa da; poesia idazten du, haatik. Eta gaztaroan ikusitako basakerien berri emateak laguntzen dio irauten.

Horretara etorri da Donostiara, SOS Arrazakeriaren eskutik. Hitzaldia eman zuen atzo iluntzean: Haurtzaro judu bat alemanek okupaturiko Budapesten. Lehen pertsonan eman ere. Hamaika urte zituen Vandorrek 1944an, soldadu naziak bere sorterrian, Vienan, sartu zirenean. Ordurako, aita Espainiara joana zuten, «lehen gerlan oso gaizki pasa zuelako; hiru urte egin zituen Siberian preso». Aitak ahaleginak egin zituen Espainian familia batzeko. Alemaniarrak Austrian sartu orduko, baina, Hungariara alde egin behar izan zuten Jaime Vandorrek, haren anaiak eta bien amak. Hungarian ere baldintza gogorrak aurkitu zituzten: juduak ghettoetan biltzen hasiak ziren, Alemaniara deportatzeko; izarra paparrean jarrita ibiltzera behartzen zituzten...

«Hungariako probintzietako judu guztiak deportatu zituzten, 550.000 edo 600.000, zazpi astean. Haietako oso gutxi itzuli ziren. Gure aitaren sorterrian ziren hamalau senide, eta hamairu ez ziren sekula itzuli». Vandorri ahotsa kraskatzen zaio, tarteka, oroitzapenak berritzean. Zortea izan zuten, hala ere. Espainiako eta beste herrialde neutral batzuetako enbaxadak «babes gutunak» ematen hasi ziren juduei. Angel Sanz Briz espainiarra eta Georgio Perlasca italiarra ez ditu berehala ahaztuko Vandorrek. Bien artean 5.200 judu salbatu zituzten. Gutuna lortzen zutenak enbaxadaren hegalpera sartzen ziren, Sanz Brizek edo Perlascak alokatutako etxeetan. Baldintzak ez ziren onenak etxe haietan: 51 lagun bi gelatan, bata bestearen gainean lo eginez, jatekoa urri, hotza nabarmen... Ghettoan metatuta egotea baino hobea zen, hala ere; noiz deportatuko, noiz fusilatuko zain egotea baino hobea. Pijama marradunik gabe ere, kontzentrazio esparruetatik kanpo ere, lanbide nekeza zen irautea.

Errusiarrak sartu ziren Budapesten, 1945eko urtarrilean. Lehen astea ez zen askoz hobea izan: «Lapurretak, bortxaketak... bospasei egunez. Barrenak husten utzi zieten soldaduei». Gerla bukatu bai, bukatu zen, udaberri hartan bertan. Aitarekin Bartzelonan bildu zirenerako, ordea, ia bi urte igaro ziren. Bartzelonan egonkortu ziren, han egin zituen unibertsitateko ikasketak Vandorrek, eta han aritu da irakasletzan, eta juduen holokaustoaren berri ematen: «Holokaustoak aurpegi asko ditu. Guztira 11 milioi pertsona hil zituzten: arerio politikoak, homosexualak, elbarri psikikoak, Espainiako errepublikanoak... Zati txiki bat hil ziren kontzentrazio esparruetan». Lur azpiko meategietan edo lantokietan esklabo gisa, fusilatuta, sinagogetan erreta... Sei bat milioi judu hil ziren. Holokaustoa zer izan zen kontatu beharra sentitzen du Vandorrek: «Ez da nahikoa datuak ezagutzearekin, hausnartu egin behar da hartaz. Hezi behar dira haurrak eta gazteak tolerantziarako eta aniztasunerako».

Historiaren gurpilari «adi»
Izan ere, «genozidioak etengabe gertatzen dira», hala dio Vandorrek: Balkanak, armeniarrak... «Sinesten dut historian behin gertatu dena errepika litekeela». Historia, gurpil hori. Ilustrazioak ekarri zuen garapenaren ideia, XVIII. mendean, eta kulturarekin basakeria bukatuko zela pentsatu zen: «Garapenaren ideia horrek mugitu du dena XIX. eta XX. mendeetan, historiako menderik lazgarrienetan. Kultura ez da basakeriaren aurkako babesa. Konponbidea ez dago kulturan; hezkuntzan baizik». Horretan saiatu da Vandor 45 urtez eta, erretiroa hartu duen arren, ezin da gelditu. Biraka jarraitzen du gurpilak: «Adi egon behar da beti; izakien izaeraren berezko osagarria da gaizkia. Guztiok gara basakeria bat egiteko gai. Horregatik, norberarengandik hasi behar da».
  • Nortasun agiria
  • Jaiotza. Vienan (Austria) sortu zen Jaime Vandor, 1933an. Ama austriarra zuen, eta aita, hungariarra; juduak ziren biak.
  • Ihesaldia. 1944an, naziengandik ihesi, Budapestera (Hungaria) jo zuten Jaime Vandorrek, haren anaiak eta bien amak. Aita Espainiara joana zen ordurako.
  • Elkartzea. 1947an batu zen familia, Bartzelonan (Herrialde Katalanak).
  • Unibertsitatea. Bartzelonan egin zituen ikasketak, eta han egin zuen doktoretza, Filosofia eta Letretan. 45 urtez irakasle izan da Bartzelonako Unibertsitatean, eta erretiratu berri da.

2009/11/10

> Berria: Indarkeria > IPARRALDEA: EMAZTEA ETA AMAGINARREBA HIL DITU USTEZ GIZON BATEK IRISARRIN

  • Emaztea eta amaginarreba hil ditu ustez gizon batek Irisarrin
  • Antza, bere buruaz beste egiten saiatu da gizona, baina semea iritsi eta aita salbatzea lortu du; Poliziak ikerketa abiatu du. Hildakoak 84 eta 51 urteko emakumeak dira; ustezko hiltzaileak 61 urte ditu
  • Berria, 2009-11-10 # Nora Arbelbide . Baiona
Lehen elementuek ikerketa «familia drama» bati buruz bideratzen dute, Marc Mariéek, Baionako auzitegiko prokuradoreordeak, atzo adierazi zuenez. Ez du genero indarkeriarik aipatu. Mementoan segurtatu dutena da, atzo goizean Irisarriko (Nafarroa Behera) Etxebestia lursaileko etxe batean bizi ziren bi emazte hilik aurkitu zituztela Irisarriko polizia etxetik bertaratu jendarmeek. Emazteetako batek 84 urte zituen, besteak 51. Ordu batzuk barru eskuratuko ditu autopsien emaitzak Baionako Auzitegiak. Hildakoen senar eta suhia ere etxean aurkitu zuten, antza bere buruaz beste egiten saiatu ostean.

Semeak, ondoko etxean bizi da, aita salbatzeko denbora izan zuela dirudi. Prokuradoreordeak erranaren arabera, aitak semea deitu zuen bere burua urkatu aitzin. Etxera etortzeko eskatu zion. Etorri eta ama eta amatxia, hilik aurkitu zituen, baina aita salbatzeko denbora izan zuen. Semeak zuen orduan Polizia abisatu. 04:50ak ziren. Orduz geroztik senarra Baionako erietxean dago. 61 urte ditu. Sortzez urepeldarra, erretretan, lanbidez hargina zen. Lan istripu baten ondorioz, urteetan lanetik gelditua egona zen erretreta hartu aitzin.

Ikerketaren inguruko iturrien arabera, senarraren bizia ez da arriskutan, baina psikologikoki arras hunkitua agertu da. Ondorioz, psikiatrak erabaki du erietxean atxikitzea eta Poliziak ez du oraino galdekatu. Mementoko ez da atxilotua. «Bere osagarriaren egoera galdeketa batekin batera ezina dela erran digu psikiatrikoak», prokuradoreordeak zehaztu duenez.

Dena dela, zehazki zer gertatu zen ulertu arte lanean segituko dutela gaineratu du prokuradoreordeak. Ordu arte, senarra ustez errugabea dela nabarmendu du. «Kontua da hilketa gertatu den lekuan bertan aurkitu duela Poliziak».

Armarik ez
Hasieran bi emazteak tiroz hil zituzten ustea zabaldu zen. Poliziaren arabera, ordea, ez gutunik, ez armarik, ez dute fitsik atzeman lekuan bertan. Iduriz, ustezko hiltzaileak ito lituzke bi emazteak: «Inkesta egileek ikusi dutenaren arabera, ondorioztatu dute estrangulatu lituzkeela, baina zuhur jokatu behar dugu, balitekeelako ez hori izatea». Iduriz ez lituzke pozoitu.

Ikerketaren lehen elementuen arabera, senideen arteko harremana ona zen: «Harreman bikaina zuten beren artean. Amaginarreba ohean zegoen egun osoan. Ezin zen jaikia. Senarrak zuen artatzen. Senideek segurtatu dute ongi zaintzen zuela. Ondorioz, mementoko gure buruari galdezka ari gara zerk bultzatu duen erabat ulertezina den hilketa horretara». Gertakaria aitzin, poliziak ez zituzten nehoiz deitu: «Arazorik gabeko familia zen». Auzoek ere berretsi dute ulergaiztasun hori. Herritarren baitan harridura da nagusi. Irisarrik 840 biztanle ditu.

Familiaren hurbileko iturriek jakinarazi dutenez, zinez familia atsegina zen. Eta senarra ere biziki gisakoa omen da. Kanpotik etxera heldu izan direnei, dela mediku edo garbitzaile, beti harrera ona egin izan diete. Familia ez da jatorriz irisartarra eta hitz egitera onartu duten auzoek ez dituztela biziki ongi ezagutzen adierazi dute. Orain dela lau urte jarri ziren bertan, semeak eraikiarazi etxean, hain zuzen. Semea Irisarrin ari da lanean.

  • Aurretik beste hiru emakume hil dituzte
  • Aurten, genero indarkeriarekin lotuta, beste hiru emakume hil dituzte Euskal Herrian. Iaz sei emakume hil zituzten, ustez haien bikotekide edota bikotekide ohiek. Ondokoak dira aurten hil dituzten emakumeak.
  • Izaskun Jimenez Borja. Gernika-Lumon hil zuten (Bizkaia), martxoaren 24an. Ustez senarrak hil zuen, martxoaren 24an. Etxean bertan jazo zen erasoa; Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak adierazitakoaren arabera, eztabaidan hasi eta labana atera zuen gizonak. Jimenez eta 19 urteko haren alaba zauritu zituen, 11 urteko semearen aurrean. 48 urteko gizonak hilketa onartu zuen ertzainen aurrean, eta haiek atxilo eraman zuten. Jimenezek 44 urte zituen.
  • Yamiled Giraldo Quintero. Cordovillan hil zuten (Nafarroa), apirilaren 25ean, 33 urteko baztandarra. Iturenen bizi zen azken urteetan. Prostituzio etxe bateko nagusiak bortxatu egin zuela salatu zuen Giraldok. Herritar zenbaiten ustez, salaketa hura egin zuelako, norbaitek mendeku hartu zuen. Lan bat egitera deitu zuten Giraldo Cordovillara, eta etxeko atarira iritsi zenean, tiroz hil zuten.
  • Yasmin Zamira. Auto istripua eragin eta Yasmin Zamira bikotekide ohia labankadaz hil zuen maiatzaren 9an gizon batek Irunen (Gipuzkoa). Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailaren arabera, emakumea zihoan autoa atzetik jo zuen berearekin eta, emakumea geratzean, kotxera inguratu eta labanaz zauritu. Istripua ikusi eta laguntzera geratu zen gizon bati ere aurre egin zion, eta larri zauritu zuen. Zamirak 37 urte zituen, eta Irunen bertan bizi zen
Autopsiak dio tiroz hil zirela Etxeberri senar-emazteak
Azaroaren 1ean Baionan hil ziren Etxeberri senar-emazteak tiroz hil ziren, autopsiaren arabera. Nicolas Etxeberrik emaztea hil zuen, eta gero bere buruaz beste egin zuen. Poliziak hasieran esan zuen emakumea labankadaz hil zuela gizonak. Biek sinatutako gutunean zioten biek erabaki zutela suizidatzea.

19.000
«Bortxakeria matxistaz» sentsibilizatzeko kanpainarako dirua. Emakumeen aurkako indarkeriaren nazioarteko egunaren harira, sentsibilizazio kanpaina bat egingo Nafarroako Gobernuak. Nafarroako Berdintasunerako Institutuari 19.000 euro eman dizkio.

> Berria: Salaketa > ERREGE ESPAINOLAREN BISITA DELA-ETA, PROTESTA EGINGO DUTE DONOSTIAN

  • Errege espainolaren bisita dela-eta, protesta egingo dute Donostian
  • Gara, 2009-11-10
Estatu espainoleko errege-erreginak Donostian izango dira bihar hainbat ekitalditan parte hartzeko aitzakiarekin. Hain juxtu ere, goizean Aquariuma bisitatuko dute eta arratsaldean «El Diario Vasco» egunkariaren egoitzara joango dira.

Bisita horren harira, Donostiako ezker abertzaleko kideek adierazi dute «ikur inposatzaile goren» horrek Euskal Herrian «ezartzen duen salbuespen egoera» salatu beharra dagoela. Salaketa hori egiteko modurik egokiena Euskal Herriak aldaketa politikoa eta soziala behar duela aldarrikatzea dela uste dute: «Aldaketa, Euskal Herritarrok gure etorkizuna erabakitzeko dugun eskubidea errespetatzeko, eta aldaketa, Euskal Herriaren independentziarako ateak ireki ahal izateko».

Protesta 12.00etan
Horrela, Juan Carlos Borboikoa nor den «argi» adierazi eta oroitarazi nahi dutela azaldu dute ezker abertzaleko kideek. Izan ere, errege hori Francisco Franco diktadore espainolak bere ondorengo gisa izendatutakoa da, beraz, «estatu espainolaren interes zapaltzaile eta asimilatzaileak bermatzen jarraitzeko arduraduna». Horregatik, Donostiako ezker abertzaleko kideen arabera, «errege espainola Euskal Herriaren ukazio eta eskubideen zapalkuntzaren ikur nagusia da», eta erregearen irudia eta jarduna halakotzat hartu behar dela nabarmendu dute.

Duela 30 urte Hego Euskal Herrian gertatu zen trantsizioaren «balizkotasuna» irudikatzen duela errege horrek defendatu dute, alegia: «Euskal Herriak onartu ez zuen eta Espainiar botere ekonomiko, judizial eta militarrek inposatu zuten estatu-marko berria, Konstituzioa, inposatu zeneko sasitrantsizioa».

Horiek horrela, Donostiako ezker abertzaleko kideek dei egin dute «Independentziaren bidean, aldaketa politiko eta soziala» lelopean bihar Aquariumaren aurrean, eguerdiko hamabietan, izango den kontzentrazioan parte hartzera.

2009/11/06

> Berria: Trans > GASTEIZ: TRANSFOBIAREN AURKAKO ALDARRIA

  • Gasteiz: Transfobiaren aurkako aldarria
  • Berria: 2009-11-06
EHGAMek deituta kontzentrazioa egin zuten atzo eguerdian hainbat lagunek Gasteizko Justizia Auzitegian. Edozein lanpostutan lan egiteko eskubidearen alde, Transfobiari Stop! zioen pankarta zabaldu zuten, eta elkartasuna erakutsi nahi izan zioten Maria Jesus Lastra emakume transexualari. Transexuala izateagatik Gasteizko taberna batan lanetik bota zutela salatzen du andre horrek, eta, atzo, tabernaren aurkako epaiketa hasi zelaeta egin zuten elkarretaratzea.

> Berria: Transfobia > ONARTU DUTE TRANSEXUALA IZATEAGATIK LANETIK BOTA IZANA BIDEGABEA IZAN ZELA

  • Onartu dute transexuala izateagatik lanetik bota izana bidegabea izan zela
  • Maria Jesus Lastra lanetik kaleratu egin zuten transexuala izateagatik. Saltokiko jabearen aurkako epaiketa atzo egitekoa zen, baina bi aldeak adostu dira, eta nagusiak jarrera diskriminatzailea izan zuela onartu du.
  • Gara, 2009-11-05 # Zuriñe Etxeberria
EHGAM-Araba taldeak deituta, hogei bat lagunek elkarretaratzea egin zuten Gasteizko Justizia Jauregiaren parean, «Edozein lanpostuan lan egitearen alde, transfobiari stop» lelopean, Maria Jesus Lastrari epaitegira sartu aurretik babesa emateko.

Maria Jesus Lastra joan den ekainaren 5ean lanpostutik kaleratu zuten, bere ezaugarri sexualak direla-eta. Otartekoen saltoki txiki batean laneko lehen eguna zuen Lastrak, baina lan kontratua prestatzeko gestioak egiten ari zela, nagusia ohartu zen emakumea transexuala zela. «Saltokia parranda gune batean dago, eta jendea mozkortuta ibiltzen denez, erasoak jasan zitzakeen», aitzakia horrekin, nagusiak segituan erabaki zuen Maria Jesus Lastra kaleratzea.

Emakumeak, kaleratze bidegabe hori komunikabideen aurrean salatu ez ezik, bukaerara arte jarraitzea erabaki zuenez, epaile baten esku ere utzi zuen afera. Epaiketa atzo egitekoa zen, baina azkenean, bi aldeen abokatuek akordioa lortu dute, eta beraz, ez da epailearen aurreko agerraldirik izan.

Emaitzarekin «konforme»
Justizia Jauregian sartu baino ordu erdi lehenago, Maria Jesus Lastrak GARAri adierazi zion bera ondo dagoela, baina nabarmendu zuen halako egoera batean aurkitzea ez dela «batere atsegina»: «Nik ez nuen ezer txarrik egin eta lanetik kanporatua izan nintzen». «Transexualak jende multzo bat gara, eta gainerakoen eskubide berdinak ditugu; gizarteak hori onartu arte, honen antzeko egoerei eta are okerragoei egin beharko diegu aurre», salatu zuen Lastrak.

Bestalde, EHGAMeko kide Amets Martinezek honako adierazpenak egin zituen: «Kaleratze hori transfobia kasu bat izan da, eta sententziak hori islatzea nahi dugu».

Azkenean akordioa adostu dutenez epaiketarik izan ez den arren, Martinez, kolektibo osoaren izenean, «konforme» agertu zen, akordioan aitortu egin delako «diskriminazioz jokatu zutela eta kanporaketa bidegabea izan zela». Maria Jesus Lastrak kalte-ordaina jasoko du, eragin dioten kaltea konpentsatzeko.

2009/11/04

> Berria: Indarkeria > JOSE DIEGO YLLANES: "NIK HIL NUEN NAGORE, BAINA EZ NUEN HIL NAHI"

  • Jose Diego Yllanes: «Nik hil nuen Nagore, baina ez nuen hil nahi»
  • Yllanesek, Nagore Laffageren hilketa aitortu arren, esan du ez duela gogoratzen «nola hil zuen» neska gazte. Hil eta gero bere buruaz beste egin nahi izan zuela adierazi du auzipetuak
  • Berria, 2009-11-04 # Naiara Elola . Iruñea
«Nik hil nuen Nagore Laffage, baina ez nuen hil nahi», hala aitortu zuen Jose Diego Yllanes auzipetuak, atzo egindako deklarazioan, Nagore Laffageren hilketa argitzeko epaiketan. Akusatu gaztearen deklarazioa izan zen epaiketako bigarren saioko hari nagusia. Goizeko 10:00etan hasi zuen deklarazioa, eta 15:30ean amaitu, fiskalaren, akusazio partikularraren, herri akusazioaren eta defentsaren galderei erantzun ostean. Psikiatra da Yllanes. Psikiatra batek nolakoa izan behar duen galdetu zion fiskalak. «Momentu zailetan erabakiak hotzean hartzeko gaitasuna duena», erantzun zuen Yllanesek.

Nafarroako Ospitalean psikiatra gisa ziharduen Yllanesek hilketa jazo zen sasoian. Laffagek, berriz, erizaintzako praktikak egiten zituen erietxe horretan. Dena dela, Yllanesek behin eta berriz esandakoaren arabera, Laffage ez zuen aurretik ezagutzen. Hilketa «akats» gisa ikusten duela aitortu zuen. «Pertsona orok bezala, akatsak ditut, eta barkamena eskatzen dut; neure buruaz lotsatzen naiz». Hala, Yllanes bere ondasun guztiak Laffage familiaren eskuetan jartzeko prest agertu zen: «Nahiz eta jakin pertsona baten bizitza diruz ezin dela ordaindu».

Yllanesek, esandakoaren arabera, 2008ko uztailaren 7ko goizaz ez du ia ezer gogoratzen. Dena den, uztailaren 6an zer edan zuen galdetuta, lagun batzuekin Alde Zaharrean edaten egon zela aitortu zuen. Deklarazioaren arabera, lehenengoz uztailaren 7ko 01:30ean edan zuen. «Zehazki, ez dakit zenbat edan nuen, lejia katxi bat, ron eta Coca-Cola, beste katxi batzuk, eta gero tekila txupito batzuk». Yllanesen arabera, 04:30ean edan zuen alkohola azkenekoz, gutxi gorabehera. Edateko ohitura handirik ez duela ere esan zuen. «Gauez ateratzen naizenean, azkar edan ohi dut, eta gainontzeko lagunek baino gehiago, gainera».

Bestalde, 06:30 aldera, Alde Zaharretik gurasoen etxera nondik joan zen ere ez duela gogoratzen dio. Alkoholaren eraginez antza berriz ere. Nagore Laffagez dituen lehendabiziko oroitzapenak Sancho Ramirez kalean duen etxebizitzara iritsi zirenekoak direla dio. Gertatutakoa gogoratzen saiatu dela dio, baina ez duela lortu oraindik ere. «Onartzen dut ondorio bat dagoela, eta horregatik ordaindu egin beharko dudala».

Dioenez, neska gazte irundarraren barruko arropak hausten ari zela gogoratzen du bere burua. Gogoan du Laffagek gelditzeko eskatu ziola ere. «Ez dut haren ahotsa gogoratzen, baina badakit harremana bortitza egiten ari zitzaiola». Une horretan, Yllanesen arabera, biktimarekin zuen «momentuko» hartu-emana bat-batean eten zen. «Gogoratzen dut Nagoreren gainean jarri nintzela eta lepoa eskuekin estutu niola».

Amaiera txarrik nahi ez
Fiskalak Yllanesi galdetu zion ea zergatik ez zion utzi Laffageri Sancho Ramirez kaleko etxetik alde egiten. Akusatuaren erantzunak bortitz apurtu zuen epaiketa aretoko isiltasuna: «Akaso, gertatutakoaren ostean lagun gisa amaitu nahi nuelako». Laffagerekin izan zuen jarrera «bortitza» gertatutakoa «bakean» bukatzeko ezintasunak eragin zezakeela uste du.

Gau hartan sentitutako denak ez ditu ahaztu Yllanesek. «Nagore hilda zegoela jakin eta haren odola ikustean izugarrizko beldurra sentitu nuen». Hala, bere buruaz beste egiteko asmoa egun osoan buruan jiraka izan zuela dio. Ez du argitu nahi izan nola hil zuen, edota zergatik utzi zuen neska gaztearen gorpua Orondritzen (Nafarroa).

Yllanesez gain, bost foruzainek ere deklaratu zuten atzo, Nagore Laffageren hilketaren ikerketaren nondik norakoak azaltzeko. Gaur, berriz, 10:00etan fiskalak izendatutako lau lekukok hartuko dute parte epaiketan, beste hiru foruzainez gain. Hainbat iturriren arabera, litekeena da gaur Yllanesen aitak ere deklaratzea.