> Berria: Justizia > ZINPEKOEN EPAIMAHAIAK EZ DU NAGORE LAFFAGEREN HERIOTZA HILKETA GISA JO

• Zinpekoen epaimahaiak ez du Nagore Laffageren heriotza hilketa gisa jo
• Frogatutzat eman du Irungo neska Jose Diego Yllanesek hil zuela, baina hau "alkoholaren eraginpean eta burua galduta zeukala" aritu zen epaimahaiaren arabera. Hala, homizidio gisa jo du heriotza, defentsaren eskaera aintzat hartuta. Epaileak pare bat astera jakinaraziko du zigorra. Fiskalak hamabi urteko kartzela zigorra eskatu du gaur, senideen abokatuak hamabostekoa eta defentsak zazpikoa. Iazko uztailaren 7an hil zuten Laffage, Iruñean.
• Berria, 2009-11-13

Nagore Laffage Irungo (Gipuzkoa) neskaren hilketaren epaiketako zinpekoen epaimahaiak ez du haren heriotza hilketa gisa jo, homizidio bezala baizik. Frogatutzat eman du hura Jose Diego Yllanesek hil zuela -honek hala aitortu du epaiketan-, baina Yllanes "alkoholaren eraginpean eta burua erabat galduta zeukala" aritu zela adierazi du epaimahaiak.

Ondorioz, defentsa abokatuaren eskaera hartu du aintzat. Honek, arrazoi haiek erabilita, Yllanesen aurkako zazpi urteko espetxe zigor eskaera egin zuen epaiketa bukaeran -gaur eutsi egin dio eskaerari-, eta zioen akusatua egindako kaltea "konpontzen" saiatu zela, Laffage familiari 126.000 euro emanda.

Orain epailearen txanda da, baina pare bat astera jakinaraziko du zigorra. Zinpekoen epaimahaia osatu duten bederatzi kideak -sei emakume, hiru gizonezko- asteazkenetik aritu dira epaiketak eman duena aztertzen, eta haietatik gutxienez seik egon behar zuten ados hilketa izan zela erabakitzeko. Nafarroako Auzitegian egin dute epaiketa, azaroaren 2tik asteartera arte.

Iazko uztailaren 7an hil zuten Laffage, Iruñean, eta Yllanes da hiltzaile gisa akusatu dutena. Yllanesek aitortu du berak hil zuela, "edanda" zegoelako. Ahozko epaiketaren azken saioan, egindakoaz "lotsatu" egiten dela zioen. "Lehenik, barkamena eskatu nahi diot Nagoreren familiari, ondoren nireari ere bai, eta gizarteari azkenik". Lagun batek beste bati bizia kentzeko inolako eskubiderik ez duela nabarmendu zuen.

Javier Muñoz fiskalak hamazazpi urte eta erdiko kartzela zigorra eskatu zuen Yllanesentzat epaiketa bukaeran, hilketa egin zuela egotzita, eta gaur hamabi urte eta erdira jaitsi du. Nagore Laffageren guraso bakoitzari 120.000 euroko eta anaiari 80.000ko kalteordaina emateko ere eskatu du fiskalak. Laffageren senideen abokatuak hogei urteko kartzela zigorra eskatu zuen, hilketagatik, eta gaur hamabostera jaitsi du.

Irungo eta Iruñeko udalak, Nafarroako Berdintasunerako Institutua eta Gipuzkoako Batzar Nagusiak herri akusazio gisa aurkeztu ziren, 17 eta 22 urte arteko espetxe zigor eskaerekin.

> Berria: Trans > TRANSEXUALEN ESKUBIDEAK BERMATZEKO LEGEA ONARTU DU NAFARROAKO PARLAMENTUAK

• Transexualen eskubideak bermatzeko legea onartu du Nafarroako Parlamentuak
• UPNk bakarrik bozkatu du legearen aurka Nafarroako beste gutxiengo asko «egoera okerragoan» daudelako
• Berria, 2009-11-13 # Naiara Elola . Iruñea

Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu du NaBai, PSN, CDN eta NEBen babesarekin. UPNk aurkako botoa eman zuen atzoko saioan, legea «Espainiako Konstituzioaren aurkakoa» dela argudiatuta. Lege horren bitartez, Nafarroako transexualen eskubideak bermatu nahi dituzte. Hala, hainbat neurri hartuko dituzte hezkuntza, lanbide eta gizarte arloan. Horrez gain, legeak dioenaren arabera, «kirurgia zerbitzuetarako eta osasun sistema publikoko zerbitzuak jasotzeko eskubidea izango dute».

Transexualen eskubide eta beharrizanak betetzea du helburu lege berriak. Adingabeak diren transexualen kasuan, esaterako, «eskubide osoa» izango dute beharrezko diagnostikoa eta tratamendua jasotzeko, batez ere hormonen terapia. Horren bitartez, kolektibo horretako kideen bizi kalitatea hobetu nahi dute. Gainera, arreta berezia jarriko dute lan, gizarte eta hezkuntza arloan, «berdintasuna» erdiesteko baliabide gisa.

Onartu berri duten egitasmoaren bitartez, Osasunbidean adituen batzorde bat eratuko dute pertsona transexualak artatzeko gida bat osatzeko. Hala, transexualak diren lagunek sexuz aldatzeko eman beharreko medikuntza zein psikologia pausoak zehaztuko dituzte. Joseba Ezeolaza NaBaiko Nafarroako parlamentariaren arabera, «egun garrantzitsua» izan zen atzokoa «tolerantziarentzat». Iritzi bera azaldu zuen Martin Berenguer FELGTB Lesbiana, Gay, Transexual eta Bisexualen Espainiako Federazioko bozeramaileak: «Nafarroako legea Europan aitzindaria da».

Dena den, UPNk Transexualen Legearen aurkako botoa eman zuen. Javier Markotegi UPNko parlamentariaren irudiko, «beste gutxiengo asko daude Nafarroan, transexualak baino egoera okerragoan». Aintzat hartzen ez diren gutxiengoen eskubideak non dauden galdetu zuen.

Ezeolazak gogor kritikatu zuen UPNk lege horren inguruan izan duen jarrera: «Moral arkaikoari erantzuten dioten aurreiritziengatik bozkatu du ezetz UPNk». Ildo beretik, Amanda Acedo PSNko parlamentariak ontzat jo du transexualen eskubideen aldeko legea: «Nire ustez, transexualen kolektiboak dituen zailtasunak gainditzeko baliabide egokia onartu dugu», adierazi zuen. UPNk egungo gizartearen errealitatearen aurrean begiak ixten dituela ere salatu zuen Acedok.

Berenguerrek onartu zuenez, ezustean harrapatu du UPNk legearen aurka bozkatu izanak: «Katolikotasunaren eta kristautasunaren aurkako jarrera da UPNrena, ez dituelako gizabanako ororen oinarrizko eskubideak aitortzen». Bestalde, NaBai talde parlamentariaren jarrera goraipatu zuen Berenguerrek. Izan ere, alderdi politiko horren egitasmoa izan da transexualen legearen proposamena. «Kolektibo batek hamaika aldarrikapen egiten baditu ere, alderdi politiko baten babesik gabe oso zaila da aldarrikapen horiek egia bihurtzea», gaineratu zuen transexualen alde lanean aritzen den ekintzaileak. 2003an aurkeztu zen lehenengoz transexualen lege proposamena.

Eusko Jaurlaritzaren pausoa
Iragan irailean, Eusko Jaurlaritzak ere Transexualen Legea idazteko prozesua abiatu zuen. Gemma Zabaleta Gizarte Gaietarako sailburuak ekainean esan zuenez, «transexualei arreta integrala eta normalizatua ematen ahaleginduko da Jaurlaritza». Sexuz aldatzeko ebakuntzak lehentasun izango zirela ere jakinarazi zuen sailburuak. Lege egitasmoak bultzatzea, transexualitateari patologia izaera kentzea, erregistro zibileko arazoak konpontzea eta osasun zerbitzuak hobetzea proposatzen du, besteak beste.

• Ivan Garde . Ilota Ledo elkarteko presidentea: «Garrantzitsua da aitortzea ez dela gaixotasuna»
• Berria, 2009-11-13 # N. Elola . Iruñea

Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu ostean pozik dago Ivan Garde, Ilota Ledo Nafarroako transexualen elkarteko presidentea. Gardek transexualen eskubideen aitortza gisa ikusten du lege berria, berdintasuna erdiesteko baliabide bat delarik. Dena den, argi utzi du urte luzez egindako lanaren fruitua dela atzo onartutako legea.

Zer iruditzen zaizu Nafarroako Parlamentuan onartutako Transexualen Legea?
Benetan lege berritzailea iruditzen zait pertsona transexualen tratamenduari dagokionez. Transexualitatea ez dela gaixotasun bat dio legeak, eta hori oso garrantzitsua da guretzat. Izan ere, egun jende andana dago gu, transexualok, gaixoak garela pentsatzen duena. Gainera, identitatea errespetatuz eratu da legea.

Parlamentuaren erabakiaren bitartez, zer onura izango ditu transexualen kolektiboak?
Lehen transexualak ez ginen autonomoak, gure egunerokotasuna trabaz beterik baitzegoen. Hala, legeak pertsona gisa duindu egiten gaitu, gainontzeko herritarren maila berean egongo baikara. Baina hori horrela izan dadin, ezinbestekoa da legeak jasotzen dituen baliabideak martxan jartzea.

Zeintzuk dira ezinbestekoak diren baliabide horiek?
Nik uste hezkuntza arloan transexualen gaia era sakonagoan landu behar dela. Badakit egungo gizartea sexista dela, baina hori horrela izan ez dadin hezkuntzan lan handia egin behar da berdintasuna lortzeko.

Transexualak artatzeko adituen batzorde bat sortuko da; zein onura eragingo dio transexualen kolektiboari?
Transexualitateak egoera bat dakar, izaeraren beraren atzean, klandestinitatea. Sarritan, transexualok ezkutuan garatu behar izaten dugu gure sexualitatea. Adituen batzordea eratzen bada, sexu aldaketaren moduko prozesu gogorrak era egokian landu ahal izango dira. Hala ere, legeak transexualok ditugun osasun beharrez gain, behar psikologiko eta juridikoak ere jasotzen ditu, eta hori oso garrantzitsua da.

UPNk bakarrik bozkatu du aurka. Zer iritzi duzu horren inguruan?
Nire irudiko, UPNrekin hitz egitea dinosauroekin aritzea bezala da. Alderdi horrek islatzen duena da egun transexualitatearen inguruan aurreiritzi asko daudela.

> Berria: Trans > NAFARROAKO PARLAMENTUAK TRANSEXUALEN LEGEA ONARTU DU GAUR

• Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu du gaur
• Neurriak Ganberako alderdi guztien babesa jaso du UPNrena izan ezik. Hala, lege berriarekin, transexualek osasun publikoak eskaintzen dituen zerbitzuak erabili ahalko dituzte.
• EITB, 2009-11-12

Nafarroako Parlamentuak Transexualen Legea onartu du Ganberako alderdi guztien babesarekin, UPNrena salbu.

Hau da Estatuko erkidego batek honen gisako neurri bat onartzen duen lehen aldia, beraz, transexualen kolektiboarentzat oso urrats garrantzitsua da eskubideen eta tolerantziaren eremuan.

Nafarroa Bai alderdiak egin zuen lege-proposamena, eta gaur azpimarratu dutenez, legearen onarpena "aldarrikapen historiko baten amaiera biribila" da.

Horren harira, Jose Apaolaza NaBaiko parlamentariak azaldu du lege berriarekin, "Nafarroak leku berezia hartzen duela giza eskubideen mapan eta beraz, ortzadarra margotuko dutela.

Lege berriak, besteak beste, transexualen eskubideak biltzen ditu, hau da, jaiotzean jaso zuten sexuaren aurkakoa dutela sentitzen dutenena. Gauzak horrela, osasun zerbitzu publikora jo ahalko dute laguntza psikologikoa edota kirurgiarako dituzten beharrizanetarako.

Horrez gain; lan, hezkuntza eta justiziaren eremuan ere neurriak hartuko dira, era guztietako diskriminazioa saihesteko. Azken helburua; transexualen eskubideak errespetatu eta bermatzea.

> Berria: Indarkeria > JOSE DIEGO YLLANES: "NIK HIL NUEN NAGORE, BAINA EZ NUEN HIL NAHI"

• Jose Diego Yllanes: «Nik hil nuen Nagore, baina ez nuen hil nahi»
• Yllanesek, Nagore Laffageren hilketa aitortu arren, esan du ez duela gogoratzen «nola hil zuen» neska gazte. Hil eta gero bere buruaz beste egin nahi izan zuela adierazi du auzipetuak
• Berria, 2009-11-04 # Naiara Elola . Iruñea

«Nik hil nuen Nagore Laffage, baina ez nuen hil nahi», hala aitortu zuen Jose Diego Yllanes auzipetuak, atzo egindako deklarazioan, Nagore Laffageren hilketa argitzeko epaiketan. Akusatu gaztearen deklarazioa izan zen epaiketako bigarren saioko hari nagusia. Goizeko 10:00etan hasi zuen deklarazioa, eta 15:30ean amaitu, fiskalaren, akusazio partikularraren, herri akusazioaren eta defentsaren galderei erantzun ostean. Psikiatra da Yllanes. Psikiatra batek nolakoa izan behar duen galdetu zion fiskalak. «Momentu zailetan erabakiak hotzean hartzeko gaitasuna duena», erantzun zuen Yllanesek.

Nafarroako Ospitalean psikiatra gisa ziharduen Yllanesek hilketa jazo zen sasoian. Laffagek, berriz, erizaintzako praktikak egiten zituen erietxe horretan. Dena dela, Yllanesek behin eta berriz esandakoaren arabera, Laffage ez zuen aurretik ezagutzen. Hilketa «akats» gisa ikusten duela aitortu zuen. «Pertsona orok bezala, akatsak ditut, eta barkamena eskatzen dut; neure buruaz lotsatzen naiz». Hala, Yllanes bere ondasun guztiak Laffage familiaren eskuetan jartzeko prest agertu zen: «Nahiz eta jakin pertsona baten bizitza diruz ezin dela ordaindu».

Yllanesek, esandakoaren arabera, 2008ko uztailaren 7ko goizaz ez du ia ezer gogoratzen. Dena den, uztailaren 6an zer edan zuen galdetuta, lagun batzuekin Alde Zaharrean edaten egon zela aitortu zuen. Deklarazioaren arabera, lehenengoz uztailaren 7ko 01:30ean edan zuen. «Zehazki, ez dakit zenbat edan nuen, lejia katxi bat, ron eta Coca-Cola, beste katxi batzuk, eta gero tekila txupito batzuk». Yllanesen arabera, 04:30ean edan zuen alkohola azkenekoz, gutxi gorabehera. Edateko ohitura handirik ez duela ere esan zuen. «Gauez ateratzen naizenean, azkar edan ohi dut, eta gainontzeko lagunek baino gehiago, gainera».

Bestalde, 06:30 aldera, Alde Zaharretik gurasoen etxera nondik joan zen ere ez duela gogoratzen dio. Alkoholaren eraginez antza berriz ere. Nagore Laffagez dituen lehendabiziko oroitzapenak Sancho Ramirez kalean duen etxebizitzara iritsi zirenekoak direla dio. Gertatutakoa gogoratzen saiatu dela dio, baina ez duela lortu oraindik ere. «Onartzen dut ondorio bat dagoela, eta horregatik ordaindu egin beharko dudala».

Dioenez, neska gazte irundarraren barruko arropak hausten ari zela gogoratzen du bere burua. Gogoan du Laffagek gelditzeko eskatu ziola ere. «Ez dut haren ahotsa gogoratzen, baina badakit harremana bortitza egiten ari zitzaiola». Une horretan, Yllanesen arabera, biktimarekin zuen «momentuko» hartu-emana bat-batean eten zen. «Gogoratzen dut Nagoreren gainean jarri nintzela eta lepoa eskuekin estutu niola».

Amaiera txarrik nahi ez
Fiskalak Yllanesi galdetu zion ea zergatik ez zion utzi Laffageri Sancho Ramirez kaleko etxetik alde egiten. Akusatuaren erantzunak bortitz apurtu zuen epaiketa aretoko isiltasuna: «Akaso, gertatutakoaren ostean lagun gisa amaitu nahi nuelako». Laffagerekin izan zuen jarrera «bortitza» gertatutakoa «bakean» bukatzeko ezintasunak eragin zezakeela uste du.

Gau hartan sentitutako denak ez ditu ahaztu Yllanesek. «Nagore hilda zegoela jakin eta haren odola ikustean izugarrizko beldurra sentitu nuen». Hala, bere buruaz beste egiteko asmoa egun osoan buruan jiraka izan zuela dio. Ez du argitu nahi izan nola hil zuen, edota zergatik utzi zuen neska gaztearen gorpua Orondritzen (Nafarroa).

Yllanesez gain, bost foruzainek ere deklaratu zuten atzo, Nagore Laffageren hilketaren ikerketaren nondik norakoak azaltzeko. Gaur, berriz, 10:00etan fiskalak izendatutako lau lekukok hartuko dute parte epaiketan, beste hiru foruzainez gain. Hainbat iturriren arabera, litekeena da gaur Yllanesen aitak ere deklaratzea.

> Berria: Indarkeria > NAFARROA: SEXU ERASOAK IZAN DITUELA SALATU DU NESKA BATEK LIZARRAN

• Sexu erasoak izan dituela salatu du neska batek Lizarran
• Bikotekideari tratu txar psikologikoak emateagatik, 39 urteko gizonezko bat atxilotu dute Azkoienen
• Berria, 2009-10-22 # Erredakzioa . Iruñea

Foruzaingoak 23 urteko gizonezko bat atxilotu du Lizarran (Nafarroa), sexu erasoa egin diolakoan adingabeko neska bati. Ustezko erasotzailea aurreko astelehenean atxilotu zuten. Foruzaingoak jakinarazi duenez, «gizonezkoak gutxienez bi aldiz eraso zion neskari». Antza denez, erasotzaileak eta biktimak aurretik ezagutzen zuten elkar. Noiz edo noiz elkartu ziren erasoa gertatu baino lehen. Nafarroako Gobernuaren arabera, «erasotzaileak bere bikotekide izateko desioa adierazi zion aurreko astean biktimari». Baina adingabeak ezezkoa erantzun zion. Jakinarazi dutenez, litekeena da ezezko erantzuna jasotzeagatik eraso izana.

Izan ere, ezezkoa jaso ondotik, ustez gizonezkoak neskari besotik heldu eta etxera eraman zuen, han eraso egiteko. Han, Nafarroako Gobernuak jakinarazi duenez, neskarekin bortxazko sexu harremana izan zuen. Hurrengo egunean, gertakari hori errepikatu egin zela jakinarazi dute iturri ofizialek, erasotzaileak eta biktimak kalean topo egin ostean. Bi egun horietan, adingabearen gurasoak kezkatuta ibili ziren; izan ere, alabarengan jarrera aldaketa sumatu zuten. Hala, adingabearen telefono deiak miatzen hasi ziren. Horren bitartez, besteak beste, alabak atxilotuari egindako telefono deiak aztertzen hasi ziren. Orduan konturatu ziren zer gertatzen ari zen, eta salaketa jarri zuten. 23 urteko akusatua epailearen esku dago egun.

Bestalde, Foruzaingoak 39 urteko gizonezko bat atxilotu du Azkoienen, genero indarkeriagatik. Foru Poliziak jakinarazi duenez, gizonezkoa epailearen eskuetan da, astelehenean emazteari tratu txar psikologikoak ematea eta mehatxu egitea egotzita. Biktimak astelehenean bertan jarri zuen salaketa, eta urruntze agindua ere eskatu zuen. Jakin denez, akusatuak genero indarkeriagatik aurrekariak dauzka.

Gizonezko bat, zigorturik
Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak Donostiako gizonezko bati urtebeteko kartzela zigorra ezarri dio, bikotekide ohiaren bikotekidea jipoitzeagatik. Epaiaren arabera, 2008ko maiatzaren 9an gertatu zen erasoa, 17:30ean. Biktima TAO Trafiko eta Aparkamenduaren Ordenamenduko langilea zen. Hala, Donostiako erdiguneko kale batean lanean ari zela, auto bat hurbildu zitzaion, eta handik, borra batekin hiltzeko mehatxu egin zion epaituak.

Akusatua mehatxua egin zuen tokitik joan eta minutu gutxira itzuli zen. Autotik jaitsi, eta biktima jotzen hasi zen. Epaiak dioenaren arabera, «makila batekin buruan eta hanketan jo zuen». Eraso horren ondorioz, TAOko langileak besoetan, ahoan, ezpainetan eta hortzetan zauriak izan zituen. Horren ondorioz, bost egun behar izan zituen guztiz osatzeko. Epaiketan, Fiskaltzak eskatutako zigorra ontzat eman du akusatuak. Hala, urtebeteko kartzela zigorra jaso du. Horrez gain, biktimari egindako lesioengatik, 3.500 euroko kalte-ordaina eman beharko dio.

> Berria: Trans > NAFARROA: TRANSEXUALEN ESKUBIDEAK ARAUTZEKO LEGEGAIA AURKEZTU DUTE

• Transexualen eskubideak arautzeko legegaia aurkeztu dute
• NaBaik aurkeztu du egitasmoa, Nafarroako Parlamentuan; onartuz gero, gisa horretako lehen legea litzateke
• Berria, 2009-02-26

Transexualen eskubideak errespetatu eta betetzeko lege egitasmoa aurkeztu du Nafarroa Bai taldeak Nafarroako Parlamentuan. Lege egitasmo «integrala» dela azaldu du NaBaik; osasun arloko neurriez gain, transexualen eskubideak lantokietan, hezkuntzan eta gizartean jorratzeko zenbait neurri ere jaso dituzte lege proposamenean.

Parlamentuan bertan aurkeztu zuten egitasmoa, atzo. Nafarroa Bai taldeko Ioseba Ezeolaza parlamentariaren hitzetan, transexualitatea «ez da soilik kontzeptu biologikoa, baita psikosoziala ere». Transexualek zailtasun eta sufrimendu handiak izan ohi dituztela ohartarazi du Ezeolazak. Lege egitasmoa «pertsona transexualen erakundeek eta plataformek garatu duten borroka sozialaren adierazpen instituzionala» dela adierazi du. Ezeolazaren esanetan, NaBaik elkarte horiekin denbora luzez egin duen lanaren emaitza da lege proposamena.

NaBaiko parlamentariarekin, hauek izan ziren agerraldian: Martin Berenger Espainiako LGTB federazioko koordinatzailea, Ivan Garde Nafarroako transexualen Ilota Ledo elkarteko presidentea eta Carla Antonelli aktorea eta PSOE alderdiko transexualitate arloko koordinatzaile zena. Antonellik lege egitasmoa babesteko eskatu dio PSNri. Transexualek betebehar guztiak izan arren eskubideak ez dituztela era berean bermatuak ohartarazi du. Berengerrek, bestalde, nabarmendu du «mugimendu transexualaren betiko aldarrikapenak» daudela lege egitasmoan.

Legea onartuko balitz, Euskal Herriko gisa horretako lehen araudia izango litzateke. Egitasmoan, besteak beste, osasun zerbitzu publikoaren barruan unitate berezia sortzea eta sexua aldatu nahi dutenei zerbitzu kirurgikoa eskaintzea jaso dute. Horrekin batera, lantokietan diskriminazio positiboa egiteko eta hezkuntzan gaia lantzeko neurriak ere proposatu dituzte.

> Berria: Indarkeria > NAFARROA: SARRIGURENEN LABANAZ ZAURITUTAKO EMAKUMEAREN SENARRAREN BILA DABIL POLIZIA, ERASOTZAILEA DELAKOAN

• Sarrigurenen labanaz zauritutako emakumearen senarraren bila dabil Polizia, erasotzailea delakoan
• 45 urteko andrea oso larri dago Nafarroak Ospitalean. Etxean gertatu da erasoa, eta Foruzaingoaren arabera ihes eginda dago.
• Berria, 2008-08-29

Sarrigurenen (Nafarroa) emakume bat laban batez larri zauritu dute gaur goizean. Erasotzailea haren senarra dela uste du Foruzaingoak, eta haren bila dabil. Emakumea Nafarroako Ospitalera eraman dute oso larri. Bularrean, bizkarrean eta aurpegian ditu laban zauriak.

Nafarroako Gobernuak emandako azalpenen arabera, goizeko zortzi eta erdiak inguruan 45 urteko emakumea etxeko leihora atera da Sarrigurengo Urederra kalean, eta oihuka laguntza eskatzeari ekin dio. Lekukoen arabera, odoletan zegoen andrea. Hain zuzen ere, gertatutakoaren berri eman diote Sos Nafarroari bizilagunek, eta Eguesibarko udaltzainak eta Foruzaingoa bidali dituzte bertara. Labankadaz zaurituta aurkitu dute emakumea.

56 urteko senarrak, berriz, ihes egin du Ford Fiesta txuri batean. Hain zuzen ere, haren bila dabiltza Foruzaingoa, Espainiako Polizia eta Guardia Zibila, erasotzailea delakoan.

Senar-emazte horiek hiru seme-alabaren guraso dira. Bizilagun batzuk aipatu dute duela gutxi gizonarengandik banatzeko asmoa adierazi ziela emakumeak.

> Berria: Indarkeria > NAGORE LAFFAGE GAZTE IRUNDARRA DA ORONDRITZEN HILDA AZALDU DEN NESKA

• Nagore Laffage gazte irundarra da Orondritzen hilda azaldu den neska
• Hilketa gaitzesteko, Iruñeko Vinculo plazan gaur 12:00etarako elkarretaratzera deitu du Berdintasunerako Institutuak
• Iruñeko 27 urteko gizonezko bat atxilotu du Foruzaingoak, hilketarekin lotura duelakoan
• Berria, 2008-07-09 # Ainara Arratibel Orondritz

Nagore Laffage Casasola 20 urteko Irungo (Gipuzkoa) emakumea da Orondritzen (Nafarroa) herenegun hilik aurkitu zuten pertsona. Nafarroako Gobernuak atzo iluntzean zabaldu zuen biktimaren nortasuna, familiari arratsaldean berria eman ostean. Genero indarkeriaren bidetik doa Nafarroako Gobernuaren ikerketa lerro nagusia. Neskak indarkeria zantzuak zituen eta, hilketarekin lotura duelakoan, 27 urteko iruinsemea atxilotu dute foruzainek.

Herenegun arratsaldean aurkitu zuen herritar batek gaztearen hilotza, Orondritz eta Loizu (Nafarroa) herriak lotzen dituen bide batean. Hilotza plastikoekin estalita zegoen, eta sokekin lotuta. Herritarrak berehala eman zien gertatutakoaren abisua foruzainei. Hara abiatu zen Aurizko (Nafarroa) medikua, eta heriotza baieztatu zuen. Epaileak 22:00ak aldera eman zuen gorpua eramateko agindua.

Foruzainek ikerketa abiatu zuten eta, 01:00ak aldera, atxilotu zuten gizona. Neskari, bestalde, atzo iluntzean egin zioten autopsia, baina lerro hauek idazteko orduan artean ez zuten horren inguruko argibiderik eman.

Hilketa gaitzesteko, elkarretaratzera deitu du gaurko Nafarroako Gobernuko Berdintasunerako Institutuak, eta bertan parte hartzeko deia egin diete herritarrei. Elkarretaratzea eguerdiko hamabietan izango da, Berdintasunerako Institutuak Iruñeko Vinculo plazan duen egoitzaren parean.

Elkarretaratze horretan izango dira, besteak beste, Sara Ibarrola Nafarroako Gobernuko Berdintasunerako Institutuko zuzendaria, Javier Caballero Presidentziako kontseilaria eta Isabel Garcia Malo Gizarte Gaietarako Ongizate, Familia, Kirol eta Gazteria kontseilaria.

Gertatutakoa sinetsi ezinik
Egunero egin ohi dudan bezala, zakurrekin irten nintzen arratsaldeko osteratxoa egitera». Hilotza aurkitu zuen emakumeak honela azaldu dio BERRIAri herenegun arratsaldean bizi izan zuena: «Burdin hesi bat zeharkatzera nindoala plastiko batzuk ikusi nituen. Telebistan ikusi ohi den irudia etorri zitzaidan burura: gorpu bat plastikoz estalita. Baina ezin nuen sinetsi. Nire burutazioak zirela pentsatu nuen. Baina hesia zeharkatu eta gorpu bat zela jabetu nintzen». Berehala etxera itzuli zen. «Senarrari gertatutakoa kontatu nion, eta lagun baten bila joan ginen. Baina herrian ez zegoen ia inor. Kontuan izan San Fermin eguna zela. Senarraren lagun batekin topo egin genuen, eta harekin hilotza zegoen lekura itzuli ginen. Haiek ere gorpu bat zela baieztatu zuten, eta foruzainei deitu genien. Oso gogorra izan zen». Jada lasaitu dela dio. «Baina une oro burura etortzen zait gertatukoa. Ezin dut ahaztu».

Hark ez ezik, Orondrizko herritar gehienek ezin dute burutik kendu herenegun arratsaldean gertatutakoa. Izan ere, gertaerak Iruñetik 40 bat minutura dagoen 20 biztanle inguruko herri txiki eta lasaia aztoratu du.

15:30ak dira eta txorien kantua, zakurren zaunkak eta butano banatzailearen txirrina baino ez dira entzuten herrian. Haatik, goiz osoan foruzainen eta hedabideen joan-etorria etengabea izan dela azaldu dute hainbat herritarrek. «Galdeketak egiten aritu dira». Gehienek diotenez herenegun kosta egin zitzaien begiak biltzea.

Herriko plazatatik gertu dagoen plaza batean bazkal osteko berriktalditxoa egiten ari diren bi adinekok diotenez, sekula ez dute bizi izan halakorik herrian. «Hemen oso lasai bizi gara, ez da ezer gertatzen. Herriarentzat oso albiste gogorra eta tristea izan da. Denak asaldatuta gaude, eta sinetsi ezinik. Herrian ez dago beste gairik herenegun iluntzetik», diote biek.

Orondrizkoak izanda, ondo ezagutzen dituzte inguru haietako txokoak, eta garbi dute gorpua hara eraman zuenak ondo ezagutzen duela lekua. «Albistea jakin bezain laster pentsatu genuen hori. Hara iristeko, menditik joan behar da, eta ingurukoa ez bazara, bide hori ez duzu ezagutzen. Normalena errepidetik joatea da, eta leku hori albo batera geratzen da».

Gorpua Orondritz herritik gertu dagoen araztegitik gertu dagoen bidexka batean zegoen. «Herritarren artean ohitura handia dago handik osteratxoa egiteko, oso leku lasaia baita», dio emakume batek. Hilotza aurkitu zuen emakumearen antzera, berak ere ohitura handia du zakurrekin osteratxoa egiteko. «Herenegun ere irten nintzen, eta txiripaz ez nintzen handik igaro. Zakurretako bat nekatuegi sumatu nuen, eta handik gertu nengoela etxera itzultzea erabaki nuen».

Hori pentsatzen igaro du eguna, eta baita hilotza aurkitu zuen emakumearengan. «Ezaguna dut, eta harekin hitz egitea lortu ez dudan arren badakit oso gaizki pasatu duela». Bi nahi ere agertu ditu: halakorik berriro ez gertatzea eta herria ahalik eta azkarren normaltasunera itzultzea.

> Berria: Abortua > ABORTU LIBRE ETA DOAKOAREN ALDE EHUNKA PERTSONA MANIFESTATU DIRA IRUÑEAN

• Abortu libre eta doakoaren alde ehunka pertsona manifestatu dira Iruñean
• Apezpikuen Biltzarrak jaso ditu kontrako oihu gehienak, eta haren karikatura bat erre dute
• Berria, 2008-02-17 # Asier Azpilikueta · Iruñea

Euskal Herriko hainbat talde feministak deituta, ehunka pertsona manifestatu ziren atzo, Iruñeko karriketan barna, abortatzeko eskubidearen alde. Aspaldiko partez, «Abortua orain, libre eta doan», «Erditu bai, erabaki ere bai», «Gure gorputza geurea da» eta gisako leloak entzun ziren Iruñean; ozen entzun ere, manifestazioak iraun bitartean ez baitziren manifestariak isildu.

Ohiko tokitik atera zen manifestazioa, baina ezohiko bidetik joan zen autobus geltokitik Gazteluko plazara. Armada etorbidea, Navas de Tolosa kalea eta Sarasate pasealekua iragan zituzten, helmugara ailegatzeko. Eta, erran bezala, etengabe joan ziren oihukatzen eta kantatzen.

Abortatzeko eskubidea. Emakumeok erabakitzen dugu zioen pankarta morea zeramaten manifestazioaren aitzinaldean, eta haien gibelean, ehunka emakume -batez ere emakumeak baitzeuden manifestazioan-. Abortu libre eta doakoaren aldekoak izan ziren oihu eta kanta gehienak. Kontrako oihuak, berriz, Apezpikuen Biltzarraren kontrakoak. «Eliza, ez sartu gure bizitzan», «Zuek, arrosariodunok, ez ukitu gure obarioak», «Kokoteraino gauzkate apezpiku harroxkoek» eta «Apezpikuen Biltzarra erretzera goaz, matxista eta patriarkala izateagatik», oihukatu zituzten, bertzeak bertze.

Espainiako Polizia eta udaltzain gutxi batzuek zaindu zuten manifestazioa. Eta ez zen aparteko arazorik izan, ez bada manifestazio erdian udaltzain batek errieta egin ziola emakume bati itsasgarriak paratzen ari zelako han eta hemen.

Gazteluko plazako kioskoaren ondoan bukatu zen martxa, eta, han, talde deitzaile guztien izenean, Miren Arangurenek eta Juana Arangurenek manifestua irakurri zuten, euskaraz eta gaztelaniaz. Zutik emakume ere kantatu zuten. Eta Apezpikuen Biltzarra irudikatzen zuen karikatura bateko pankarta erre zuten ere bai.

«Hemen ezin da»
Egiaztatze batekin hasi zuten emakumeek mintzaldia. «Hemen ezin da abortatu. Hemen, osasun publikoa klase mediko atzerakoienaren plaza propioa da. Hemen, emakumeon eskubideak ez dira errespetatzen. Hemen, giza eskubideak urratu egiten dira».

«Oztopo mediko eta juridikoen lasterketatzat» jo zuten emakumeek abortua. «Zentro publikoetan ez dute egiten. Ez da doakoa. Eta, azkenean, Guardia Zibilaren eskutik emakume eta profesionalak atxilotuz amaitzen den tranpa maltzurra da».

Nafarroan «are okerragoa» da egoera, emakumeen ustez; UPNko gobernua, «PSNren laguntzaz», legearen aplikazioa trabatzen ari baita. «Osasunbideko COFESeko hiru profesionalen kontrako epaiketa latz hura egin zutenetik, Nafarroan egondako gobernu guztiek legea urratzen jarraitu dute, eta botere judizialeko edo exekutiboko ezein agintarik ez du legea betearazteko inolako esku-sartzerik egin».

1985ean onartu zuten Espainiako Abortuaren Legea « zehazki ez aplikatzeko eta ez zabaltzeko maniobrak» egin dituzte gobernu guztiek, emakumeen aburuz. «Abortua delitu gisa mantentzen segitzeak abortua mugatzen du. Eta, gainera, gero eta zailagoa da zentro publikoetan hiru baldintzapeko abortuak dohainik eta berme guztiekin egitea. Emakumeon eskubide sexual eta erreproduktiboak deuseztatu eta zapaldu dituzte, eskukada bat botoren truke eta soldata handiz hornituriko besaulki batzuen truke».

Eliza katolikoak ere jaso zuen berea emakumeen kritiketan. «Elizak, era oldarkor eta inkisitorialean, berriz ere hauteskunde agertokia estutu du, gure bizitzetan muturra sartuz, askatasunen deuseztapenerako argudioak erabiliz».

Abortatzeko eskubidearen alde kalera ateratzen segituko dutela erran zuten bukatzeko.

> Berria: Laguntza > GAY, LESBIANA ETA TRANSEXUALENTZAKO ARRETA ZERBITZUAREN ALDE AGERTU DA NAFARROAKO PARLAMENTUA

• Gay eta lesbianentzako arreta zerbitzuaren alde agertu da Nafarroako Parlamentua
• Berria, 2008-02-06 # Erredakzioa · Iruñea

Gay, lesbiana eta transexualentzat arreta zerbitzua eratzeko mozioa aurrera atera zen atzo Nafarroako Parlamentuko Gizarte Gaietarako Batzordean. Horren arabera, Legebiltzarrak Nafarroako Gobernuari eskatuko dio gay, lesbiana eta transexualentzako arreta, informazio eta aholkularitza zerbitzu bat eratu dezala. Mozioan ez da zehazten zein sistemaren arabera emango den arreta hori, ez eta zein hierarkia mota izango duen.

Talde guztien babesa jaso zuen Nafarroa Baik aurkeztutako mozioak. Alderdiko legebiltzarkide Paula Kasaresek azaldu zuenez, egun gizarte ekimenak bermatzen du homosexual eta transexualek halako zerbitzuak izatea. Ordea, zerbitzu hori bermatzea Gobernuari dagokiola esan zuen.

> Berria: Laguntza > TRANSEXUAL ETA HOMOSEXUALENTZAKO ARRETA ZERBITZUA ERATZEA ADOSTU DA NAFARROAN

• Homosexualentzako arreta zerbitzua eratzea adostu da Nafarroan
• Nafarroako Parlamentuko gizarte gaietako batzordeak, Kattalingorri elkarteko ordezkariekin bilera egin ostean, homosexualentzako eta transexualentzako arreta, informazio eta aholkularitza zerbitzua «bermatzea» onartu zuen atzo. Hala ere, adostutako mozio horretan ez zuten argi azaldu zerbitzua zein sistemaren bidez eratuko den, ezta ere zein mailako independentzia juridikoa izango duen. Proposamena Nafarroa Bai taldeak aurkeztu zuen.
• Gara, 2008-02-06

Aurrerantzean, Nafarroan homosexualek eta transexualek aukera izanen dute arreta, informazio eta aholkularitza zerbitzu publiko batera jotzeko. Hori da behintzat Nafarroako Parlamentuko gizarte gaietako batzordeak atzo aho batez onartu zuena. Era horretan, batzordeak zerbitzu publiko hori eskaintzea bermatzeko eskaera egin du, eta azken orduko aldaketarik gertatzen ez bada, osoko bilkuran onartu egingo da. Dena dela, adostutako testuan ez da argi adierazten zerbitzu hori zein sistemaren bidez ezarriko den, ezta ere zein mailako independentzia juridikoa izango duen.

Erabakia hartu baino lehen Ganberako taldeak Kattalingorri gay, lesbianen, bisexualen eta transexualen erakundeko eledunekin bildu ziren. Hain zuzen ere, NaBai izan zen bilera eskatu eta mozioa aurkeztu zuen taldea.

Komunikabideei igorritako adierazpen batean, koalizioak gogorarazi zuen joan den urtarrilean Iruñeko Donibane auzoan gertatutako eraso homofoboa, eta gisa horretako gertaeren aurrean beharrezkotzat jo zuten «neurri zehatzak proposatzea». Era berean, oroitarazi zuen Estatu espainoleko beste autonomia erkidegoetan homosexualei eta transexualei zerbitzu publikoa eskaintzen zaiela edo, behintzat, zerbitzu mota horrek laguntza publikoak jasotzen dituela, eta Nafarroan ere halako formulak aplikatzea beharrezkoa dela nabarmendu nahi izan zuen.

Zentzu horretan, NaBai-ko parlamentari Paula Kasaresek gogorarazi nahi izan zuen urte gutxi igaro direla «homosexualitatea buruko gaitzen zerrendatik» ezabatu zenetik, eta oroitarazi zuen oraindik orain abian jarri ohi dela «erabateko bizitza zailtzen duen diskurtso patologizatzaile hori». Horregatik, bere aburuz, «taldearen premiak» kontuan hartuz, beharrezkoa izango da Nafarroako Gobernuak homosexualentzako eta transexualentzako zerbitzu hori lehenbailehen bermatzea.

Era berean, PSNko parlamentari Javier Mozonek nabarmendu zuen zerbitzuaren helburua «jendarteko arazo bati erantzun egokia» ematea dela. Jakinarazi zuen, halaber, Kattalingorriko teknikariak adierazi zietela kasu honetan komenigarria zela kudeaketa hitzartua izatea.

UPNko Conchi Mateok, beste aldetik, argi utzi nahi izan zuen bere taldeak ez dakiela zehazki zein diren gayen, lesbianen, bisexualen eta transexualen alde egiten duen erakunde horren eskaerak, baina hala eta guztiz ere, «lankidetzarako borondatea» daukatela jakinarazi zuen.

IUNk Kattalingorrin bolondres bezala lan egiten duten pertsonak «profesionalizatzea» eskatu zuen.

> Iritzia: Julen Zabala · EHGAMeko kidea > BAI, MARITXUA NAIZ

• Bai, maritxua naiz
• Berria, 2008-01-12 # Julen Zabala · EHGAMeko kidea / Erredakzioan itzulia

Urtarrilaren 3rako Kattalingorrik -gay, lesbiana eta transexualei laguntzeko Iruñeko zentroak- elkarretaratzea antolatu zuen, eraso homofobo bortitz bat salatzeko -beste bat, zoritxarrez-. Han bildu ginenok Davidi, hau da, eraso zioten gazteari elkartasuna adierazteko atsegina izan genuen, ilunabarreko eguraldi zakarrari batere kasurik egin gabe.

Egun batzuk lehenago komunikabideetan albistearen berri eman zutenean, hotzikara izugarri bat sentitu genuen. Gay, lesbiana, transexual izan edo, besterik gabe, heteronormak ezartzen duenaren aldean desberdin sentitzen garenok guri egina bezala sufritzen dugu gisa horretako zernahi eraso.

Diskriminazioaren kontra aspalditik ari garen erakundeok hasieratik argi eta garbi izan dugu inork ez lukeela sufritu behar bere izaera dela kausa -izaera sexuala eta beste zernahi motatakoa-. Baina, zoritxarrez, halaxe gertatzen da oraindik ere, aztoratzeko bezain maiz, nahiz eta gutxitan zabaltzen den horren oihartzuna.

Huskeria da lege aldetik zerbait aurreratu, gizartean onarpenak bildu eta erreferente batzuk sortu izana, benetako orduan egitura heterofaxistak ia bere hartan baldin badaude gure gizartean.

Davidek eta bera bezalako gazteek eskubide guztia dute diren bezalakoak agertzeko nahi duten tokian, nahi duten orduan eta nornahirekin. Orain, hemen, nornahi aurrean dugula, modua izan behar dugu ahotsa goratu eta beldurrik gabe esan ahal izateko: «Bai, maritxua naiz, eta zer?», «bai, bollera naiz, ezin da ala?», «bai, trans naiz, inporta al zaizu ba?».

Davidek kemen handia duela aitortu behar dugu, ez bere adinarekin jendaurrean bere izaera onartu duelako bakarrik, baita sufritu duen eraso homofoboari duintasun bete-beteaz aurre egin diolako ere: buruz buru, erasoa salatuz, komunikabideetan salatu ere, eta Kattalingorrik antolaturiko elkarretaratzean agertuz, artean zauriturik zegoela. Salatu izana bera aurrera ari garen seinale da, dudarik gabe, baina dagokion neurrian eskertu behar diogu.

Badakigu zein zaila den zernahi salaketa aurkeztea, eta are gehiago eraso heterofaxistak salatzea: homofoboak, lesbofoboak, transfoboak, (hetero)sexistak, matxistak... Eta are gehiago lekukotasunik emango duen inor ez badago. Ausardia handia behar da, dudarik gabe, norberaren eta gizartearen beldur kontaezinak gainditzeko. Baina beste biderik ez dago.

Gehiegitan bide hori ez da nahikoa, baina ezinbestekoa da erasotzaileak identifikatzeko lana eta epaiketarako bidea hasteko. Errudunak kalean ibil daitezke ezertxo ere gertatu ez balitz bezala. Zaila da konprenitzen, eta are zailago horrelako erasoek gizartean nolako alarma sortzen duten kontuan izanik -gogora ditzagun Sergi Xavier Martinen kasuko irudi izugarriak: neska gazte bati eraso zion iazko urriaren 7an, Bartzelonako tren batean-. Epaileei dei egiten diegu, horrelako kasuetan berehala erantzuna eman eta zigor zentzagarriak ezar ditzaten.

Davidi abenduaren 27an eraso zioten, «maritxu zikina» oihukatuz bat; garaitsu berean, Eliza katolikoko hierarka batzuek, nola ez, adierazpen negargarriak egin zituzten. Erasoa gertatu baino ordu batzuk lehenago, Bernardo Alvarezek adierazi zuen, Tenerifeko pulpitutik, homosexualitateak kalte egiten diela pertsonei eta gizarteari, gaitz bat dela eta homosexualen %94 bizioagatik direla homosexual, eta, gainera, adingabekoei abusuak egitea zuritu zuen: «Izan ere, deskuidatuz gero, probokatu egiten zaituzte».

Egun batzuk geroago, familia kristauaren aldeko «otoitzean» eta aita santuaren bedeinkazioarekin, beste hierarka batzuek ekin zioten. Rouco Varelak familia arloko politiken kontra egin zuen: esaterako, sexu berekoak ezkontzearen eta dibortzioa soiltzearen kontra. Horrelakoek, hark esan zuenez, «giza eskubideetan atzera egitea dakarte».

Garcia-Gascok laizismoaren kultura deitzen duena kritikatu zuen; haren esanetan, etsipena dakarren iruzur bat da, abortuaren, dibortzioaren eta «gazteen heziketa manipulatu nahi duten ideologien» bidez egina: «Demokraziaren galbidean gara». Cañizaresek, berriz, segurtatu zuen familiaren kontrako «mehatxu argiak eta eraso gogorrak» daudela, eta «gizartearen geroaren kontrako eraso larriak» direla.

Baina ez dezagun geure burua engaina. Nahiz eta badagoen horrelakoak hierarkia katolikoaren parte baten fanatismoaren erakusgarritzat hartzen duenik eta eliza baten barrenean jarrera batek baino gehiagok lekua badutela pentsatzen duenik, isiltasunak hau gogorarazten digu: entzun eta isil, baiezko biribil.

Blazquez delako baten hitzak -apezpikuen presidente eta neurritasunaren ordezkari omen-, abenduaren 30eko «otoitz» hartan esanak, argiak eta garbiak dira. «Familia kristauari izena kendu nahi diote, ustezko familia moderno batekin kontrajarriz», adierazi zuen, eta gaitzetsi egin zituen familia eredua bakarra dela ukatzen duten lege guztiak. Hauxe omen da eredu bakarra: «Ezkontzan, hau da, gizon baten eta emakume baten batasun iraunkorrean oinarriturikoa».

Argi baino argiago utzi dute homosexualitateak, esaterako emakumearen berdintasunak bezala, ez duela lekurik eliza horretan, eta katolikoen zerua -ia eliza guztiena bezala, baita ia erlijio guztiena ere- lurreko infernua dela gay, lesbiana eta transexualentzat.

Bada garaia etengabeko eraso horiek geldiarazteko. Indar aurrerakoi eta gizarte mugimendu guztiek eginahalean aritu behar dute izurrite hori betiko bukatzeko eta gizarte egiaz laikoa ezartzeko. Hierarkia katolikoaren fanatismo horrek, isiltasun konplizeak eta beste sektore ultra batzuen segidismoak, dudarik gabe, honelakoak ekartzen dituzte: homofobia, lesbofobia, transfobia, (hetero)sexismoa eta matxismoa. Eta horien fruituak irainak izaten dira, eta erasoak, eta gorrotozko krimenak.

Giza Eskubideetan, berdintasunean eta aniztasunean sinesten ez duten erakundeak, emakumea baztertzen segitzen dutenak eta homosexualitatea gaixotasuntzat hartzen dutenak mespretxatu egin behar dira gizartean, eta baztertu instituzioetan: hasteko, ezin dute finantzabide publikorik jasotzen segitu, eta ezin dute hezkuntza sisteman parte hartzen segitu.

David gazteak eraso homofobo bortitzaren inguruan izaniko jarrera eredugarriak pentsarazi egin beharko lioke gizarte guztiari. Haren lekukotasuna ikasgai ezin baliotsuagoa da, eta kontuan hartu behar dute, besteak beste Herritartasunerako Hezkuntza izeneko irakasgaian, homofobiaren gaia tratatzeko orduan. Hezkuntza sistemaren eta gizarte pedagogiaren bitartez bakarrik lortuko dugu salatutako eraso horren gisakorik ez izatea berriro.

Herritartasuna lortzeko puntukako baimen bat egongo balitz, Davidek sobran izango luke makina bat puntu. Baina, haien txatalen parafrasea eginez, orratzaren begitik gamelua igarotzea errazago litzateke, hierarkia katoliko penagarri eta lotsagarri horrek herritartasuna lortzea baino.

Burua tente bizi nahi dugunok, «bai, maritxua naiz», «bai, bollera naiz» edo «bai, trans naiz» harro esateko askatasunez bizi nahi dugunok, sostengua, maitasuna eta elkartasuna adierazi nahi diogu Davidi. Hark bezala bere izaeragatik sufritzen edo sufrituko dutenek, jakin dezatela lekua badutela gure familian; Goliat heterofaxistari min egiten badio ere, gurea ere familia handi bat da, ezaugarri nagusi gisa desberdintasuna eta aniztasuna errespetatzea duen familia bat.

> Berria: Erasoak > HOMOFOBIAREN AURKA IRUÑEAN

• Homofobiaren aurka Iruñean
  
• Elkarretaratzea egin dute Kattalingorri elkarteak deituta, gazte batek izandako erasoa salatzeko
  
• Berria, 2008-01-04
  

"Erasorik ez, homofobiarik ez" leloa ardatz hartuta elkarretaratzea egin zuten atzo ilunabarrean Iruñean, Udaletxe parean. Kattalingorri elkarteak deitutako ekimena izan zen, eta lehengo asteko ostegunean gazte batek Donibane auzoan jasandako eraso homofoboa salatzea zuen xede. 19 urteko gaztea hainbat nerabek iraindu eta jo egin zuten. Elkarretaratzean gogora ekarri zuten era honetako erasoak ez direla jazoera bakana, eta erakundeei eskatu zieten tolerantzia eta errespetua sustatzen laguntzeko.

> Berria: Sexualitatea > "GOZAMENEZ": SEXUALITATEA MODU ZABALEAN ETA POSITIBOAN BIZITZEKO NAFARROAN SORTUTAKO PROGRAMA

• «Gozamenez»: sexualitatea modu zabalean eta positiboan bizitzeko Nafarroan sortutako programa
• Gozamenez programak zortzigarren urtea beteko du aurten. Ekimen aurrerakoi eta orijinala da; sexualitateari buruzko ikuspegi berria eskaintzea eta egunerokoan duen presentziaz eta garrantziaz ohartaraztea du helburu. Sexualitateari normalean ematen zaion tratamendu negatiboari buelta eman nahi izan diote, eta horretarako edozein motatako ekintzak antolatu dituzte: erakusketak, askotariko tailerrak, zinema emanaldiak, bestak, sexu kontsultak on-line...
• Gara, 2007-06-20 # Jasone Mitxeltorena

Gozamenez koordinakundea aspalditik sexualitatearen arloan lan egiten ari diren erakundeek osatzen dute. Bakoitzak bere pentsamoldea izan arren, sexualitateari buruzko ideiaren inguruan bat egin dute indarrak bildu eta gazteei zuzendutako programa aurrera ateratzeko. Sexua arlo guztietara zabaldu nahi dute, ekintza puntuala baino askoz ere gehiago dela erakutsi nahi dute. Izaki sexudunak garen heinean sexualitatea egunerokoan gure baitan dagoela adierazi nahi du Gozamenez-ek. «Orain arte sexualitatea modu negatiboan azaltzen zela uste dugu, hau da, egiten ziren ekimenak sexuak ekar ditzakeen arriskuetan oinarritzen zirela. Positibismoan murgiltzeko beharra ikusi genuen, eta arlo askotara zabaltzekoa», Xabi Santxez HIESaren Kontrako Komisioko kideak azaldu duenez. Prebentzioa ere lantzen duten arren, sexualitatearen aniztasuna eta horri zor zaion errespetua bezalako atalei ere garrantzia eman nahi izaten diote. Beharrezko deritzote bakoitzak sexualitatea bizitzeko modua duela, hori aniztasuna dela eta zilegitasun osoa duela barneratzeari. Filosofia hori eta heziketa sexuala batzeko modua koordinakundean aurkitu zen.

Duela zortzi bat urte eman zion hasiera koordinakundeak izen bereko programari. Hasierako bultzatzaileak HIESaren Kontrako Komisioa, EHGAM, Andraize eta Iturramako Emakumearentzat Arreta Zentroa, Nafarroako Gazte Kontseilua eta SARE elkartea izan ziren. Egun, erakunde gehiago bildu zaizkie, bertzeak bertze, Gehitu, Askagintza, Mandragora, Hegoak eta ILOTA LEDO. Azken finean, Nafarroan sexualitatea lantzen duten hainbat talde. Horrez gainera, programa martxan jartzen den zona bakoitzeko teknikari eta hezitzaileekin lan egiten dute, eta noski, toki bakoitzeko gazteekin, horiek antolatuta daudenean: gaztetxeekin, gazte asanbledekin, elkarteekin...

Gasteizko Udalak sortu zuen gazteak eta aisialdia gaia lantzeko EMAIZE programa izan omen da Gozamenez-en eredua. Duela zortzi urte Gasteizen parte hartu zuten hainbat eragilek Nafarroan bultzatu zuten ekimena, nahiz eta hango dimentsiorik ez lortu, eratuagoa baita. Geroztik herrialdeko zona aunitzetan lan egiten dute, hala nola, Leitzan, Lekunberrin, Goizuetan, Lizarran, Lodosan, Tafallan, Sakanan, Esteribarren, Aezkoan, Burlatan, Barañainen, Iruñean, Corellan, Buñuelen, Uharten eta Nafarroako Unibertsitate Publikoan (azken honi zonei emandako tratamendu bera ematen diote). Programa komunitarioa dela jakinarazi zuten, zona bakoitzeko eragile eta gazteekin harremanetan jarri eta denen artean jarduten baitute. Koordinakundeko kideak zona zehatzez arduratzen dira, baina euren lana jarduerak burutzeko klabe batzuk ematera eta baliabideak jartzera mugatzen omen da. Zonako Emakumearentzako Arreta Zentroekin, udaletan dauden droga eta sexu prebentziorako teknikariekin, sexu hezitzaileekin eta gazteekin harremanetan jartzen dira lehendabizi, eta gero jardueren antolaketa prozesuan parte hartzen dute: filosofiaren klabeak eman eta horiek barneratzen direla ziurtatzen dute (sexualitatea gorputz osoarekin bizitzea eta ez genitaletan bakarrik, jarrera sexistarik ez ematea...). Garrantzitsua da Gozamenez-en filosofia transmititu eta bertako gazte eta eragileek berau barneratzea, baina baita bakoitzak zer egin nahi duen eta nola egin nahi duen erabakitzea ere. Zona bakoitzeko eragileei dagokienez, filosofia barneratu eta eragile bihurtzen dira baliabideak jarri ahal izateko, inondik ere ez jarduerak prestatzeko. Izan ere, egun saturazio handia ematen omen da. Oihana Lopezek Gazte Kontseilutik nabarmendu duenez, «arlo askotatik joaten gara gazteengana eta saturatu egiten ditugu. Askotan ez diegu beren kabuz jarduteko aukerarik ematen. Motorra haiek izan behar dute, eurek gestiona dezatela euren jarduna. Baliabideak jartzea ongi dago, baina askatasuna utzi behar da». Leku bakoitzean errealitate ezberdinak omen daude: Barañainen gazteen antolamendu handia omen dago, eta ideia ere guztiz barneratuta omen dute.

«Erotizazio txertoa sartzen diogu»
Jardunaldi berriak aurrera eramateaz gain, eragile eta erakundeek antolatutako ekimenei euren ukitua ematen saiatzen omen dira: «Txerto erotikoa sartzen diogu ohikoa den edozein jardunaldiri. Erotikoa esaten dugunean, pelikula erotikoak etortzen zaizkio jendeari burura, baina ez da hori. Zentzumenak lantzen dira eta sexua esplizitatzen da. Adibidez, NUPen egin den jardueretako bat jantokian menu berezia eskaintzea izan zen, izen erotikoak zituzten platerak atera ziren eta dastamena landu genuen», azaldu dute Santxezek eta Lopezek. Sakanan adibidez, urte aunitz omen daramatzate jardunaldiak prestatzen, eta aurten deus berririk egin beharrean, ohiko ekitaldiei «kutsua indartzea» erabaki dutela jakinarazi zuten koordinakundeko kideek. Beren hitzetan, ikuspuntua aldatzeko «betaurreko ezberdinak» jartzea da kontua.

Bertzalde, Gozamenez-ekoen ustez egun dauden baliabideak erabiltzea beharrezkoa da. Beraiek ez daude prestaturik zerbitzu hori emateko. Jasotzen dituzten diru-laguntzak urriak dira, eta kideak ez daude liberatuak; beraz, ezin zaizkio programari ehuneko ehunean zuzendu. Egun baliabideak badaudela uste dute, adibidez, Emakumeentzako Arreta Zentroak. Asistentzia emateaz gain, heziketa sexuala emateaz arduratzen dira, eta hori publikoa izatea hagitz positibotzat jotzen dute, zaila baita horrelako zerbitzua Gobernutik etortzea. Nafarroan COFES deituriko zentroak ireki zirenean sexualitatearen heziketan ekarpen handia izan omen zen: kontsultak, kanpainak, hitzaldiak institutuetan... Duela urte batzuk lan hori moztu egin zen: Gobernuak izena aldatu eta langileak berritu zituen, osasun arloko langileak sartu eta hezitzaileak zirenak (sexologoak) gutxitu egin zituen. Egun hasierako jarduera horri eusten bazaio ekimen pertsonalari esker omen da, hau da, hasieratik dauden langileek horri eusten dietelako. Txantreako Andraize da horren erreferentea, eta Iturramako zentroa ere aipa daiteke adibidetzat. Horiek biak dira Gozamenez programan hasieratik parte hartzen dutenak eta Koordinakundeko kide direnak. Gozamenez-en web orrian sexu-kontsultak eskaintzen dituzte. Dena den, aldaketa handia izan omen da, atzeraka. Asistentzia teknikoa ematera mugatzen omen dira zentro gehienetan, eta ez behar bezalako heziketa edo aholkularitza ematera. Gozamenez harremanak dituen zentroei bere filosofia transmititzen saiatzen da, eta gazteekin burututako jarduerak behintzat ikuspegi horretatik eraman behar izaten dira aintzinera. Eurena programa bat bertzerik ez denez, ezin dute zentro horiek ematen zituzten zerbitzu guztiak eskaini, baina gaiari buruzko kontsultak posibleak dira Gozamenez-en web orrian: www.gozamenez.com

Sexualitatearen ikuspegi negatiboa
Hasieran aipatu bezala, Santxez eta Lopezek sexualitatea lantzen duten eragile ezberdinak prebentzioan zentratzen direla azaldu dute, asistentzia teknikoaren barrenean adibidez. Garrantzizkoa eta beharrezkoa deritzote horri, baina sexualitatearen alde negatiboa zabalduta eta etengabe arriskuak aipatuta, beldurra eta eragin negatiboa transmititzen direla uste dute. «Asistentzia ematen zaigunean, segurtasun neurriak hartu ez ditugula-eta kulpabilizatu egiten gaituzte batzuetan», gaineratu du Lopezek. Dena den, arazoa ez da horretara mugatzen: «Jasotzen ditugun ideiak, eredu patriarkal eta sexistak... horrek denak sexuaren gaineko ideia okerra sortzen digu eta beldurrez betetzen gaitu». Ikuspegi zabala ezagutara eman beharraz mintzatzen dira. Plazerra sentitzea, norbera bere buruarekin eta inguruarekin gustura sentitzea, hori sexualitatea omen da. «Kalean zoazela lore usainarekin disfrutatzea eta beraz, plazerra sentitzea, hori ere sexualitatea da», erran du Andraizeko hezitzaile batek. Horretan berebiziko garrantzia dute zentzumenek, eta zentzumenek sentiarazten duten horretaz gozatzeak. Horretaz jabetuz gero, sentsazio horiez disfrutatuko dugu.

Gozamenez programaren helburua ideia hori transmititu eta praktikara eramanda norberak esperimentatzea da. Antolatzen diren jarduera batzuek ez dute aparteko berezitasunik emandako tratamendua ez bada; aunitzek ez omen dute ulertzen txalaparta bezalako tailerrak sexualitatearekin izan dezakeen harremana, eta hor ikustarazten omen zaie jarduera horrekin disfrutatuz gero sexualitateaz gozatzen ari direla. Zaila omen da hori ulertaraztea, baina planteatzean hausnarketara deitzen da, eta mementoan ez ulertu edo konpartitu ez arren, egunerokoa bertze modu batean ikusi eta egoera jakin batzuen aintzinean beharbada ulertzera ailegatuko direla uste du Lopezek: «Gozatzen den esperientzia bat bizitzean beharbada sentipen hori sexua hitzarekin lotuko du».

Aurtengo kanpaina
Udako jaiei begira kanpaina antolatu dute. Ohikoa den sexu erasoen kontrako kanpaina begi onez eta beharrezkoa ikusten dute, baina mezu positiboa ere helarazi nahi dute: «Jaiak jendea ezagutzeko eta horretaz gozatzeko aukera paregabea direla zabaldu nahi dugu», dio Lopezek. Horretarako bakoitzak bere burua eta gainerakoak zaindu behar dituela eta tratu onek nagusitu behar dutela gaineratzen du Santxezek.

Hilabete honetarako Iruñean prestatu dituzten jardueren artean, IPESek antolaturiko «Emakumea eta Zinea» film proiekzioetan parte-hartzea aipa daiteke. Horrez gainera, Eguzki Bideoak-ekin batean, hilaren 29an Mercaderes kalean «Desayuno en Plutón» emanen dute. Gaur 20.00etan «Ipuin kontalari erotikoa» izanen da, eta asteburuan gai horren inguruan tailerrak izanen dira. Programak web orrian aurki daitezke.

Exposiciones, talleres variados y unidades didácticas durante el año
Son diversas las actividades llevadas a cabo por el programa Gozamenez. Se han realizado exposiciones como Carteles de prevención o Sexualidad y los cinco sentidos. Se desarrollan talleres de caricias, henna, maquillaje, masaje, sexualidad, graffiti, percusiones, bailes africanos, capoeira, danza del vientre, hip-hop, teatro, arcilla, risoterapia, comic, txalaparta y cortometraje. Además, se toma parte en actividades organizadas por otros colectivos y en todos los institutos de Nafarroa se ofrece una unidad didáctica que pretende desmitificar la idea del príncipe azul con la obra de teatro de Oihulari Clown. J. M.

• Actividades de Gozamenez
• 16 de mayo en la UPNA
• «Recorrido sensorial» estimulando los cinco sentidos y disfrutando.
• 15, 16, 22 y 23 de Junio en Leitza
• Taller de risoterapia o Irriterapia en el Gaztetxe de Leitza de las 19.00 a las 21.00.
• 15 de Junio en Burlata
• Concierto del grupo Paréntesis (hip-hop) y otras actividades como capoeira.
• 20, 22, 23 y 24 de junio en Iruñea
• Cuenta cuentos erótico en Kalaska a las 21.00 y taller durante el fin de semana en Andraize.
• 19, 27 y 29 de junio en Iruñea
• Dentro de «El cine y la Mujer» de IPES, proyección de los filmes «Valerie» y «Shortbus», a las 20.00 en los cines Golem. Ayer tuvo lugar un debate con la invitada Francisca Bermejo. El 29, proyección de «Desayuno en plutón», a las 22.30 en Mercaderes, con Eguzki Bideoak.
• 27 de junio en Leitza
• «Ur Festa» en las piscinas municipales desde las 22.00 a las 24.00.
• 28 de junio en Iruñea
• Manifestación de gays, lesbianas y transexuales que saldrá a las 20.00 desde la Estación de Autobuses y posterior fiesta en Nabarreria.
• 4, 6, 11, 13 y 16 de septiembre
• Taller de cortometrajes en Leitza y Goizueta.
• 12-30
• Urtekoei zuzenduta
• Gazteei zuzendutakoa da Gozamenez programa. 12 urte dituztenekin, nerabezaroan daudenekin, eta 30 urte dituztenekin aritzen dira jardueretan.

> Berria: Elkartasuna > EHGAM: ELKARRETARATZEA EGIN DUTE IRUÑEAN, PRESOEN EGOERA SALATZEKO

• Elkarretaratzea egin dute Iruñean, presoen egoera salatzeko
• Berria, 2007-01-12 Iker Frias · Iruñea

“Gaixoak eta zigorra bete dutenak kalera. Eskubideak bermatuz konponbidea sustatuz” lelopean, elkarreteratzea egin zuten atzo Iruñean ehun lagun inguruk, hainbat gizarte eragilek deituta. Mobilizazioa Nafarroako hiriburuko Bideko Amaren Ospitalaren aurrean izan zen, eguerdiko 13:00ean hasita. Elkarretaratzeak sei ordu iraun zuen. Denbora horretan, hainbat gizarte eragiletako partaidek bat egin zuten mobilizazioarekin.

Besteak beste, hauek egin zuten bat: Askapena, Askatasuna, Bai Euskal Herriari, Bilgune Feminista, EHGAM, ELA, LAB, Etxerat, EHBE, EHE, Gazte Abertzaleak, Ikasle Abertzaleak, Segi, Iruñeko Peñak eta Iratzarri.

«Gaixorik dauden euskal presoen egoera salatzeko bildu gara Bideko Amabirjina Ospitalearen aurrean, eta, era berean, beren zigorren bi herenak bete dituzten presoek aska ditzaten ere aldarrikatu nahi dugu», erran zuen Hilargi Jaunarena Etxerateko bozeramaileak. Horrez gain, Nafarroako Bautista Barandalla eta Marilo Gorostiaga preso gaixoen egoera salatu zuen, eta kalean egoteko eskubidea dutela aldarrikatu.

Elkarretaratzeak iraun zuen bitartean, antzerki eta musika emanaldiak izan ziren.

Kontzentrazioa Bedoureten alde
Bestalde, atzo Bilbon dozenaka lagunek kontzentrazioa egin zuten Bilbon, Espainiako Gobernuak duen Ordezkaritzaren aurrean Sebas Bedouret paristarra aska dezaten eskatzeko. Jakina denez, Bedouret joan den larunbatean atxilotu zuen Guardia Zibilak, ETAren zutabe bat zuela leporatuz. Amnistiaren Aldeko Mugimenduak «muntaia polizialtzat» jo zuen bai atxiloketa eta bai leporatzen diotena ere.

Gainera, Intxaurrondoko Kuartelean, Guardia Zibilaren eskuetan izan den egunetan tratu txarrak eta torturak jasan dituela salatu du Parisko Txalaparta Irratiko esatari Bedouretek. Auzitegi Nazionalean deklaratu ostean, epaileak kartzelaratzeko agindu zuen. Ildo horretan, herenegun Bedoureten etxea miatu zuten Frantziako poliziek hamar orduz, Bedoureten emaztearen lekukotzapean.

“Elkartasuna kartzela, Sebas Askatu” lelopean elkartu ziren dozenaka lagunek, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak eta Askapenak deituta. Askapenako kide Gabi Basañezek gogor salatu zuen Bedoureten kasua.