2006/11/30

> laburrak: Ekitaldiak > GAUR ETA ETZI FILM SORTA ESKAINIKO DU EHGAMEK ERRENTERIAN

  • Gaur eta etzi film sorta eskainiko du EHGAMek
  • Emanaldiak hiesaren inguruko informazioa zabaltzeko asmoz egingo dituzte
  • Oarsoaldeko HITZA, 2006-11-30 # I. Berrio
EHGAMek Harri Beltzaren laguntzarekin Zinema eta Hiesa zikloa antolatu du. Dokumental bat eta bi filma emango dituzte Errenteria Hiria Kulturgunean. Lehen proiekzioa, gaur goizean egingo dute herriko ikasleentzat. Cambiando el paso dokumentala eskainiko dute. Fabiola Moreno egilea bertan egongo da. Moreno Basurtoko ospitalean gizarte langilea da eta han hiesarekin izandako esperientziak bildu ditu dokumentalean. Etzi, bestetik, bi filma emango dituzte leku berean.

EHGAMeko kide Mikel Martinek hiesaren inguruko informazioa ikus-entzunezkoen bidez erakutsi nahi izan dutela nabarmendu du.

2006/11/28

> Iritzia: Sejo Carrascosa > AMORRUAREN ETA MINAREN KUDEAKETA

  • Amorruaren eta minaren kudeaketa
  • EHGAM-DOK, 2006-11-28 # Sejo Carrascosa · Sidálava

Hasieran HIESaren pandemia Euskal Herrian batez ere zainetiko drogen kontsumitzaileei lotuta egon zen, egun, berriz GIB-HIESa STG bat (sexu bidez transmititutako gaixotasuna) baino ez da, nahiz-eta oraingoz sendatzerik ez daukan.

Denbora honetan gaixotasunari buruzko ikuspegia asko aldatu da, tratamendua eman ezean, ezinbestean heriotzara eramaten duen birus horri buruz asko eta oso azkar ikasi egin dugu. Drogekin eta sexuarekin beste modu batez harremanetan jartzen ere ikasi dugu, eta GIBaren kontrako borroka gertakizun berri horien arabera egokitzen joan gara.

Erretrobirusen kontrako lehen botikak agertu arte, 90ko hamarkadaren erdialdean, HIESaren kontrako mugimenduaren lana sufrimendua aritzen saiatzea izan zen, drogen kontsumo ohiturei edota sexu jarduerei buruzko balorazio moralik gabeko prebentzioa aldarrikatzearekin batera. Agonia eta doluan aditu bilakatu ginen, hainbeste heriotza bidegaberen aurrean amorratuta negarrari eusten genion bitartean.

Egun HIESaren kontra borrokatzen diren GKEen jarduera dibertsifikatu eta sofistikatu egin da.

Egun dauzkagun tratamenduei dagokienez, lan handia dago egiteko, presio handia egin ostean lortu da osasun publikoaren sistemak esku hartzea tratamenduok eragiten dituzten bigarren mailako ondorioak arintzeko, esate baterako lipodistrofiaren kasuan (gorputz gantzaren banaketa ohiz kanpokoa, aurpegiaren kasuan, eragiten duen itxuragatik, autoestima arazo larriak sorrarazten dituelako), baita semenaren garbiketa ere, bikote serodiskordanteek seme-alabak eduki ahal izan ditzaten. Borroka luze eta gogor baten ondoren, organoen transplanteak baliatu ahal izatea ere lortu zen, bereziki gibelenak, pertsona seropositibo askorengan birusaren kutsadurari C hepatitisarena gehitzen baitzaio, eta honek bizirik irauteko aukera are gehiago murrizten baitu. Zoritxarrez, salatzen jarraitzen dugu farmako berrien onarpenaren geldotasuna edota berauek erkidego autonomo batzuetara beste batzuetara baino lehenago heltzea.

Xiringak trukatzeko lehen planetatik asko aurreratu da, baina oraindik ikusten ditugu administrazioaren errezeloak bestelako errehabilitazio programetan porrot egin duten pertsonentzako injekzio-aretoak ezartzeko edota heroina helburu terapeutikoarekin banatzeko.

Prebentzioaren arloan, eta fundamentalismo erlijiosoen oposizio gogorraren gainetik, aurreko hamarkadan nolabaiteko lorpenak eskuratu ziren, kondoiaren erabilpena nagusituz joan zen, osasun publikoan hain garrantzitsua den prebentzioa GKEek garatzen badute ere, administrazioek hauen esku utzi dutelako, ziurrenik horrela merkeago suertatzen zaielako, aurrekontuetako diru apur batekin euren erantzukizunari ihes egiten baitiote. Ordena honen arabera, eta gaur egun gaixotasunari garrantzia kentzearen ondorioz, kutsadura maila igotzen ikusteak tristatzen gaitu, bereziki zeukaten garrantzia eman ez zaien sektore berrietan: gazteak, emakumeak eta arreta berezia behar duten etorkinak, eurentzako prebentzio programak sustatzeko eta gizarte eta osasun zerbitzuak euren esku jartzeko.

Hasieratik bagenekien HIESa gizarteko eta, ondorioz, munduko sektore ahulenak joko zituela, egun Afrikan inoiz ezagutu ez den genozidio ikaragarriena eta SESB ohian zein Asian zeharreko hedapen hazkor eta geldiezina ikusten ari gara. Ezin dugu ahaztu pandemiak alde ankerrena erakusten dueneko herrialde hauetako egoera, bertan tratamendu berriak eskuratzerik eta prebentzio estrategia eraginkorrak garatzerik ez dagoenez, bizi-itxaropena modu ezin larriagoan murrizten ari delako.

Ezin da ahaztu espetxeetan egon den eta dagoen egoera penagarria, urtetan espetxea gehi HIESa ekuazioa heriotza-zigor bilakatu zen, baina egungo egoera ez da larregi aldatu. Espetxe barruan GIBarekin bizi diren pertsonen kopurua % 17 inguru dela pentsatzen da, gure inguruko sektore “ongileak” hainbeste larritzen omen dituen Afrikako herrialde batzuetakoa baino handiagoa, sektore horiei gertuago daukaten egoera krudel horrek inolako kezkarik sortzen ez badie ere. Garrantzi handikoa da osasun sistema kohesionatzeko legea bete dadila eskatzen jarraitzea, preso dauden pertsonak berariazko artapena jasotzerakoan desberdintasun egoeran geratu ez daitezen, beharrezkoa da espetxeak gobernu autonomikoei transferitzea eta hauek artapenerako baliabide gehiagorekin gizarteko sektore hau hornitzea, presoek hainbat prestazio (Laguntzako Pentsioak edota Gizarteratzeko Gutxieneko Diru-Sarrerak, esate baterako) jasotzen jarraitu dezaten.

Pertsona seropositiboen edota seropositiboak izan daitezkeenen bazterkeria ezin izan da desagerrarazi, bereziki, zaurgarrien diren taldeen kasuan: prostituzioan aritzen diren pertsonak, homosexualak, drogen erabiltzaileak, transexualak, presoak, etorkinak, txirotasunaren atalase mailaren azpitik dauden pertsonak edota emakumeak. Beharrezkoa da esfortzuak biderkatzea GIBarekin bizi diren pertsonek jasaten duten gizarte eta lan bazterkeria ezabarazteko.

Garrantzitsua da ikerketan baliabide publiko gehiago inbertitzea, bai tratamendu berriei dagokienez, bai txertoa bilatzeko, alderdi politiko guztiei eskatzea autonomia eta udal hauteskundeetako programetan HIESaren kontrako herri mugimenduaren aldarrikapenak bere egin ditzatela, baita GIB-HIESaren kontrako borrokan Estatu hitzarmen handi batean Administrazio Publiko guztiak, komunitate zientifikoa, komunikabideak eta gizarte zibila biltzea ere.

GIB-HIESaren kontrako herri mugimenduak eta militanteek administrazioek betetzen ez dituzten zerbitzuak kudeatzen jarraitu dezakegu, prebentzio eta sentsibilizazio kanpainak egiten jarraitu dezakegu, nahiz eta baliabideak baino gehiago irudimena eduki, baina ez dugu ahazten borrokak giza eskubideen eta gizartea kontzientziatzearen aldekoa izaten jarraitzen duela, osasuna modu orokorrean sustatzeko zerbitzu gehiago eta hobeak bermatuko dituzten beharrezko aldaketa politikoak lortzearren.

> Berria: Hiesa > HIESARI ZITZAION BELDURRA GALTZEN ARI DELA OHARTARAZI DU INCLANEK

  • Hiesari zitzaion beldurra galtzen ari dela ohartarazi du Inclanek
  • Herritarrek, eta batez ere gizon homosexualek, sexu jarduera seguruak alboratzen dituztela dio
  • Berria, 2006-11-28 # Asier Iturriagaetxebarria, Bilbo

Gizartean hiesaz kutsatzeko beldurra gutxitu egin dela ohartarazi du Gabriel Inclan Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak. Zehaztu duenez, herritarrek ondo dakite zein diren arriskua duten sexu jarduerak, baina beraiei ez zaiela ezer gertatuko sinetsita daude. Eta preserbatiboa erabiltzeari behar baino gehiagotan muzin egiten diote.

Hiesa duten pertsonen errealitatea «heterogeneoa» den arren, estereotipoek oraindik ere bizirik irauten dutela azaldu du Inclanek. Izan ere, gizon eta emakume heterosexualek pentsatzen dute GIB birusaz kutsatzea ez dela beren kontua. «Hiesa ez da droga hartzaileen, eta beraz, baztertutako kolektiboen gaixotasuna, baina pertsona asko ez da gai errealitate hori onartzeko». Inclanek zehaztu duenez, fenomeno hori ez da Euskal Herrian bakarrik gertatzen; mendebaldeko gizartean jazotzen ari den zerbait da.

Egoera hori «oraindik eta larriagoa» da gizon homosexualen kasuan. Gizonezkoen %6 inguru dira homosexualak, baina kutsatu berriak %25. Osasun sailburuaren hitzetan, hainbat arrazoik eragin dute kolektibo horrek sexu jarduera seguruak albo batera uzteko: asteburuetako drogak (metanfetaminak...), bikotekide ezezagunekin egotea edo sexua taldean egitea, preserbatiboa erabiltzeaz aspertzea, tratamenduetan konfiantza izatea, eta Internet erabiltzea bikotekidea bilatzeko.

Beraz, norbanakoak aukeratzen du gehienetan sexu jarduera seguruak albo batera uztea, baina Inclanek ohartarazi du aspaldian bestelako arrazoiak ere izaten direla. «Gizarteko testuinguruak garrantzia handia izaten du batzuetan: alternatibarik ez izatea, pobrezia, ahulezia... sexu jarduera seguruak izateko oztopoak izaten dira batzuetan».

Kanpaina berritzailea
Sexu jarduera seguruak behar baino gehiago alboratu arren, aurten 150 gaixo berri inguru izango dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan; iaz antzeko kopurua izan zen. Dena dela, eta egoera hartzen ari den kutsua ikusita, preserbatiboaren erabilera sustatzeko kanpaina berritzailea egingo du Osasun Sailak. Lehen aldiz gizon homosexual bi agertuko dira kanpainaren argazkian. «Homosexualen elkarteak kezkatuta zeuden herritarrak sexu jarduera seguruak baztertzen ari direlako, eta horregatik erabaki dugu izaera horretako kanpaina egitea».

Hiesdunen diskriminazioa
GIB birusa dutenek pairatzen duten «diskriminazioari» aurre egiteko administrazioei laguntza eskatu die Harri-beltza hiesaren aurkako Gipuzkoako elkarteko kide Joseba Rekaldek. Zientziaren aurrerapenek gaixoei «bizitza normaltzen saiatzeko aukera» eman arren, hiesari «gizarte ikuspegia» emateko unea dela esan du Joseba Rekaldek.

Baionan 680 GIB kasu artatzen dituzte
Azken urteotan gora egin du GIB birusa dutenen kopuruak. Orotara 680 pertsona artatzen dituzte Baionako erietxean. Azterketak anonimotasunean egiten dira, eta ez dago jakiterik jendeen jatorria eta eritasunaren bilakaera eskualdeka. Baionako erietxeak kopuru ofizialak jakinarazi ditu aurten, lehen aldiz.

Zuberoa ez dago Baionako erietxeari loturik, eta Landetako hegoaldeko jendeak (Akitania, Frantzia) Baionako erietxera jotzen du, Celine Foucaud Euskal Herriko Aides taldeko kideak zehaztu duenez. Eritasuna zabaltzen ari da, bikote heterosexualen eta homosexualen artean. «Hedapena mugatzea lortu bagenuen ere, badirudi jendeak axolagabekeriaz diharduela orain. Larria da».

Aurten kolektibo bat osatu dute lehen aldiz hiesaren aurkako nazioarteko eguna prestatzeko. Ibilaldi bat eginen dute Baionako karriketan, eta eskoletako gazteek 680 ator berezi eramanen dituzte.

2006/11/25

> Erreportajea: Indarkeria > A-25: HEGO EUSKAL HERRIAN EGUNEAN HAMABOST EMAKUMEK SALATZEN DITUZTE TRATU TXARRAK

  • Hego Euskal Herrian egunean hamabost emakumek salatzen dituzte tratu txarrak
  • Genero indarkeria «egitura arazo nagusi» bihurtu dela salatuko dute gaur Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Kontrako Nazioarteko Egunean. Giza eskubideen zapalketa ezkutukoena dela esan du AIk. Hego Euskal Herrian biktimak babesteko 1.646 agindu eman dituzte.
  • Berria, 2006-11-25 # Edurne Elizondo

Gaur hamabost. Bihar beste hamabost. Etzi hamabost gehiago. Egunean hamabost emakumek aurkeztu dute salaketa beren kontrako indarkeriagatik Euskal Herrian, azken hamabi hilabeteotan. Asteon bertan, emaztea eta semeak erretzen saiatu da ustez gizon bat Lizarran (Nafarroa). Etxean itxi zuen familia, eta eraikina gasolinarekin busti. Sua piztu aurretik atxilotu zuten. Gasteizen, berriz, 22 urteko gizon bat atxilotu dute ustez neska-laguna bortxatzen saiatzeagatik. Hainbat ordu lehenago, atari bat garbitzen lanean ari zen beste emakume bati egin zion eraso gizon berak, ustez.

Emakumeen Kontrako Indarkeriaren Aurkako Nazioarteko Eguna da gaur. Eusko Jaurlaritzako Justizia Sailburu Joseba Azkarragak onartu du datuek itxaropenerako tarte txikia uzten dutela. Eta etsipen bera agertu du Nafarroako Emakumearen Institutuko zuzendari Teresa Aranazek. Joan den urteko ekainaz geroztik, eta urriaren 31a bitarte, 869 salaketa jarri dituzte Araban, haietako 807 Gasteizen; Gipuzkoan 1.384 egon dira denbora tarte berean (Donostian jarri dituzte haietako 800); Bizkaian, 2.878koa da salaketa kopurua eta 1.573 dira Bilbokoak. Nafarroan, urtea hasi zenetik, 702 salaketa aurkeztu dituzte, gehienak Iruñerrian, 462 alegia.

Tratu txar fisikoak jasan dituzte emakumeok, batez ere. Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan, salaketen % 34 dira lesioengatik, eta % 8,3 tratu txar psikikoengatik. % 1, berriz, sexu askatasunaren kontrako erasoengatik jarri dituzte. Nafarroan, halaber, indarkeria fisikoak eragin ditu salaketa gehienak, % 47; kasuen % 13tan tratu txar fisikoak eta psikikoak nahasten dira, eta % 9,5etan tratu txar psikikoak dira. Sexu erasoak, berriz, ia % 6ra ailegatzen dira. Egoera hori kontuan hartuta, 1.646 emakumek dute egun Hego Euskal Herrian epaileek sinatutako babes aginduren bat.

Delitu horien biktima izan direnen artean, gaztetasuna azpimarratu du Azkarragak. Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan 26 eta 45 artekoak dira tratu txarrak jasan dituzten gehienak. Nafarroan, berriz, 25-29 adin tarteko emakumeak dira salaketen gehiengoa jarri dutenak. Datu hori nabarmendu du Nafarroako Gobernuko Barne kontseilari Javier Caballerok.

EMAKUMEEN ALDEKO NEURRIAK. Datuak mahai gainean, argi eta garbi erran du Azkarragak: «Emakumeen kontrako indarkeria egiturazko arazo nagusi bilakatu da gure gizartean». Hori dela eta, «gogoeta sakona egitea» eskatu du, «emakumeen eta gizonen rolek behar dituzten aldaketak izan ditzaten, berdintasuneranzko bidean».

Bere sailetik hainbat neurri iragarri ditu Azkarragak. Batetik, ezagutarazi du Eusko Jaurlaritza aztertzen ari dela bere burua kaltetu gisa aurkezteko aukera emakume bat hil edo larri zauritzen dutenean. «Neurri hori bideragarria ote den aztertzen ari gara. Erakunde guztiok nahiago genuke halakorik egin behar ez izatea, emakumeak babesteko neurrien porrota onartzea litzatekeelako, baina gauzak dauden bezala, baliteke ondorio positiboa eragitea auzibidean bertan, bai eta biktimaren senitartekoentzako laguntzan ere».

Bestetik, Justizia sailburuak aurreratu du laster hitzarmen berria sinatuko dutela Abokatuen Euskal Kontseiluarekin, epaitegian edo poliziaren etxean salaketa jarri aurretik emakumeek laguntza eta aholku zehatza jaso dezaten. Zerbitzu hori eskaini ahal izateko diruz lagunduko du Euskal Jaurlaritzak abokatuen erakundea.

Nafarroan, emakumeak babesteko neurrietan jarri dute indarra agintariek gaurko Emakumeen Kontrako Indarkeriaren Aurkako Nazioarteko Egunaren harira. Neurri horien artean, Gobernuak azken aldian gehien nabarmendu duena ekarri du gogora Miguel Sanz presidenteak, emakumeei bizkartzaina jartzeko aukerarena alegia. Zerbitzu hori jada martxan da, Sanzek erran duenez. Segurtasun arrazoiengatik, ez du zehaztu zenbat emakumek duten bizkartzaina, baina aipatu du 300.000 euroko aurrekontua onartu duela jada Gobernuak zeregin horretarako.

Nafarroan 145 emakumek dute babesteko agindua. Haietako 25 Foruzaingoak duen alarma sistemarekin lotuta daude zuzenean. Sistema horri esker, sakelako telefonoaren edo GPSaren bidez harreman zuzena dute mehatxatutako emakumeek Foruzaingoaren egoitza nagusiarekin. Botoi bat sakatzea nahikoa da polizia etxean alarma pizteko.

Hori gertatzen denean, emakumeari eta erasotzaileari buruzko informazio guztia agertzen da foruzainen ordenagailuetan. Modu automatikoan, hurbilen dagoen polizia taldea joaten da emakumea babestera. Bere kabuz ezin badu erran non dagoen, GPSaren bidez jakin dezakete toki zehatza foruzainek.

LEGEBILTZARRAREN ADIERAZPENA. Nafarroako Parlamentuak astelehenean onartu zuen emakumeen kontrako indarkeriaren aurkako adierazpena, eta, atzo, Eusko Legebiltzarrak egin zuen gauza bera.

Izaskun Bilbao Legebiltzarreko lehendakariak irakurri zuen agiria, osoko bileraren hasieran. Bilbaok beren kontrako indarkeriagatik euren herrietatik alde egin behar izan duten emakumeek asilo eskubidea badutela nabarmendu du Bilbaok. Espainiako Gobernuak Europako arauetara moldatu beharko du eskubide horri buruzko legea laster, eta genero arrazoiak kontuan hartzeko eskatu dio Legebiltzarrak.

> Erreportajea: Indarkeria > A-25: "NIK ERE BELDURRIK GABE BIZITZIKE ESKUBIDEA DAUKAT"

  • Emakumeen aurkako indarkeriaren kontrako nazioarteko eguna
  • «Nik ere beldurrik gabe bizitzeko eskubidea daukat»
  • Gara, 2006-11-25

Adituek prebentzio neurrietan esku hartu behar dela diote, baina emakumeen aurkako indarkeria behin betikoz amaitu bitartean, biktimen segurtasuna eskatzen dute. Eskaintzen zaien baliabideetako bat erasotzailearen urruntze agindua da. Ezer gutxirako balio du, ordea, betetzen ote den edo ez zaintzen ez bada.

Emakumeei dei egiten diete tratu txar egoerak salatu eta neurriak har ditzaten, eta adibide garbia da gaurko egunean kasu, instituzioek duten mezua. Galdera zera da: Zein baliabide eskaintzen zaizkie emakume horiei beren segurtasuna bermatze aldera?

Ofelia Hernandez durangar emakumeak bi alditan salatu zuen senarra, eta urruntze agindua ere lortu zuen, baina alferrikakoa izan zitzaion, Felipe Ardantza bere senar ohiak eraso egin eta hil zuenean. Justiziak neurriak hartu ditu orain, eta 17 urteko espetxe zigorra ezarri dio.

Urruntze aginduak hausteak oihartzuna hartzen dute emakumeek bizia galtzen duten kasuetan. Baina, aginduok beteak izateak emakume hainbaten eguneroko bizitza baldintzatzen du. Horixe da, esaterako, ondorengo emakume honen kasua.

«Beldurrez ibiltzen naiz kalean, edozein unetan atzetik etorri eta min egingo ote didan». Elkarrizketa hau egiteko orduan bere izena eta bizilekua ere ezkutuan gordetzeko eskatu du emakume horrek, beldur baita bere erasotzaileak mendekua hartuko ote duen.

Indar handiak pilatu behar izan zituen urteetan jasandako izua gainditu eta bikotea salatzeko. Baina, egun batean, orain dela hilabete gutxi, erabaki sendoa hartu zuen, ez zuen ordura arteko egoera egun bakar bat gehiagoan jasateko ez indarrik ez gogorik.

Salaketa jarri eta erasotzaileari urruntze agindua ezarri zioten denbora laburrean; senarrak ezingo zuen 300 metrora bertaratu. Baina, lehen unetik ez duela bete gogora ekarri du. «Hasieran lasai utzi ninduen, baina berehala hasi zen agindua hausten».

«Begiratzeak ere beldurra»

Gogoan du oso salaketaren ostean erasotzailea ikusi zuen lehen aldia. «Oso urduri jarri nintzen, beldurra ematen zidan begiratzeak ere». Erasotzaileak berak duen jarrera ere nabarmendu nahi izan du: «Barre egiten du ikusten nauenean, berak badaki nik beldur izugarria diodala». Horregatik, epaiketaren egunean pentsatzen hasteak berak ere zirrara eragiten dio emakume horri. «Badaki begiradarekin berarekin beldurtzen nauela, eta ez dakit epaiketan indarrik izango ote dudan».

Azaldu duenez, tratu txarren kasuetan tartean haurrak izateak egoera are eta zailago egiten du. «Haurrek zeuk bezalaxe sufritzen dute», azaldu du, eta horrek ere salaketa jarri eta tratu txar egoerarekin apurtzen laguntzen duela nabarmendu du, halaber.

Behin salaketa jarri eta urruntze agindua lortu zuenean ere, haurrek sufritzen jarraitu zutela adierazi du, ordea. «Niri min gehiago egiteko bidea dira. Askotan aitarekin egon eta etxera etortzen zirenean hark esaten zituenak kontatzen zizkidaten, eta jasan ezina zitzaidan. Orain haurrek ez dute aita ikusten, ez dute ikusi nahi».

Erasotzailea beharrean biktima zaintzeko proposatzen diren neurriei dagokienez, ez ditu begi onez ikusten. «Zer izan behar dugu, pertsona bat egun guztiak atzetik? Zergatik aldatu behar dugu gure bizia guk?». Azken batean, bi eskaera baino ez dituela gogora ekarri du: «Nik ahazteko eta bakean uzteko eskatzen diot berari, eta, instituzioei nik bizitza normala egin ahal izatea bermatzeko. Azken batean, nik ere beldurrik gabe eta seguru bizitzeko eskubidea daukat». Berak eman zuen pausoa bide horretan, Euskal Herriko beste hainbat emakumeren gisara.

Acovidem elkarteko idazkari Sonia Frankoren esanetan ere, urruntze agindua poltsikoratzen duzun paper bat baino ez da, azken batean erasotzailea bertaratzen denean inolako babesik gabe egoten baitira emakume ugari. «Maiz salaketa jarri izanaz edota urruntze agindua eskatu izanaz ere damutu egiten dira, bikotearekin duten harremana gogortu eta babesik gabe ikusten baitute euren burua». Alde horretatik, emakumeei salatzen jarraitzeko deia egiten die, premiazko jotzen baitu, baina neurri berean oinarrizko irizten dio agintariek emakumeei eskaintzen zaizkien neurriak bete daitezen lan egin dezaten. «Gainerakoan alferrikakoa da».

Fernando Varga Perales abokatuak tratu txarrak jasan eta epai bidea hartu duen emakumeekin lan egin izan du maiz. Bere esanetan, Madrilen onartu zuten Emakumeen Kontrako Indarkeriaren Aurkako Lege Integralak tratu txarrak jasan dituzten emakumeen egoera hobetu egin du, «prozesu azkarragoak baitira». Bere esanetan, emakumeek ez dute jakiten nora jo, eta arlo horretan ere hobekuntzak izan dira.

«Biktimei zaintza poliziala»
Vargak zehaztu duenez, egun azkartasun gehiagorekin ezartzen den neurrietako bat erasotzailearen urruntze agindu da. «Baina, beste gai bat da neurri horiek eraginkorrak diren edo ez. Gure bulegoan dugun esperientziari erreparatuz, kasu askotan urruntze aginduak ez ditu errespetatzen erasotzaileak. Are gehiago, zenbait kasutan urruntze agindua beharrean biktimaren zaintza poliziala eskatzera ere iritsi gara», adierazi du. Horren gainean zera gaineratu du: «Emakumeentzako ez da batere erraza neurri hori hartzea, azken batean beren askatasuna mugatzen baitu, eta erasotzaileari, berriz, betiko bizimodua egiteko aukera ematen baitio».

Vargak azaldu duenez, genero indarkeriaren biktima diren emakumeek zigor prozesu luzeei aurre egin behar izaten die, eta zenbait kasutan, «etsipena» ere eragiten die, «batez ere urruntze aginduak hautsi eta beren segurtasuna arriskuan ikusten dutenean». Zentzu horretan lan egin behar dela adierazi du.

Legedia ahotan hartuta etorri da egunotan Olga Campos abokatu madrildarra Euskal Herrira. Burutu berri duen txostenak izenburu deigarria du oso: «Eskubideak errealitate egin».

Osatzen diren legeek ondorio onak izango lituzketela adierazi du, «baldin eta aurrera eramateko bitarteko pertsonal eta ekonomikoak jarri izan balira». Alde horretatik, urruntze aginduei dagokienez, bitartekoen gabezia ere aipatu du abokatu madrildarrak. «Neurri horiek ezartzen dira emakumeak epaia itxaron bitartean eta baldin eta egoera arriskutsuan dagoela uste bada. Nola babestu arriskutik erasotzaileak edozein unetan agindua hautsi badezake?».

Era berean, Camposi ulergaitza zaio epaiketetan gertatzen dena. «Nola da posible urruntze agindua duen emakume batek bere erasotzailearen aurrean deklaratu beharra. Maiz erabat baldintzatzen ditu emakumeak ematen dituen datuak, urduri jartzen da eta ez da xehetasunak gogoratzeko gai. Ondoren epaileak erasotzailea aske utz dezake, emakumeak bere testigantzan kontraesanak izan dituela argudiatuta», azaldu du. Alde horretatik, genero indarkeriaren biktimekin lan egiten duten pertsonak prestatuak egon behar direla nabarmendu du, eta emakumeen hitza zalantzan jartzeko dagoen joerarekin amaitzeko premia aipatu du. «Emakume hainbati erasoak salatu dituztenean horiek frogatzen ez badira erasotzaileak neurriak har ditzakeela gogorarazi diote. Zein beste kasutan gertatzen da hori?», azaldu du.

Abokatuak adierazi duenez, eskumuturrekoak soluzio bat izan daitezke, hala erasotzailea biktimarengana bertaratzean abisu emango bailuke, baina horretarako ere eskura daudenak baina errekurtso gehiago behar dira. «Ezin da ezer lortu lege ponposo bat egin baina ondoren bertan zehazten diren neurriak betetzeko modurik ez bada».

Estatu frantsesean Zarkozy Zirkular izenekoak emakumeen aurkako indarkeria kasuen gainekoak arautu zituen 2005eko lehenetik. Maider Etxoan Bortizkeria Sexisten Kontrako Kolektiboko kidea da. Oraindik ere legearen aplikatzeak ondo aztertzeko modurik ez dutela izan adierazi badu ere, legean bertan ezartzen direnak betetzeko mekanismoak ez direla zehazten argitu du. Gainera, legean nahiko neurri arinak hartzen direla nabarmendu du.

Testigantza guztiek argi uzten dute emakumeen aurkako indarkeria kasuei aurre egiteko eskaintzen diren baliabideek eraginkortasunik ez dutela.

Hala ere, neurriak neurri, eta kasuan kasuko egoerei aurre egiteko premia bada ere, adituak prebentzioaz mintzatzen dira, eta tratu txarren oinarrian dagoen gizarte patriarkala errotik aldatzeko neurriak hartzea da, euren ustez, premiazkoena.

Haurrak, tratu txarren zeharkako kaltetuak
Asier Bilbao psikologoak haurrekin ere egiten du lan, eta bere kontsultan hartu izan ditu tratu txarren testigu izan diren gazteak. Bere esanetan, haiek jasaten dituzten kalteak indarkeriaren nolakotasunaren, haurraren adinaren eta beste hainbat faktoreren araberakoak dira. «Hiru urtez azpitik genero indarkeriaren testigu izan dena asko beldurtu daiteke, adibidez, aitak amari jo diola ikustean, eta agian ez du modu berean beldurtuko ama iraintzen badu», nabarmendu du Bilbaok.

Eraginik handiena nerabezaro aurrean edota nerabezaroan dauden gazteek izaten dute, zortzi-bederatzi urtetik aurrerakoek: «Gainera, urteetan izaten den indarkerian haurrak ere erasotuak izaten dira maiz», azaldu du.

Emakumeen aurkako indarkeria etxean ikusi duten haurren jarrerari dagokionez, hainbat ondorio izan ditzakeela adierazi du. «Haur batek ikusten badu aitak nahi duena lortzen duela, mahaian kolpe bat emanez edota ama iraindu edota jotzen, hau da, hitza erabili beharrean indarra erabiltzen duela nahi duena lortzeko, bada, jarrera hori hartuko du», adierazi du.

Maila kognitiboan ere espero dena baino maila baxuagoa izan ohi dutela azaldu du. Hala ere, bereizketa egin du neskato edota mutikoen artean. «Mutikoek oro har jarrera oposizionalistagoak eta agresiboagoak izan ohi dituzte eta hotzagoak izan ohi dira gainerako haurrekin», azaldu du. Neskatoen kasuan, berriz, barruratzaileagoak izan ohi direla adierazi du, «bakartzeko joera handiagoa dute».

Haurrak erabili
Oro har bikoteen arteko liskarretan haurrak erabiltzeko joera dagoela adierazi du, eta tratu txar kasuak ez dira salbuespen.

Bilbaoren esanetan, erasotzaileak maiz erabiltzen du inguruko jendea biktimarengana iristeko, «mehatxatzeko edota damututa dagoela adierazi eta beste aukera bat eskatzeko», eta haurrekin gauza bera egiten du.

Bere esanetan, maiz haurrek helduenak diren ideiak eta hitzak transmititzen dituzte, esaterako, urruntze agindua dagoenean. «Kasu horietan komenigarria da bisitak elkartze puntu batean egitea eta bertan aditu bat izatea nolabait kontrola dezan haurrari zer esaten zaion».

Fernando Varga abokatuak ere ahotan hartu ditu elkartze puntuak. Haietan psikologoena eta langile sozialena ez ezik, laguntza juridikoa jasotzea ere oinarrizko jotzen du; «bertan izan daitezkeen arazoei aurre egiteko». Era berean, elkartze puntuak instituzio publikoek bultzatutakoak behar lukete izan, bere esanetan. «Emakumeek kexu asko agertzen dituzte elkartze puntuetan izaten diren arazoez, eta hori ere konpondu beharreko puntua da, ezin da biktimarentzat sufrikarioa izan», gaineratu du.

2006/11/20

> Iritzia: Josebe Egia > ERREBELATZEAREN BEHARRA

  • Errebelatzearen beharra
  • Gara, 2006-11-20 # Josebe Egia
«Gauak bere atea irekitzen dizu buruan irribarre, maite zaitut edo laztan baten zain. Gorrotoz beteriko begiradak gris bihurtzen du zure logela. Dagoeneko ez daukazu bere berotasunik, alkohola da bere zaporea. Erreprotxeekin hasi eta irain eta gutxiespenekin jarraitzen du».

Une bat besterik ez. Baina halako milaka unez betetako egunerokotasuna pairatzen du emakume askok. Egun batean ezagutu eta maitatu zuten pertsona erasotzaile bihurtu zaie pixkanaka.


Eta eurak erasotzailearen bizitzeko arrazoi. Boteretsu sentiaraziko dituena euren bizitzako esparru bakarren batean sikiera. Eta hor dena menperatu nahi dute, bestearen bizitza eta izaera kontrolatu nahian indarkeria darabilte. Zenbat eta ondokoa ahulago bilakarazi, orduan eta indartsuago eurak. Eraso objekturik gabe ez baitago erasotzailerik eta, beraz, ez kontrolik ezta botererik ere.

Ondotxo daki hori emakumea erailda bere buruaz beste egiten duenak. Ez du erruduntasun sentimendurik, ez eta kartzelara joateko beldurrik. Denbora askoan eduki duen kontrol sentsazioa galtzean, bere zentroa izan dena desagertzean ­botere egarria ase dien emakume baten menderatze erabatekoa, alegia­ zentzurik gabekoa bihurtzen zaie existentzia.

«Dagoeneko ez dakit emakumea naizen edo kakaren hurrengoa. Zentzugabekerian murgildua, bere beldurraren, zeloen eta porro- taren biktima hutsa. Besaulkian txikituta, aurpegia tristuraz baino zerbait gehiagoz handituta».

Ez da kasualitatea ia beti biktima emakumea izatea. Izan ere, kulturalki eta sozialki gure identitatearen barne dago ahulezia. Hori dela eta, forma ezberdinak hartzen dituen menekotasunean bizi gara oraindik. Ahula ezereztatzea askoz errazagoa da.

Are gehiago familiaren pisua emakumeak eraman izan duenean betidanik. Arrakasta edukitzea emakumearen erantzukizuna izan denean. Orain askatasun handiagoa daukagula dirudi: etxetik kanpo lan egiten dugu, gauez parrandan ateratzen gara lagunekin, bizitza publikoan gaude... Baina famili eredu bakarra irentsita daukagu, jendarteak zuzena eta fundamentuzkoa dela esaten duen hori, non batik bat emakumeok jarraitu behar dugun arrakasta lortzen, beste guztiaren gainetik saiatzen eta saiatzen.

Horren porrotaren aurrean emakumeok sentitzen dugun beldurra eta frustrazioa gizonek senti dezaketena baino askoz bortitzagoa da. Edozer jasaten segitzeko tresna oso eraginkorra. Ahuldu egiten gaituena eta bikote harreman horretan biktima izateari uzteko premia eta adorea desagerrarazten duena.

«Ai Dolores, makiladak zure bizkarrean, tortura zure ariman. Ai Dolores, jendartearen isiltasunean galduta».


EAEn 3.300 baino emakume gehiago bizi da Ertzaintzaren babespean. Indarkeria jasan ondoren eta berriro gertatzeko arriskua dagoenean hartzen den neurri poliziala. Eta ez beti, noski, diru nahikorik ez dagoelako kasu guztiei behar den bezala erantzuna emateko.


Gure helburua emakumeenganako indarkeria amaitzea bada, konponbideak beste alde batetik etorri beharko du baina. Arazoaren erroari aurrez aurre begiratu eta jendarte guztiaren konpromisoa lortu eraso txikienetik hasita halako jokabideak dituztenei gure gaitzespen irmoa adierazteko. Hasteko.


Ez eraildakoak ditugunean soilik, baizik eta egunerokotasunean izaten diren eraso guztien aurrean. Norbanakoak aukeratuko duen jarrera erabakitzea ezinbestekoa da, hala nola jendartearena masa bezala: erakundeena, epaileena...


«Baina dena ondo joateko garaia iritsi da, aske zarela sentitu eta zu zarenaz gozatu, jendarteak harrapaturik zauzkan kateak apurtuz».


Edozein zapalkuntzatatik askatzeko, zapalduak garen kontzientzia hartzea da lehendabizikoa. Emakumeak kontzientzia hori bereganatzen duenean, bere identitate eta duintasunaren jabe egiten denean uzten dio ezereztatua izateari, erasotzailea garaituz.

«Azkenik istorio hau bukatu zen. Doloresek Askatasuna izena hartu zuen bere bizitza txikitu zuen kabroia baztertuz».

Errealitateko istorioak, ordea, ez dira bukatzen. Esan bezala, kontzientzia hartzea da lehenengo urratsa, hori gabe ez baitago baliozko konponbiderik. Ondoren, gehiago etorriko dira.

Baina zein urrats halako konponbideak bilatu behar izaten ez jarraitzeko? Arazo soziala den neurrian, zure erantzukizuna ere badelako, hausnartu dezagun honen inguruan. Bai datorren zapatuan eta baita egunero ere.


«Ai Dolores, makiladak zure bizkarrean, tortura zure ariman. Ai Dolores, jendartearen isiltasunean galduta» (Hitzak: Reincidentes, moldatuta).

2006/11/10

> Berria: Hezkuntza > "EMAN BOSTEKOA", BULLYINGA PREBENITZEN SAIATZEKO MATERIAL IKUS-ENTZUNEZKOA

  • 'Eman bostekoa', bullyinga prebenitzen saiatzeko material ikus-entzunezkoa
  • Hiru film labur eta unitate didaktiko bat biltzen ditu ikasgelan erabiltzeko lanabesak
  • El Diario Vasco, 2006-11-09 # N.A., DV, Donostia
Bullyingaren aurkako ikus-entzunezko txerto halako bat kaleratu du Erein argitaletxeak, Eman bostekoa DVDa, hiru film laburrekin batera unitate didaktiko bat ere badakarrena. Orain euskara hutsean argitaratu badute ere, laster egongo da gaztelaniaz eskuragarri DBHko ikasleei zuzendutako lana.

Azken garaiotan hedabideetan aparteko tartea badu ere, bullyinga ez da inondik ere berria, eta atzo Donostian aurkeztu zen proiektuari ere ezin zaio «oportunismorik» egotzi, argitaletxeko ordezkari Iñaki Aldekoak azaldu zuenez aspaldi gerturatu baitzitzaien Nuria Ruiz Cabestany zinemagilea prebentziora bideratutako proiektuarekin. Errealizazioaz ez ezik gidoiaz ere arduratu den Ruiz Cabestanyk Javier Monzón irakaslea izan du lagun proiektua garatzeko eta gauzatzeko orduan. «Eskolan, toki bizia denez, era askotako gatazkak daude, eta denak ez dira berez txarrak. Bullyinga gatazka guztien arteko bat da, ezaugarri bereziak ditu eta prebentziorako, gatazka jakin horri aurre egin ahal izateko, oso garrantzitsua da identifikatzen jakitea», argitu zuen Monzonek.

DVDan bi film labur jaso dira. Mutilen eta nesken artean bullyingak ezaugarri desberdinak izan ohi dituenez, mutiko bat da baten protagonista, eta neska bat bestearena. «Mutilen kasuan bortitzagoa izan ohi da -zehaztu zuen Ruiz Cabestanyk- maizago gertatzen dira eraso fisikoak. Nesken artean, nahiz eta hasi diren bortizkeria bereganatzen, psikologikoa izaten da gehienbat, antzematen zailagoa». Jazarpen mota biak azaltzen dira Daniel eta Eleneren istorioak kontatzen dituzten filmetan. DVDaren hirugarren osagaia filmak nola egin ziren erakusten duen «making off» delakoa da. Atal horretan protagonistek euren pertsonaiei buruz dituzten iritziak eta sentsazioak kontatzen dituzte, eta ezinbesteko tresna da programa bete eta ikasleen artean eztabaida zabaltzeko.

Lanerako ez dira aktore profesionalak hautatu, gazte arruntak baizik. Horiek lan berrirako prestatzeaz Julia Hernandez arduratu da. «Filmetan oso erraz ikusten da zer gertatzen den, eta onak dira bullyinga zer den jakiteko», esan zuen, aktoreei «pertsonaien portaerak onartzea eta han gertatzen zena fikzioa zela ulertzea» asko kostatu zitzaiela azalduz.

2006/11/07

> Erreportajea: Hezkuntza > ZEIN ZAILA DEN

  • Zein zaila den
  • Eskolan jasotzen duten sexu heziketa ez dela nahikoa diote 12 eta 16 urteko nerabeek
  • Berria, 2006-11-07 # Agurtzane Ormatza Imaz

Sexu heziketari buruz Bilboko Euskalduna jauregian izandako jardunaldi batzuetan egon nintzen iragan asteburuan. 6, 12 eta 16 urteko ikasleen artean egindako ikerketa baten emaitzak abiapuntutzat hartuta, eskoletan ematen den sexu heziketa aztertu genuen jardunaldi haietan. Garbi ikusi genuen ematen den heziketa ez dela nahikoa.

EHGAM (Euskal Herriko Gay Askapenerako Mugimendua), Bizigay eta Queer ekintza taldeek bultzatutakoa zen ikerketa. 400 inkesta egin zituzten, Bilboko ikastetxe publiko eta pribatuetan. Laikoak eta erlijiosoak ziren ikastetxeak. Horri esker, sexu heziketari buruzko puzzlea osatu ahal izan genuen.


Hauek dira ikerketaren emaitza eta datu esanguratsuenak:

6 urteko neska-mutilek hobeto ezagutzen dute zakila bagina baino.

6 urteko umeek ez dituzte ezagutzen tradizionalak ez diren familia ereduak.

Antisorgailuen inguruan informazio ugari eduki arren, erabiltzeko momentuan zalantza ugari dituzte 12 eta 16 urteko gazteek

Sexualitateari dagozkion eremuetan -komunikazioa, gorputzaren autoestimua...- alde nabarmena dago 12 eta 16 urteko nesken eta mutilen artean.

Hasieran sexuari buruzko informazio iturri nagusia familia bazen ere, urteak pasatu ahala, lagunen konplizitatea ezinbestekoa dela aitortzen dute 12 eta 16 urteko gazteek.

Eskoletan emandako sexu heziketa ez dela nahikoa eta heziketa hori nahiko berandu jaso dutela iritzi diote 12 eta 16 urteko nerabeek.

Aspalditik genuen ustea baieztatzeko balio izan du ikerketak; oraindik asko dagoela egiteko ikusteko. Dena den, badira azpimarratzea merezi duten gauzak. Esanguratsua da ikerketan 6 urteko haurrek parte hartu izana. Izan ere, orain arte sexu heziketari lotutako programak nerabezarora mugatzen ziren.

Garbi geratu da, bestalde, sexu heziketa ez dela genitalen erabilerara mugatu behar. Hori baino gehiago egin behar da. Sexualak, sexudunak eta erotikoak diren heinean, neskatoen eta mutikoen heziketa behar dugu, sexuen heziketa. Norbere baliabide, beldur, lotsa eta plazeretatik abiatuz, besteekin ulertzeko bidea egin behar da. Hori da dugun erronka nagusia.
Espero bezala, ikerketan argi ikusi da haur eta gazteei ematen zaien informazioa ez dela nahi-koa. Bizitzako beste alorretan gertatzen den moduan, gauza bat da terminoak ezagutzea eta bestea kontzeptu horiek praktikan jartzea. Izan ere, gure jarrerak, pasioak, kontraesanek eta abarrek sekulako eragina dute. Horiexek ezagutzea da gure zeregina. Horretan denek dugu zeresana: komunikabideek, familiek, erakunde publikoek, irakasleek, sexu hezitzaileek eta, nola ez, gazteek. Gainera, informazio hori emate-ko garaia zein den zehaztu behar da.


Makina bat komunikabide izan zen jardunaldietan. Alde batetik, izugarri pozten gara, baina, bestetik, garbi dago komunikabideek eta zientzialariek ez dugula elkar ulertzen. Dena azaltzeko astirik ez izateak eta albisteak behar izateak ez du horretan batere laguntzen. Komunikabideek sexualitateari buruz duten grina aseezina da, eta datu deigarriei heltzen diete. Horrek sexualitateari buruzko azalpen sakona saihesten du. Adituok , gainera, ez dakigu zurrunbilo horretatik ihes egiten. Zabaldu nahi dugun mezua ez da heltzen jendearengana, eta eztabaida betiko kontuetara mugatzen da.

Aurrekoan Kalaka saioan egon nintzen (ETB1). Ez da plaza erraza: fokuak, jendea aurrean eta atzean... Batzuk besteak baino ohituagoak daude horretarako. Ni oso urduri egon nintzen. Kalaka-n ere garbi geratu ziren komunikabideen eta adituen arteko desberdintasunak. Alde batetik, adituoi (edota solaskideoi) zaila egiten zaigu telebistak eskatzen duen erritmora egokitzea. Gehienetan, erantzunak ez dira baiezkoak ala ezezkoak; testuinguru bat dute, jatorri bat. Beharbada, denbora gehiegi behar dugu hori dena azaltzeko. Oso zaila da hain gai sakonen inguruko iritziak bi hitzetan azaltzea.

Bestalde, eskertuko nuke gai labainkorrei heltzeko beste modu batzuk garatzea. Pena da egunkarietako tituluetan geratzea. Are gehiago gai horietan sakontzea denen onerako izanda.

Batzuetan gertatzen da, aurrekoan moduan, han batu ginenak ados geundela hainbat gaitan. Desberdintasunak bazeuden gure artean, baina horiek albo batera utzi behar dira. Adostasuna bultzatu beharreko altxorra dela uste dut. Ziurrenik, adostasunera heltzeko eztabaida sortzeak ez du ikusle kopurua igoko. Baina, nire ustez, telebista publikoaren zeregina hori da: iritzi desberdinak dituen jendea entzutea eta elkar ulertzea bultzatzea.

Gizartean hori bultzatu behar da: bikotekideen artean, enpresen artean, familien eta lagunen artean... Baina iruditzen zait komunikabideentzat nahiko aspergarria dela. Dena den, guztion zeregina da gazteen artean sexu heziketa egokia egitea.

2006/11/02

> Erreportajea: Urteurrena > LUCHINO VISCONTI: ARISTOKRATA EZKERTIARRAREN MIRA

  • Aristokrata ezkertiarraren mira
  • Luchino Visconti Italiako zinemagilea jaio zeneko lehen mendeurrena beteko da gaur
  • Berria, 2006-11-02 # Xabier Martin, Donostia
Seguruenik bere jatorri aristokratikoak izan zuen zerikusirik zinemarako sortu zitzaion zaletasunarekin. Luchino Visconti 1906an jaio zen, Milanen (Italia), eta familiaren giroak bultzatuta, gazterik ikasi zuen literatura eta musika, opera eta antzerkia maitatzen. Haren filmografia osoan bada kulturarako eta Italiako historiarako maitasun hori igortzeko saio bat. Luchino Visconti neorrealismoak eman duen egile handienetakoa jaio zeneko lehen mendeurrena beteko da gaur.

Il gattopardo Viscontirekin betiko lotutako izena da, haren film ezagunenetakoa. Zinemagilearen filmografia banatzen du, era berean, lan horrek, eta bi aro finkatzen ditu. Alde batetik, ezkerreko intelektualaren rolean Visconti eroso zegoen, eta jarduera horretan zinema soziala ondu zuen, eta proletarioaren egoera iluna erakutsi. Bestetik, bere jatorri aristokratikoak, irudi aldetik landutako edertasunean islatua, bere maila sozialaren gainbehera azaltzera eraman zuen.
Rocco e suoi fratelli eta Il gattopardo dira bi aro horiek ordezka dezaketen film esanguratsuenak, eta musika aldetik ere ongi bereiz daitezke: bata opera gisa, bestea sinfonia gisa. Lehenak, Parondi familiaren tragedia azaltzen du; Pugliako eremua utzi, eta 50eko Milan industrialera joango da familia. Bigarrenak, Salina printzearen ibilbide morala eta fisikoa azaltzen du, Risorgimento aroko tentsio politiko eta sozialak nabarmenduz.


Jean Renoirren itzalean
30eko hamarkadan Parisen egindako egonaldian, Jean Renoir ezagutu zuen Viscontik, eta haren alboan lan egitea lortu zuen. Bakarka, 1942an ondu zuen bere lehen lana: Ossessione. Duce-aren garaiak ziren, eta sentiberatasunez beteriko lan hauskorra baztertu egin zuten berehala agintari faxistek.

1943an, atxilotu egin zuten, faxisten aurkako ekintzak egitea leporatuta, eta bost urte geroago filmatu zuen bere bigarren lana: La terra trema. 1951n, Bellissima aurkeztu zuen, neorrealismoaren aurkako kritika izugarria. Neorrealismoaren atala gaindituta zegoela argi utzi nahi izan zuen Viscontik lan horrekin. Italian gertatzen ari zen aldaketa antropologiko mingarria oso presente zegoen, geroago Pasolinik hain ongi azalduko zuen moduan.

1954an iritsi zen Senso, zinemagilearen aro onenetakoan, Verdiren munduari egin zaion omenaldi onenetakoa. Eszenaratze perfektuak harrituta utzi zituen Viscontiren zinemagile garaikideak.

Egilearen aro emankorrena Rocco e soui fratelli-rekin amaitu zen, 1960an. Ordura arte ikasitako guztia jarri zuen maisulan hartan Viscontik. Parondi familiaren melodramak zinemako historiaren irudi ederrenetakoak utzi ditu.

60ko hamarkadan, berriz, Milango zuzendariak akademia kutsuko filmen zerbitzura jarri zuen bere talentua, oraindik ere originaltasun eremuak gorde zituen arren. Haiei esker ondu zituen, esaterako, Il gattopardo (1963). Iraganarekiko nostalgia inoiz baino hobeto irudikatu zuen obra horretan, Burt Lancasterren begietan.

Ludwig (1973) pelikularekin heriotza hurbil izanda ere, oraindik jeniotasunerako tartea bazuela erakutsi zuen. Gaueko giro ilun eta tentsio handikoa eraiki zuen film hartan. Heriotzaren deia agerikoa da Ludwig-en. Ordurako haren alde burgesa, estetikari dagokionez, gailenduta zegoen erabat haren zinemagintzan. Duke dekoratzailea ezizena ere jarri zioten.

Hil aurretik beste bi film ondu zituen, baina haren filmografia ordurako garrantzitsua zen oso. 70 urte zituela hil zen, Erroman; urte hartan ondu zuen bere azken pelikula: L'innocente.

> Erreportajea: Eskubideak > IPARRALDEA: ADOPZIO ESKUBIDE ESKE

  • Adopzio eskubide eske
  • Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako sexu bereko bikoteek norbanako gisa duten eskubidea bikote moduan aitortzea eskatu dute, eurek ere, legez, familia osatu ahal izateko.
  • Berria, 2006-11-02 # Aitor Renteria, Baiona
Egunerokoaren zurrunbiloaren harian, gutxik ematen diote garrantzia Irun eta Hendaia, Gipuzkoa eta Lapurdi lotzen dituen Santiagoko zubiaren xumetasunari. Kontrolik ez dagoenean, bederen, jendea aise pasatzen da batetik bertzera erosketak egitera edo aisialdia baliatzera. Baina zubiak bi mutur ditu, eta mutur bakoitzean bi estatuk, Frantziak eta Espainiak, lege ezberdinak dituzte. Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako bikote homosexualei ezkontzea, haurrak adoptatzea eta intseminazio artifiziala egitea debekatzen die Frantziako legeak. Urruti dago Paris, eta legea zama handia da, zubiaren bertze aldean sexu bereko bikoteei aitortzen zaizkien eskubideei begira.

«Egoerak ez du zentzurik», dio Philippe Lacoste Miarritzeko gay, lesbiana eta transexualen elkarteko presidenteak. Lapurdin ezinezkoa dena Gipuzkoan zilegi izateak gogoa inarrosten die. Legearen aurka behin eta berriz borrokatzea baino aiseagoa da zubia zeharkatzea eta berriz itzultzea. Baina eskubideen arloan saihesbiderik ezin dela hobetsi dio Lacostek. «Presioa egin behar dugu, urratsez urrats aitzineratu, pertsona orori eskubide berak aitortu arte».

Sexu bereko bikoteek ez dute haurrik adoptatzeko eskubiderik, baina horrek ez du erran nahi saihesbiderik ez dagoenik. Norbanakoei adoptatzeko eskubidea aitortzen die legeak, 28 urte bete dituztelarik. Homosexualei ere eskubide hori aitortzen die legeak. Zirrikitu hori baliatzen dute haurrak adoptatzeko. Prozedura luzea da adopzioa, eta, kasu gehienetan, hiru urte inguru behar dira, bederen.

Anartean, adopzioa eskatzen duen pertsonaren azterketa egiten du Administrazioak, eta psikiatrek eta gizarte langileek hitzorduak jartzen dizkiote baimena eman aitzin. Bikotekidearekin bizi diren pertsonek itxura zaindu behar izaten dute, eta adopzioa eskatu ez duena Administrazioaren kontrolpetik aldentzen da prozedura martxan dagoen bitartean. Legearen arabera, sexu bereko pertsonak ezkongabeak dira, eta norbanako gisa egin dezakete bikote moduan ukatzen zaien urratsa.

2004an, urrats garrantzitsua
Legeak argi dio homosexualitatea ezin dela izan adopzioa ukatzeko arrazoi. 2005eko urtarrilaren 1ean plazaratu zen legea, baina ez da indarrean jarri. Adopzioa eskatu duen pertsonaren bikotekideak ez du eskubiderik haurrarengan. Sentimentalki zein materialki haurraren heziketan eta bizitzan parte hartzen badu ere, bikotekidea hil edo bananduz gero, ez du haurra atxikitzeko eskubiderik. 2004ko uztailaren 2an, auzitegiak urrats bat egin zuen, eta hiru alaba dituen emazte bikote bati eskubide hori aitortu zien, lehen aldiz. Hiru alabak intseminazio artifizialari esker ukan zituzten.

Emazte bikoteei ernaltze artifiziala ukatzen die Frantziako legeak. Arestian aipatu kasuak jurisprudentzia egin dezake, eta zirrikitu hori baliatu nahi dute gainerakoek. Izan ere, bi gurasoei aitortu diete guraso eginkizuna, eta ofizialki Frantziako sexu bereko lehen familia osatu dute. Gutxienez bi urtez jarraian elkarrekin bizi diren bikoteei intseminazio artifiziala egiteko eskubidea aitortzen die legeak. Orain artean, adopzio kasuan bezala, sexu bereko bikoteek iruzurra baliatu behar zutela dio Lacostek. «Familia laguntzak lortzeko, bikotekidea azaltzen da azkenean; Administrazioak begiak ixten ditu, horrek eskubide urraketa konponduko balu bezala».

Hauteskunde kanpainaren karietara, sexu bereko pertsonen eskubideen aldeko jarrera finka dezaten eskatuko diete alderdi politikoei. «Berdeak, komunistak eta PSF ezkontzaren eta adopzioaren aldeko urratsa egiteko prest daude; UDFk lotura zibila onartzen du, baina ezkontzarik ez; eta UMP ez da aho batez mintzatu».


«Ezkontza hitza baldin bada traba, egin dezatela hitzarmen zibil bat, ezkontzak ematen dituen eskubide berak aitortzen dituena, baina gizarte osoari begira, ez soilik sexu bereko pertsonei begira, hori, berez, diskriminazioa litzatekeelako». Bertze batzuek ez dute amore eman nahi, eta, edozein pertsonak bezala, ezkontzeko eskubidea lortzea dute helburu. Izan ere, adoptatzeko zein intseminazioa lortzeko gakoa da ezkontza. «Zeren arabera azalduko dute ez dugula familia bat osatzeko eskubiderik, dagoeneko familian bizi bagara?». Galdera airean utzi du Lacostek.