> Berria: Justizia > ASUN CASASOLA: "ZEIN MERKE ATERATZEN DEN 20 URTEKO NESKA BAT HILTZEA!"

• Asun Casasola: «Zein merke ateratzen den 20 urteko neska bat hiltzea!»
• Epaimahaiaren erabakia frogetan baino, frogatu gabeko hipotesietan oinarritu dutela uste du Nagore Laffageren amak
• Berria, 2009-11-17 # Ainhoa Sarasola . Irun

Nagore Laffageren hilketaren inguruko epaia kaleratu zen egunean, iragan ostiralean, «etsita» eta erabakia sinetsi ezinik agertu zen Asun Casasola. Hiru egun igarota egin du erabakiari buruzko balorazio pausatuagoa, eta alabarena giza hilketa ez, erailketa izan zela guztiz argi duela berretsi du: «Ez da ama baten itsukeria; dauden frogetan oinarritzen naiz». Nahiz eta onartu eta errespetatu, zinpeko epaimahaiko kideek hartutako erabakiarekin «desadostasuna» agertu, eta azkenean «justizia egiteko» itxaropena duela adierazi du Casasolak. Ez baitu ulertzen nolatan sinetsi dituzten hilketa onartu zuen Jose Diego Yllanesek emandako argudioak. «Zein merke ateratzen den 20 urteko neska bat hiltzea eta lau egunetan kalera ateratzea lege hauekin!». Hori aldatu behar dela aldarrikatu du.

Irungo udaletxean (Gipuzkoa), bertako bi zinegotzik lagunduta, egin zuen Casasolak epaiaren inguruko balorazioa, atzo. Ebazpenarekin ados ez egonda ere eta kasua zinpeko epaimahaiaren bidez epaitzeko aukerarekin hasieratik zalantzak bazituen ere, epaimahaikideen zeregina ez da xamurra izan, haren ustez. Gogorarazi du auzi saioak oso luzeak izan zirela, iluntzera arte iraun zutela eta haietan informazio andana eman zela. Horrek guztiak erabakian eragin ahal izan zuen, Casasolaren hitzetan, epaimahaikideentzat ere oso zaila izan dela iritzita.

Horregatik uste du agian auzia ez zela zinpeko epaimahai batek epaitzeko modukoa. «Uste dugu epaimahaiak frogatuta ez dauden gertaerak hartu dituela aintzat, eta baztertu egin dituela frogatuta zeuden beste asko». Horien artean, Laffagek Yllanesi mehatxu egin ziola sinestea aipatu du: «Hori espekulatzea da, inork ez daki zer gertatu zen bien artean». Alabak jasotako kolpeak, 112ra eginiko deiak eta frogatutako beste zenbait gertaera gogorarazi ditu.

«Epaimahaiak huts egin du, frogak eta alderdikeriarik gabeko pertsonek esandakoak ez dituelako behar bezala ikusi. Haietariko inork ez al du pentsatu bera [Yllanes] esaten ari zena bere bertsioa zela? Inork ez daki zer pentsatzen zuen Nagorek. Non dago nire alabaren bertsioa?».

Yllanesen defentsa abokatuak proposatutako eta epaimahaiak aintzat hartutako lau aringarriek - alkoholaren eragina, haserraldia, delitua aitortzea eta kaltea ordaintzeko nahia- ez dute zentzurik Casasolarentzat. Bat berarekin ere ez daude ados. «Oso kolpe gogorra izan da. Sinetsita nengoen frogak ikusiko zituztela, baina jabetu naiz ez dituztela ikusi».

Epaiketan akusazio gisa jardun duten instituzio guztiek, familiak bezala, aringarririk gabeko erailketaren akusazioari eusten diotela gogorarazi du. Nolako helegitea jarri zehazteko, epaia kaleratzeko zain daude. «Nagorerekin justizia egiteko zain jarraitzen dugu; Nagorerengatik eta emakume guztiengatik».

Arnasa hartzeko beharra
Laffage hil zutenetik elkarretaratze eta ekimen ugari egin dira hamasei hilabeteotan, senideek eta emakume taldeek sustatuta. Denbora honetan jasotako babesa eskertu die herritarrei Laffageren amak. Baina aurrerantzean, luze gabe bederen, familiak ez duela elkarretaratzeetara deitzen jarraitzeko asmorik azaldu du. Nekatuta daudela, eta arnasa hartzeko beharra dutela. «Ez dut indarrik gaur gaurkoz horrekin jarraitzeko. Min handia dut barren-barrenean». Helegitea jarriko dutela eta abokatuek lanean jarraituko dutela gehitu du.

Indarrak batzeko denbora hartu aurretik, atzo iluntzean Astelehen Lilak ekimenak deituta Iruñean eginiko elkarretaratzean parte hartu zuen Casasolak. Inoiz baino jende gehiago batu zen atzo. Ekimeneko kideen ustez, epaia ez da justua izan, eta ez dituzte onartzen epaimahaiak aringarri gisa aintzat hartutakoak. «Hau ez da haserrealdi bat izan; erailketa bat izan da». Laffagerena genero-indarkeria kasua izan dela berretsi zuten ekimenean, «Nagoreri eta harekin emakume guztiei erabakitzeko eta ezetz esateko eskubidea ukatu zitzaiolako».

Bestalde, Nafarroako Lurralde Auzitegi Nagusiko presidente Juan Manuel Fernandezek zinpeko epaimahaiko kideekiko «errespetua» eskatu zuen atzo. Epaiarekiko kritikak «zilegiak eta eraikitzaileak» direla iritzi zion, baina errespetua eskatu zuen. «Ez borondatez, baizik legez ezarri zaien zeregin bat betetzera joandako lagunak dira. Guztiz errespetatu behar ditugu, are gehiago ziurrenik haientzat beste erabaki bat hartu izana errazagoa izango zenean». Epaia ez zuen baloratu, jarriko dituzten helegiteak aztertuko dituen aretoko kide den heinean.

> Iritzia: Tere Saez > JUSTIZIA NAGORENTZAT ETA ESKUBIDEAK EMAKUMEENTZAT

• Justizia Nagorerentzat eta eskubideak emakumeentzat
• Berria, 2009-11-17 # Tere Saez . Berdintasunerako teknikaria eta Astelehen Lilak ekimeneko kidea

Iragan ostiralean, azaroaren 13an, zur eta lur geratu ginen pertsona asko, Nagore Laffage Casasola neska gaztearen hilketaren gainean J. Diego Yllanesen aurka egin zen epaiketako epaimahaiaren erabakia entzun edo horren berri izan genuenean -erailketa ez, homizidioa izan zela ebatzi zuen-.

Eta erabaki hori justiziaren aurkakotzat jo genuen. Hori ez baitzen izan eroaldia, erailketa izan baitzen. Ez dago balio dezakeen aringarririk. Ez digu alkoholaren aitzakiak balio (frogatu ez dena, bide batez esanda, eta hala izan balitz ere, mozkor arina litzatekeena, lekukoen arabera. Alkohola aringarritzat jotzea ezinezkoa beharko litzateke genero indarkeriaren kasuetan eta beste hainbatetan. Aintzat hartzekotan, astungarri gisa jo beharko litzateke), ezta aitorpenak ere (noiz aitortu zuen? Gertaerak ezagutu zirenean, eta haren aurkako frogak eztabaidaezinak zirenean), are gutxiago eroaldia aipatzeak (urteak daramagu salatzen aitzakia horrek hiltzaile eta tratu txarren eragile andana errugabetu dituela. Eroaldia, kolpeka jipoitu eta hiru ordura itota hiltzea?), ezta kalte-ordainarenak ere (gizarte honetan dirua duenari kondena urteak erosten uzten zaio). Zer justiziak onar dezake pertsonen arteko desberdintasun handi hori?

Zinpekoen epaimahai honetako kide batzuek emakumeen eskubideak, eta bereziki Nagore Laffage Casasolarenak, mespretxatu dituzte. Akusatuak eta defentsa abokatuak esan dutena jo dute frogatutzat soilik. Biktima errudun bihurtu dute. Homizidiotzat jotzean (aringarri guztiekin), EZ! dioten emakume guztiak hiltzera dei egiten dute. Izan ere, apenas ezer galtzen den, eta oso erraz justifika daiteke! Eta genero indarkeria legitimatzen dute. Aldi berean, zenbat pertsonak hartu duten etsia! Zenbat pertsonengan erein duten justiziarekiko eta zinpeko epaimahaiekiko mesfidantza!

Aipatutako guztian, zinpekoen epaimahaiko gehienek ez dute XXI. mendeko mailarik eman, ez berdintasunerako legeetan ezta genero indarkeriaren aurkako legeetan ere, ezta egoeraren aurrean ere. Argi geratu da, beraiek frogatu dute, berealdiko lana dagoela egiteko gizartea genero indarkeriaren aurka eta berdintasunaren alde hezteko.

Azken hamasei hilotan eta epaiketak iraun duen bitartean egin dugun moduan, Laffage-Casasola familiari berretsi egin nahi diogu bere alboan gaudela. Bide guztian alboan izango gaituela, baita irtengo den kondenari helegitea jartzen diotenean ere. Ez garelako biktimen eta senideen sufrimendutik alboratuko. Erabat jakitun garelako azaroaren 13an auzitegian jazotakoa bidegabea izan dela Nagorerentzat, eta berdintasunean, justizian eta kaltearen ordainean sinesten duten guztientzat. Nagoreren heriotza erailketa izan da.

Berretsi egin nahi dugu epaiketa hau genero indarkeriazkoa zela, Nagoreri, eta harekin batera emakume guztiei, ukatu egin zitzaiolako EZ! esan ahal izatea. EZ! nahi ez zuen eta salatzeko ere prest zegoen harreman bati. Eta horrexegatik hil zuten. Genero indarkeriazkoa izan zen, indarkeria sexistaren aurkako neurri integralen gaineko uztailaren 2ko 22/2002 Foru Legeak 1. Artikuluan horrela onartzen duelako. Uste dugu epaiketa hau genero indarkeriazkotzat ez jotzeko egin diren ahalegin guztiek estrategia bati erantzun diotela: genero indarkeria izango balitz, onartuko ez liratekeen aringarriak bermatzea. Eta, gainera, emakume guztiak ohartarazteko: Ez esan gero ezetz! Eta argi ibili kalean, gauean eta jaietan egiten duzunarekin! Eskubideetan eta berdintasunean aurrera egin beharrean, honen moduko epaiek murriztu eta ukatu egin nahi dizkigute berdintasun espazioak.

Emakumeei EZ! esateko eskubidea ukatzen eta harreman baten irizpide baliagarri bakarra alde guztien oniritzia izatea eragozten duten jarrerak eta jokabideak gaitzesgarriak eta justifikaezinak dira pertsona guztien eskubideen bermeak, berdintasuna, eta elkarrekiko errespetuan eta elkarrizketan oinarritutako harremanak nahi dituen gizartean.

> Berria: Justizia > ZINPEKOEN EPAIMAHAIAK EZ DU NAGORE LAFFAGEREN HERIOTZA HILKETA GISA JO

• Zinpekoen epaimahaiak ez du Nagore Laffageren heriotza hilketa gisa jo
• Frogatutzat eman du Irungo neska Jose Diego Yllanesek hil zuela, baina hau "alkoholaren eraginpean eta burua galduta zeukala" aritu zen epaimahaiaren arabera. Hala, homizidio gisa jo du heriotza, defentsaren eskaera aintzat hartuta. Epaileak pare bat astera jakinaraziko du zigorra. Fiskalak hamabi urteko kartzela zigorra eskatu du gaur, senideen abokatuak hamabostekoa eta defentsak zazpikoa. Iazko uztailaren 7an hil zuten Laffage, Iruñean.
• Berria, 2009-11-13

Nagore Laffage Irungo (Gipuzkoa) neskaren hilketaren epaiketako zinpekoen epaimahaiak ez du haren heriotza hilketa gisa jo, homizidio bezala baizik. Frogatutzat eman du hura Jose Diego Yllanesek hil zuela -honek hala aitortu du epaiketan-, baina Yllanes "alkoholaren eraginpean eta burua erabat galduta zeukala" aritu zela adierazi du epaimahaiak.

Ondorioz, defentsa abokatuaren eskaera hartu du aintzat. Honek, arrazoi haiek erabilita, Yllanesen aurkako zazpi urteko espetxe zigor eskaera egin zuen epaiketa bukaeran -gaur eutsi egin dio eskaerari-, eta zioen akusatua egindako kaltea "konpontzen" saiatu zela, Laffage familiari 126.000 euro emanda.

Orain epailearen txanda da, baina pare bat astera jakinaraziko du zigorra. Zinpekoen epaimahaia osatu duten bederatzi kideak -sei emakume, hiru gizonezko- asteazkenetik aritu dira epaiketak eman duena aztertzen, eta haietatik gutxienez seik egon behar zuten ados hilketa izan zela erabakitzeko. Nafarroako Auzitegian egin dute epaiketa, azaroaren 2tik asteartera arte.

Iazko uztailaren 7an hil zuten Laffage, Iruñean, eta Yllanes da hiltzaile gisa akusatu dutena. Yllanesek aitortu du berak hil zuela, "edanda" zegoelako. Ahozko epaiketaren azken saioan, egindakoaz "lotsatu" egiten dela zioen. "Lehenik, barkamena eskatu nahi diot Nagoreren familiari, ondoren nireari ere bai, eta gizarteari azkenik". Lagun batek beste bati bizia kentzeko inolako eskubiderik ez duela nabarmendu zuen.

Javier Muñoz fiskalak hamazazpi urte eta erdiko kartzela zigorra eskatu zuen Yllanesentzat epaiketa bukaeran, hilketa egin zuela egotzita, eta gaur hamabi urte eta erdira jaitsi du. Nagore Laffageren guraso bakoitzari 120.000 euroko eta anaiari 80.000ko kalteordaina emateko ere eskatu du fiskalak. Laffageren senideen abokatuak hogei urteko kartzela zigorra eskatu zuen, hilketagatik, eta gaur hamabostera jaitsi du.

Irungo eta Iruñeko udalak, Nafarroako Berdintasunerako Institutua eta Gipuzkoako Batzar Nagusiak herri akusazio gisa aurkeztu ziren, 17 eta 22 urte arteko espetxe zigor eskaerekin.

> Berria: Indarkeria > IPARRALDEA: IRISARRIN BI EMAZTE USTEZ HIL ZITUEN GIZONA AUZIPETU EGINGO DUTE

• Irisarrin bi emazte ustez hil zituen gizona auzipetu egingo dute
• Prokuradoreordeak ukatu egin du genero indarkeriako kasua dela: «Familia barruko drama bat da»
• Berria, 2009-11-11 # Nora Arbelbide . Baiona

Irisarrin (Nafarroa Behera) ustez astelehen goizaldean emaztea eta amaginarreba hil zituen gizona oraindik Baionako erietxean da, «bere buruarentzat lanjer bat delako». Marc Mariee Baionako auzitegiko prokuradoreordeak hala jakinarazi zuen atzo goizean egin prentsa agerraldian. «Bere buruaz beste egiteko joera dauka». Gizona auzipetzea erabaki dute, eta kasua jarraituko duen epailea erietxera joatekoa da, auzipetze horren berri ematera berari. Herenegun, haren egoera zela eta, ez zuten atxilotzea. Atzo, berriz, auzipetzeko erabakia hartu zuten, auzitegiak galdegin inkesta psikiatrikoak baimena eman zielako: «Senarraren osagarriaren egoera sendatu beharra baldin bada ere, bere aurka hartuko diren neurrien preziatzeko gai da. Neurri horien garrantziaz ohartzeko gai da. Bere eskubideak ez dira bortxatuak». Mementoko, haatik, ez dute galdekatua. Epailearen esku da erabakitzea noiz galdekatu. Abokatuak ere badu zer erran.

Herenegun goizean, Irisarrin, erietxean dagoen gizonaren emaztea eta haren amaginarreba hilik aurkitu zituzten, eta gizona bera, bere burua urkatzen ari zela, semeak salbatzeko denbora izan zuen. Emazteak 51 urte zituen, amaginarrebak 84, eta gizonak 61 ditu. Emaztearen eta amaginarrebaren hilotzei medikuek egin autopsiek baieztatu dute hasieratik pentsatua, hau da, biak itota hil zirela. Nola ito zituen ez bada oraindik erabat zehaztua, itxura guztien arabera, eskuekin ito lituzke. Senarraz aparte, erruduna beste norbait izan daitekeenik adieraziko lukeen elementurik ez du orain arte aurkitu inkestak, prokuradoreordeak gehitu duenez.

Genero indarkeria, ukatua
Hilketa genero indarkeriako kasu bat den ala ez galdetu prokuradoreordeari, eta hark ezetz iharduki zuen atzoko agerraldian: «Familia barneko drama bat da, inkesta esplikatzen ahaleginduko dena. Arazorik gabeko familia batean gertatu da; itxura guztien arabera, harreman onak zituzten beren artean». «Muga pasatzea» edonori gerta dakiokeela uste du: «Hori da arranguragarria».

Lehen ikerketen arabera, emazteak ez ziren joak. Hilotzetan egin autopsiek ez dute kolpe aztarnarik aurkitu, ez bada itotze mementoan beren buruen defenditzeko egin indarrek eraginak lituzketenak. Alkoholarekin arazorik ez omen zuen gizonak. Sendagailu berezirik ere ez zuen hartzen.

Bizkitartean, gaur elkarretaratzera deitu du Emakumeen Mundu Martxak, baita Irungo Bilgune Feministak ere, hilketaren salatzeko. Bilboko Arriaga antzokian 19:30ean, Gasteizeko Andra Mari Zuriaren Plazan 20:00etan, Iruñeko Udaletxe Plazan 20:00etan eta Donostiako Bulebarrean 19:00etan: «Aski da! Nazkatuak gaude! Erasotzaileak kanpora!» lelopean bilduko dira. ELA eta LAB sindikatuek beren atxikimendua helarazi dute.

> Berria: Indarkeria > IPARRALDEA: EMAZTEA ETA AMAGINARREBA HIL DITU USTEZ GIZON BATEK IRISARRIN

• Emaztea eta amaginarreba hil ditu ustez gizon batek Irisarrin
• Antza, bere buruaz beste egiten saiatu da gizona, baina semea iritsi eta aita salbatzea lortu du; Poliziak ikerketa abiatu du. Hildakoak 84 eta 51 urteko emakumeak dira; ustezko hiltzaileak 61 urte ditu
• Berria, 2009-11-10 # Nora Arbelbide . Baiona

Lehen elementuek ikerketa «familia drama» bati buruz bideratzen dute, Marc Mariéek, Baionako auzitegiko prokuradoreordeak, atzo adierazi zuenez. Ez du genero indarkeriarik aipatu. Mementoan segurtatu dutena da, atzo goizean Irisarriko (Nafarroa Behera) Etxebestia lursaileko etxe batean bizi ziren bi emazte hilik aurkitu zituztela Irisarriko polizia etxetik bertaratu jendarmeek. Emazteetako batek 84 urte zituen, besteak 51. Ordu batzuk barru eskuratuko ditu autopsien emaitzak Baionako Auzitegiak. Hildakoen senar eta suhia ere etxean aurkitu zuten, antza bere buruaz beste egiten saiatu ostean.

Semeak, ondoko etxean bizi da, aita salbatzeko denbora izan zuela dirudi. Prokuradoreordeak erranaren arabera, aitak semea deitu zuen bere burua urkatu aitzin. Etxera etortzeko eskatu zion. Etorri eta ama eta amatxia, hilik aurkitu zituen, baina aita salbatzeko denbora izan zuen. Semeak zuen orduan Polizia abisatu. 04:50ak ziren. Orduz geroztik senarra Baionako erietxean dago. 61 urte ditu. Sortzez urepeldarra, erretretan, lanbidez hargina zen. Lan istripu baten ondorioz, urteetan lanetik gelditua egona zen erretreta hartu aitzin.

Ikerketaren inguruko iturrien arabera, senarraren bizia ez da arriskutan, baina psikologikoki arras hunkitua agertu da. Ondorioz, psikiatrak erabaki du erietxean atxikitzea eta Poliziak ez du oraino galdekatu. Mementoko ez da atxilotua. «Bere osagarriaren egoera galdeketa batekin batera ezina dela erran digu psikiatrikoak», prokuradoreordeak zehaztu duenez.

Dena dela, zehazki zer gertatu zen ulertu arte lanean segituko dutela gaineratu du prokuradoreordeak. Ordu arte, senarra ustez errugabea dela nabarmendu du. «Kontua da hilketa gertatu den lekuan bertan aurkitu duela Poliziak».

Armarik ez
Hasieran bi emazteak tiroz hil zituzten ustea zabaldu zen. Poliziaren arabera, ordea, ez gutunik, ez armarik, ez dute fitsik atzeman lekuan bertan. Iduriz, ustezko hiltzaileak ito lituzke bi emazteak: «Inkesta egileek ikusi dutenaren arabera, ondorioztatu dute estrangulatu lituzkeela, baina zuhur jokatu behar dugu, balitekeelako ez hori izatea». Iduriz ez lituzke pozoitu.

Ikerketaren lehen elementuen arabera, senideen arteko harremana ona zen: «Harreman bikaina zuten beren artean. Amaginarreba ohean zegoen egun osoan. Ezin zen jaikia. Senarrak zuen artatzen. Senideek segurtatu dute ongi zaintzen zuela. Ondorioz, mementoko gure buruari galdezka ari gara zerk bultzatu duen erabat ulertezina den hilketa horretara». Gertakaria aitzin, poliziak ez zituzten nehoiz deitu: «Arazorik gabeko familia zen». Auzoek ere berretsi dute ulergaiztasun hori. Herritarren baitan harridura da nagusi. Irisarrik 840 biztanle ditu.

Familiaren hurbileko iturriek jakinarazi dutenez, zinez familia atsegina zen. Eta senarra ere biziki gisakoa omen da. Kanpotik etxera heldu izan direnei, dela mediku edo garbitzaile, beti harrera ona egin izan diete. Familia ez da jatorriz irisartarra eta hitz egitera onartu duten auzoek ez dituztela biziki ongi ezagutzen adierazi dute. Orain dela lau urte jarri ziren bertan, semeak eraikiarazi etxean, hain zuzen. Semea Irisarrin ari da lanean.

• Aurretik beste hiru emakume hil dituzte
• Aurten, genero indarkeriarekin lotuta, beste hiru emakume hil dituzte Euskal Herrian. Iaz sei emakume hil zituzten, ustez haien bikotekide edota bikotekide ohiek. Ondokoak dira aurten hil dituzten emakumeak.
• Izaskun Jimenez Borja. Gernika-Lumon hil zuten (Bizkaia), martxoaren 24an. Ustez senarrak hil zuen, martxoaren 24an. Etxean bertan jazo zen erasoa; Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak adierazitakoaren arabera, eztabaidan hasi eta labana atera zuen gizonak. Jimenez eta 19 urteko haren alaba zauritu zituen, 11 urteko semearen aurrean. 48 urteko gizonak hilketa onartu zuen ertzainen aurrean, eta haiek atxilo eraman zuten. Jimenezek 44 urte zituen.
• Yamiled Giraldo Quintero. Cordovillan hil zuten (Nafarroa), apirilaren 25ean, 33 urteko baztandarra. Iturenen bizi zen azken urteetan. Prostituzio etxe bateko nagusiak bortxatu egin zuela salatu zuen Giraldok. Herritar zenbaiten ustez, salaketa hura egin zuelako, norbaitek mendeku hartu zuen. Lan bat egitera deitu zuten Giraldo Cordovillara, eta etxeko atarira iritsi zenean, tiroz hil zuten.
• Yasmin Zamira. Auto istripua eragin eta Yasmin Zamira bikotekide ohia labankadaz hil zuen maiatzaren 9an gizon batek Irunen (Gipuzkoa). Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailaren arabera, emakumea zihoan autoa atzetik jo zuen berearekin eta, emakumea geratzean, kotxera inguratu eta labanaz zauritu. Istripua ikusi eta laguntzera geratu zen gizon bati ere aurre egin zion, eta larri zauritu zuen. Zamirak 37 urte zituen, eta Irunen bertan bizi zen
  

Autopsiak dio tiroz hil zirela Etxeberri senar-emazteak
Azaroaren 1ean Baionan hil ziren Etxeberri senar-emazteak tiroz hil ziren, autopsiaren arabera. Nicolas Etxeberrik emaztea hil zuen, eta gero bere buruaz beste egin zuen. Poliziak hasieran esan zuen emakumea labankadaz hil zuela gizonak. Biek sinatutako gutunean zioten biek erabaki zutela suizidatzea.

19.000
«Bortxakeria matxistaz» sentsibilizatzeko kanpainarako dirua. Emakumeen aurkako indarkeriaren nazioarteko egunaren harira, sentsibilizazio kanpaina bat egingo Nafarroako Gobernuak. Nafarroako Berdintasunerako Institutuari 19.000 euro eman dizkio.

> Berria: Indarkeria > JOSE DIEGO YLLANES: "NIK HIL NUEN NAGORE, BAINA EZ NUEN HIL NAHI"

• Jose Diego Yllanes: «Nik hil nuen Nagore, baina ez nuen hil nahi»
• Yllanesek, Nagore Laffageren hilketa aitortu arren, esan du ez duela gogoratzen «nola hil zuen» neska gazte. Hil eta gero bere buruaz beste egin nahi izan zuela adierazi du auzipetuak
• Berria, 2009-11-04 # Naiara Elola . Iruñea

«Nik hil nuen Nagore Laffage, baina ez nuen hil nahi», hala aitortu zuen Jose Diego Yllanes auzipetuak, atzo egindako deklarazioan, Nagore Laffageren hilketa argitzeko epaiketan. Akusatu gaztearen deklarazioa izan zen epaiketako bigarren saioko hari nagusia. Goizeko 10:00etan hasi zuen deklarazioa, eta 15:30ean amaitu, fiskalaren, akusazio partikularraren, herri akusazioaren eta defentsaren galderei erantzun ostean. Psikiatra da Yllanes. Psikiatra batek nolakoa izan behar duen galdetu zion fiskalak. «Momentu zailetan erabakiak hotzean hartzeko gaitasuna duena», erantzun zuen Yllanesek.

Nafarroako Ospitalean psikiatra gisa ziharduen Yllanesek hilketa jazo zen sasoian. Laffagek, berriz, erizaintzako praktikak egiten zituen erietxe horretan. Dena dela, Yllanesek behin eta berriz esandakoaren arabera, Laffage ez zuen aurretik ezagutzen. Hilketa «akats» gisa ikusten duela aitortu zuen. «Pertsona orok bezala, akatsak ditut, eta barkamena eskatzen dut; neure buruaz lotsatzen naiz». Hala, Yllanes bere ondasun guztiak Laffage familiaren eskuetan jartzeko prest agertu zen: «Nahiz eta jakin pertsona baten bizitza diruz ezin dela ordaindu».

Yllanesek, esandakoaren arabera, 2008ko uztailaren 7ko goizaz ez du ia ezer gogoratzen. Dena den, uztailaren 6an zer edan zuen galdetuta, lagun batzuekin Alde Zaharrean edaten egon zela aitortu zuen. Deklarazioaren arabera, lehenengoz uztailaren 7ko 01:30ean edan zuen. «Zehazki, ez dakit zenbat edan nuen, lejia katxi bat, ron eta Coca-Cola, beste katxi batzuk, eta gero tekila txupito batzuk». Yllanesen arabera, 04:30ean edan zuen alkohola azkenekoz, gutxi gorabehera. Edateko ohitura handirik ez duela ere esan zuen. «Gauez ateratzen naizenean, azkar edan ohi dut, eta gainontzeko lagunek baino gehiago, gainera».

Bestalde, 06:30 aldera, Alde Zaharretik gurasoen etxera nondik joan zen ere ez duela gogoratzen dio. Alkoholaren eraginez antza berriz ere. Nagore Laffagez dituen lehendabiziko oroitzapenak Sancho Ramirez kalean duen etxebizitzara iritsi zirenekoak direla dio. Gertatutakoa gogoratzen saiatu dela dio, baina ez duela lortu oraindik ere. «Onartzen dut ondorio bat dagoela, eta horregatik ordaindu egin beharko dudala».

Dioenez, neska gazte irundarraren barruko arropak hausten ari zela gogoratzen du bere burua. Gogoan du Laffagek gelditzeko eskatu ziola ere. «Ez dut haren ahotsa gogoratzen, baina badakit harremana bortitza egiten ari zitzaiola». Une horretan, Yllanesen arabera, biktimarekin zuen «momentuko» hartu-emana bat-batean eten zen. «Gogoratzen dut Nagoreren gainean jarri nintzela eta lepoa eskuekin estutu niola».

Amaiera txarrik nahi ez
Fiskalak Yllanesi galdetu zion ea zergatik ez zion utzi Laffageri Sancho Ramirez kaleko etxetik alde egiten. Akusatuaren erantzunak bortitz apurtu zuen epaiketa aretoko isiltasuna: «Akaso, gertatutakoaren ostean lagun gisa amaitu nahi nuelako». Laffagerekin izan zuen jarrera «bortitza» gertatutakoa «bakean» bukatzeko ezintasunak eragin zezakeela uste du.

Gau hartan sentitutako denak ez ditu ahaztu Yllanesek. «Nagore hilda zegoela jakin eta haren odola ikustean izugarrizko beldurra sentitu nuen». Hala, bere buruaz beste egiteko asmoa egun osoan buruan jiraka izan zuela dio. Ez du argitu nahi izan nola hil zuen, edota zergatik utzi zuen neska gaztearen gorpua Orondritzen (Nafarroa).

Yllanesez gain, bost foruzainek ere deklaratu zuten atzo, Nagore Laffageren hilketaren ikerketaren nondik norakoak azaltzeko. Gaur, berriz, 10:00etan fiskalak izendatutako lau lekukok hartuko dute parte epaiketan, beste hiru foruzainez gain. Hainbat iturriren arabera, litekeena da gaur Yllanesen aitak ere deklaratzea.

> Berria: Indarkeria > NAFARROA: SEXU ERASOAK IZAN DITUELA SALATU DU NESKA BATEK LIZARRAN

• Sexu erasoak izan dituela salatu du neska batek Lizarran
• Bikotekideari tratu txar psikologikoak emateagatik, 39 urteko gizonezko bat atxilotu dute Azkoienen
• Berria, 2009-10-22 # Erredakzioa . Iruñea

Foruzaingoak 23 urteko gizonezko bat atxilotu du Lizarran (Nafarroa), sexu erasoa egin diolakoan adingabeko neska bati. Ustezko erasotzailea aurreko astelehenean atxilotu zuten. Foruzaingoak jakinarazi duenez, «gizonezkoak gutxienez bi aldiz eraso zion neskari». Antza denez, erasotzaileak eta biktimak aurretik ezagutzen zuten elkar. Noiz edo noiz elkartu ziren erasoa gertatu baino lehen. Nafarroako Gobernuaren arabera, «erasotzaileak bere bikotekide izateko desioa adierazi zion aurreko astean biktimari». Baina adingabeak ezezkoa erantzun zion. Jakinarazi dutenez, litekeena da ezezko erantzuna jasotzeagatik eraso izana.

Izan ere, ezezkoa jaso ondotik, ustez gizonezkoak neskari besotik heldu eta etxera eraman zuen, han eraso egiteko. Han, Nafarroako Gobernuak jakinarazi duenez, neskarekin bortxazko sexu harremana izan zuen. Hurrengo egunean, gertakari hori errepikatu egin zela jakinarazi dute iturri ofizialek, erasotzaileak eta biktimak kalean topo egin ostean. Bi egun horietan, adingabearen gurasoak kezkatuta ibili ziren; izan ere, alabarengan jarrera aldaketa sumatu zuten. Hala, adingabearen telefono deiak miatzen hasi ziren. Horren bitartez, besteak beste, alabak atxilotuari egindako telefono deiak aztertzen hasi ziren. Orduan konturatu ziren zer gertatzen ari zen, eta salaketa jarri zuten. 23 urteko akusatua epailearen esku dago egun.

Bestalde, Foruzaingoak 39 urteko gizonezko bat atxilotu du Azkoienen, genero indarkeriagatik. Foru Poliziak jakinarazi duenez, gizonezkoa epailearen eskuetan da, astelehenean emazteari tratu txar psikologikoak ematea eta mehatxu egitea egotzita. Biktimak astelehenean bertan jarri zuen salaketa, eta urruntze agindua ere eskatu zuen. Jakin denez, akusatuak genero indarkeriagatik aurrekariak dauzka.

Gizonezko bat, zigorturik
Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak Donostiako gizonezko bati urtebeteko kartzela zigorra ezarri dio, bikotekide ohiaren bikotekidea jipoitzeagatik. Epaiaren arabera, 2008ko maiatzaren 9an gertatu zen erasoa, 17:30ean. Biktima TAO Trafiko eta Aparkamenduaren Ordenamenduko langilea zen. Hala, Donostiako erdiguneko kale batean lanean ari zela, auto bat hurbildu zitzaion, eta handik, borra batekin hiltzeko mehatxu egin zion epaituak.

Akusatua mehatxua egin zuen tokitik joan eta minutu gutxira itzuli zen. Autotik jaitsi, eta biktima jotzen hasi zen. Epaiak dioenaren arabera, «makila batekin buruan eta hanketan jo zuen». Eraso horren ondorioz, TAOko langileak besoetan, ahoan, ezpainetan eta hortzetan zauriak izan zituen. Horren ondorioz, bost egun behar izan zituen guztiz osatzeko. Epaiketan, Fiskaltzak eskatutako zigorra ontzat eman du akusatuak. Hala, urtebeteko kartzela zigorra jaso du. Horrez gain, biktimari egindako lesioengatik, 3.500 euroko kalte-ordaina eman beharko dio.

> Berria: Indarkeria > EMAKUME BAT BORTXATU DUTE BAIONAN, ETA BILBON BESTE BATI SEXU ERASOA EGIN DIOTE

• Emakume bat bortxatu dute Baionan, eta Bilbon beste bati sexu erasoa egin diote
• Baionako bortxaketa bi gizonek egin zutela eta Bilbokoa beste hiruk diote poliziek, eta bosten atzetik ari dira
• Berria, 2009-10-07 # Erredakzioa . Baiona

Bi gizonezkok 40 urte inguruko emakume bat bortxatu zuten ostiraletik larunbaterako gauean Baionan. Goizaldean gertatu zen erasoa, 01:00etatik 05:00etara bitartean. Emakumea Arena diskotekatik irteten ikusi zuten; atzetik jarraitu zioten erasotzaileek. Poliziaren arabera, emakumea indarrez atxiki, eta ibai bazter batera eraman zuten, Glain ingurura. Bertan bortxatu zuten, eta jo ere egin zutela ere jakinarazi dute. Bortxaketaren ostean, gizonezkoek alde egin zuten, eta emakumeak babes bila jo zuen Elkarteen Etxera. Zenbait pertsona aurkitu zituen han, eta azaldu egin zien gertatu berri zitzaiona. Larrialdi zerbitzuei dei egin zieten orduan, bertara joan ziren eta lehen arreta ere leku berean eman zioten.

Frantziako Poliziak ez du beste xehetasunik eman bortxaketari buruz, baina ikerketa zabaldu du bortxatzaileak atzemateko. Herritarren laguntza galdegin du horretarako. Bortxaketari edo bortxatzaileei buruzko edozein berri izan dezakeenak Baionako polizia etxera jotzeko, edo 0559-46 22 22 telefonora deitzeko eskatu dute poliziek.

Larunbat goizaldean bertan beste bortxaketa saio bat ere gertatu zen. Bilbon, Ametzola parkean gertatu zen erasoa. 20 urte inguruko neska bat, festa batetik etxerako bidean zihoala, parketik igaro zen. Ertzaintzari salatu dionez, «jatorri magrebtarreko» hiru gizon gazte hurreratu zitzaizkion, «bortxatzeko asmo argiarekin».

Hiru gizonezkoak gorputza ukitzen aritu zitzaizkiola salatu du emakume gazteak, baita lurrera bota zutela ere. Behin lurrera botata, galtzak ere jaitsi zizkiotela azaldu du. Une hartan, ordea, beste emakume bat agertu zen Ametzola parkean. Jendea heldu zela ikusita, eta bortxatzen saiatzen ari ziren emakumeak kontra egiten zienez, eta menderatu ezinik zeukatenez, erasotzaileek utzi egin zuten emakumea, eta lekua hustu zuten. Ertzaintzak azaldu du ikerketa zabalik duela hiru erasotzaileak atxilotzeko.

Durangon, labanaz mehatxu
Bestetik, Durangon (Bizkaia), 41 urteko gizon bat atxilotu zuten atzo ertzainek. Bikotekide zuen emakumearen etxean sartu zen gizona, Durangoko alde zaharrean, Ertzaintzak azaldu duenez lehendik zituen giltzekin. Sukaldetik labana bat hartu, eta emakumea eta haren bikotekide berria zeuden logelara sartu zela, eta labanarekin mehatxu egin ziela salatu du emakumeak. Erasotzaileak diru zorroa eta sakelako bi telefono lapurtu zituela ere salatu du emakumeak. Ertzainek Durangon bertan atxilotu zuten ustezko erasotzailea, ibilgailu batean, ostutako diru zorroa gainean zuela.

> Berria: Kanpainak > BILBOKO JAIETAN SEXU ERASORIK EGON EZ DADIN KANPAINA EGINGO DUTE

• Bilboko jaietan sexu erasorik egon ez dadin kanpaina egingo dute
• Konpartsek eta udalak erasoak salatzeko protokoloa eta sexu harreman seguruak bultzatuko dituzte
• Berria, 2009-08-14 # Ekaitz Herrera . Bilbo

Genero indarkeriaren aurka, batetik, eta sexu harreman seguruen alde, bestetik. Horrela agertu dira Bilboko Udala eta Konpartsak, datorren Aste Nagusiari begira. Ideia biak batu dituzte kanpaina bakarrean, eta, helburua da sexu erasorik ez izatea. «Denak ez du balio festetan. Genero indarkeriaren gaian sentsibilizatzea da asmoa. Gazteengan batez ere, euren parte-hartzea aktiboagoa baita jaietan», adierazi zuen Nekane Alonsok, Bilboko Udaleko Berdintasun eta Herritarren Gaietarako zinegotziak. Eraso sexisten kontagailua «zero» izateko bidean, elkarlanean ariko dira Bilboko Konpartsak eta Udalak.

«Festa giroak eta alkoholaren gehiegizko erabilerak ezin dituzte sexu erasoak justifikatu», adierazi zuen Alonsok. Joseba Solozabal pregoilariak, bestalde, antzeko hitzak izan zituen, eta adierazi zuen «oraindik ere» badagoela alkoholaren gehiegizko kontsumoa sexu erasoekin nahasten duenik. «Edozein eraso gaitzetsi behar da, eta onartutako sexu harremanak kondoiarekin egin behar dira», adierazi zuen Solozabalek. Bestalde, konpartsetako kideek adierazi zuten protokolo bat jarriko dutela martxan erasoren bat gertatuko balitz. Txosnetako musika gelditu eta barra gainera igota, protesta egingo lukete. Hurrengo egunean, gertaera salatzeko elkarretaratzea egingo lukete Arriaga antzokiaren parean, arratsaldeko 18:00etan. «Ohartu ginen irainak, kolpeak, bortxaketak... ohikoak zirela. Horren ondorioz, protokolo bat egin genuen», adierazi zuten konpartsakideek.

Halere, erasoak salatzeaz gain, segurtasunezko sexu harremanak ere bultzatuko dituzte. Horretarako, 30.000 preserbatibo banatuko dituzte debalde. Txosnetan, Botika Zaharrean egongo den agertokiko barran, eta alde zaharreko zenbait tabernatan egongo dira eskura. Era berean, larrialdietarako telefono zenbakiak dituzten 20.000 txartel eta itsasgarriak banatuko dituzte.

Laguntza zerbitzua
Sexu erasoak gertatuko balira, zerbitzu berezi bat jarriko du martxan Bilboko Udalak. Zerbitzua goizez emango da, eta udaletxeko Berdintasun, Lankidetza eta Herritarren Gaietarako bulegoan izango da. Emakumeek horra jo dezakete aholkuak eta laguntza soziala, psikologikoa eta juridikoa eskatzera. Gainontzekoan, Gizarte Zerbitzuen Larrialdietarako telefono zenbakia ere jarri dute eskura (94-470 14 60).

> Berria: Indarkeria > BIZKAIA: EMAKUMEAK HOGEI LABANKADA JASO DITU,ETA LARRI ZAURITUTA DAGO, BAINA EGONKOR DAGO

• Emakumeak hogei labankada jaso ditu, eta larri zaurituta dago, baina egonkor dago
• Alaba sastakatzea egotzita, gizon bat atxilotu dute
• Berria, 2009-07-29

Alabetako bati hogei labankada eman, eta beste seme-alabei eraso egitea egotzita, 43 urteko gizonezko bat atxilotu zuen atzo Ertzaintzak Portugaleten (Bizkaia). Ertzaintzak atzo jakinarazi zuenez, erasoak herenegun gauean izan ziren, eta guztira, bi emakume eta gizon bat izan ziren biktimak, ustezko erasotzailearen seme-alabak hirurak.

Labankadekin zauritutako alabak hogei urte ditu, eta larri eraman zuten Gurutzetako Ospitalera (Barakaldo, Bizkaia). Bertan, ebakuntza egin zioten. Emakumea egonkor zegoen atzo arratsaldean, baina larri zegoen. Beste alabak ebaki bat du eskuan, eta semeak, berriz, ubeldurak ditu. Seme-alabak ere Gurutzetako Ospitalera eraman zituzten.

Erasoak Portugaleteko Ruperto Medina kalean izan ziren. Bertako bizilagun batek adierazi du oihuak, errietak eta pertsianetan emandako kolpeak entzun zituela. Bizilagunak Udaltzaingoari eman zion abisua, eta, ondoren, erasoak izan ziren lekura joan zen Ertzaintza. Alaba hiltzeko saiakera, eta lesio delitu bi egozten dizkio Ertzaintzak ustezko erasotzaileari. Atxiloketaren unean labana bat zeraman poltsikoan gizonak.

Mikel Torres Portugaleteko alkateak gaitzetsi egin ditu «eraso basatiak», eta zaurituak albait arinen hobetzeko nahia agertu du.

> Berria: Indarkeria > 19 URTEKO MUTIL BAT ATXILOTU DUTE ERANDION, NESKA BATI SEXU ERASOA EGIN DIOLAKOAN

• 19 urteko mutil bat atxilotu dute Erandion, neska bati sexu erasoa egin diolakoan
• Berria, 2009-07-08

Ertzaintzak 19 urteko mutil bat atzeman du Erandion (Bizkaia), ekainaren 28an herri hartan bertan emakume bati sexu erasoa egin ziola leporatuta. Biktimak berak sartu zuen parte. Honen arabera, goizeko bostak aldera etxera zihoala egin zion eraso mutilak, bularrak eta ipurmasailak ukituz. Emakumezkoak ihes egitea lortu zuen, ustezko erasotzaileari butzada emanda. Ertzaintzak ikerketa abiatu zuen, eta mutila atxilotu du.

> Berria: Indarkeria > BIKTIMEN MEMORIA

• Biktimen memoria
• Hedabideek genero indarkeria nola lantzen duten aztertu dute Sortzen-ek eta Kazetarion Berdinsareak; hildako andreen bizitzei buruz behar baino gutxiago kontatzen da, haien ustez.
• Berria, 2009-07-08 # Maite Asensio . Bilbo

Asko dakigu haien hilketez, baina ezer gutxi haien bizitzez. Genero indarkeriaren biktimei buruz hedabideetan agertzen den informazioaren inguruko kezkak bultzatuta, Hego Euskal Herrian, Espainian, Galizian eta Herrialde Katalanetan 2008an izandako hilketen albisteak aztertu ditu Sortzen aholkularitzak, Zer dakigu haien hilketei buruz? lanean. Sortzen-eko kide Norma Vazquezek azaldu du «biktimen memoria historikoa eraikitzeko» asmoa zutela: «Zifren atzean zer zegoen jakin nahi genuen; emakume horien aurkako indarkeria zein neurritan izan zen haien zapalkuntzaren kontrako borrokaren ondorio». Baina informazio gutxi aurkitu dute horren inguruan.

Azken hamar urteotan, hedabideek genero indarkeria ikusgai egin izana txalotu du Vazquezek, baina arazoa ez dela sakon aztertzea deitoratu du ondoren: «Tratu txarrak jasaten dituzten emakumeak ideia gisara agertzen dira, guztiak berdinak izango balira bezala, otzanak... Biktimen mendekotasuna nabarmentzen da, baina ez zaie aitortzen bizimodua aldatzeko egin duten ahalegina».

Izan ere, Vazquezek uste du egun genero indarkeriaren ondorioz hildako andre askok jabekuntza prozesua abiatu zutela, eta, hain zuzen, emakumeei tradizioz egotzitako genero rolak hausten saiatzeagatik hil zituztela. «Hildakoaren ametsen eta grinen berri eman beharko genuke, hari buruzko erretratu hurbila egin, genero indarkeriaren biktima haien lagun izan zitekeela pentsa dezan irakurleak», gaineratu du Lucia Martinez Odriozola kazetariak. Genero ikuspegia duten kazetarien euskal sareko, Kazetarion Berdinsareako, kide da Martinez Odriozola.

Hilketen berri ematen duten albisteak aztertuta, joera «arriskutsuak» antzeman dituzte hedabide batzuetan. Besteak beste, hilketak gertakari soiltzat agertzen dituzte askok, genero desberdintasunetan oinarritu ordez. «Baina genero indarkeriaren ondorizko hilketa bat ez da ezustean gertatzen den zerbait», Martinez Odriozolaren arabera: «Tratu txarrak ematen dituzten gizonek hori ikasten dute gizartearen barruan, baliabide asko dituzte horretarako». Haren iritziz, badago emakumeak errudun bihurtzeko joera, «salaketarik jarri ez zutela, edo urruntze agindua hautsi zutela esanez».

Halaber, adituen iritzirik ez da ia agertzen; bai, ordea, lekukoenak, edo auzolagunenak, gehienetan harridura agertzen dutenak, edo erasotzailea gizon «ontzat» deskribatzen dutenak. Iritzi horiek plazaratzea gaitzetsi du kazetariak: «Ezin dugu hiltzaile bat, gehienetan hilketa egin duela aitortu duena, igogailuaren atea irekitzen duen aingerua bailitz bezala aurkeztu». Alde horretatik, Sortzen-en ikerlanak adierazten du ia albiste guztietan agertzen dela biktimaren adina, hilketa non izan zen, zein arma erabili zuen, edo nork eman zuen abisua; aldiz, albisteen %24k baino ez dute aipatzen erasotzaileak aurrekaririk zuen edo ez.

Jatorria, «esanguratsua»
Era berean, genero indarkeriaren biktimak etorkinak direnean, albisteari eman ohi zaion tratua gaitzetsi du Vazquezek: «Immigrazioa kriminalizatzeko beste modu bat da, etorkinek mendekotasun handiagoko jokabide kulturalak ekarriko balituzte bezala. Etorkin askok ez dute salaketarik jartzen, ez dutelako hizkuntza ezagutzen, ez dutelako hemengo legeen berri... Aldiz, emakume etorkinak kultura atzeratu batetik datozela eta ergelagoak direla zabaltzen da». Martinez Odriozolak uste du biktimen jatorria «esanguratsua» dela egoera batzuk azaltzeko; adibidez, «bakarrik migratzean, emakumeak abiatzen duen jabekuntza prozesua». «Baina ez da inola ere titulura eraman beharreko datua», erantsi du.

Edonola ere, Sortzen-eko eta Kazetarion Berdinsareako kideen ustez, ezin uka daiteke hedabideek gizartean duten garrantzia. Komunikabideek plazaratzen dituzten arazoak, gizartean eztabaidagai eta kezka bihurtzen dira. Horrela azaldu du Martinez Odriozolak: «2004ko abenduan, [Espainian] genero indarkeriaren aurkako legea onartu zenean, eztabaida sutsua izan zen hedabideetan. Espainiarren kezkak neurtzen dituzten inkestetan, %2tik %6ra handitu zen genero indarkeria. 2004an 72 emakume hil ziren estatuan genero indarkeriaren ondorioz, eta 2005ean 56. Bada, kezka hark bizitza salbatu zien hamalau emakumeri».

> Berria: Indarkeria > LAFFAGERENTZAKO JUZTIZIA ESKE

• Laffagerentzako justizia eske
• Urtea bete zen atzo Nagore Laffageren gorpua Orondritzen agertu zenetik. Hilketa bere gain hartu zuen Diego Yllanes Iruñeko kartzelan dago preso, udazkenean hasiko den epaiketaren zain.
• Berria, 2009-07-08 # Naiara Elola / Mikel Peruarena

Sanferminak hasi dira, baina Asun Casasola Nagore Laffageren amarenak iaz izan ziren azkenekoak. Harrezkero ez dela bizi dio, alabaren heriotza onargaitza egiten zaiola. Azken egunak oso gogorrak izan dira Casasolarentzat. 2008ko ekainaren 27an ikusi zuen azken aldiz alaba. Ezin du egun hura ahaztu. Negarrari eutsi ezinik, «Nagorek izugarrizko gogoa zuen bizitzeko, eta begira orain», esan du. Ez du argi nondik ateratzen duen indarra, justizia lortzeko antsiatik agian: «Psikologikoki zisko eginda nago, egunero oroitzen naiz Nagorerekin».

Iazko uztailaren 7ko goizaldean hil zuten Nagore Laffage, Iruñean erizaintza ikasketak egiten ari zen 20 urteko irundarra. Gorpua Orondrizko (Nafarroa) bizilagunek aurkitu zuten herri inguruan, plastikozko poltsetan bilduta, sanferminetako ohiko jantzi zuri-gorriekin soinean eta hatz bat moztuta. Autopsiak argitu zuenez, itota hil zen Laffage; buruan ere kolpeak zituen, eta indarkeria nozitu zuelako arrastoak.

Foruzainek eta SOS Nafarroan bazuten ordurako zerbaiten susmoa. Ikerketaren arabera, hil aurretik 112 telefono zenbakira deia egin zuen Laffagek. Hilketa bere gain hartu zuen Jose Diego Yllanesek, berriz, lagun bati aitortua zion, ordurako, eta lagun hark ere parte emana zuen. Foruzainek uztailaren 8an bertan, goizaldeko ordubatak aldera, atxilotu zuten Yllanes. Haren gurasoen Erroko (Nafarroa) etxean atzeman zuten, Laffageren gorpua agertu zen lekutik hurrean. Ikerketaren arabera, Yllanesek Iruñean hil zuen Laffage, Antso Ramirez kaleko bere pisuan, eta autoan eraman zuen Orondritzera.

«Mutil horrek egindakoa ordaindu egin beharko du», adierazi du Casasolak. Ezinegona dute Laffageren senideek. Uda aurretik hasi behar zuen epaiketak, baina iraila amaiera edo urria hasiera arte atzeratu da. Epaiketan justizia egingo dela uste du Casasolak, baina zalantza gailentzen zaio; defentsako abokatuak lekuko berriak aurkeztu ditu.

Epaiketa, udazkenean
«Yllanesen espetxe zigorra 20 urte baino txikiagoa bada, ez dut ulertuko; mutil hotza eta kalkulatzailea da», adierazi du Casasolak. Zigor eskaera hori egin du Nafarroako Auzitegi Nagusiko Fiskaltzak Yllanesentzat. Hasieran giza hilketa leporatu zion -10 eta 15 urte arteko kartzela zigorra du delitu horrek-, baina eskaera egiteko unean, Yllanesek erailketa egin zuela adierazi zuen fiskalak. Erailketa delituetan hiltzailearen azpikeria nabarmentzen da, eta 20 urteko espetxe zigorra du.

Ekainaren 3an, ahozko epaiketa abiatzea erabaki zuen Iruñeko Instrukzioko 1. Epaitegiak. Yllanesek erailketa eta gorpuen profanazio delituak egin zituelako susmoa hartu zuen epaileak. Yllanes aurrez pentsaturik eta arriskurik gabe aritu zela nabarmendu zuen, gainera; Laffage kordea galduta eta bere burua defenditzeko aukerarik gabe zegoela zehaztu zuen epaileak.

Akusazioek aurkeztutako kontakizunak eta zigor eskaerak Fiskaltzak egindakoen antzekoak dira. Irungo eta Iruñeko Udala, Gipuzkoako Batzar Nagusiak, Nafarroako Berdintasunerako Institutua eta Laffageren ama, aita eta anaia aurkeztu dira akusazio gisa. Irungo Udalak 17 urteko espetxe zigorra eskatu du Yllanesentzat, gainerako akusazioek 20 urteko zigorra. Fiskaltzak Laffageren senideentzako 450.000 euroko kalte-ordaina eskatu du, bestalde. Yllanesen aurkako zigor eskaerekin eta akusazioen kontakizunekin ez dagoela ados agertu du defentsako abokatuak.

Yllanes, 27 urteko iruindarra, Nafarroako Unibertsitate Klinikoan psikiatra zen. Casasolak askotan ekarri du hori gogora, eta psikiatra gisa lan egiteko debekua ezartzea ere galdegin izan du. Haren ustez, ezinezkoa da, «halako pertsona bat», lan horretan aritzea. Yllanesek bere gain hartu zuen hilketa iazko uztailaren 10ean Agoizko (Nafarroa) epailearen aurrean. Barkamena eskatu zuen orduan, haren familiak ere berdin egin zuen, «erabateko tragedia» izan zela onartuta. Casasolarentzat ez da aski, ordea. «Ez dira ez dei bat, ez eskutiz bat ez telegrama bat igortzeko gai izan. Nire iritziz, haiek uste dute lehen mailako familia direla, eta gu, berriz, bosgarren mailakoa».

Laffageren senideek, baina, babes handia jaso dute urtebete honetan. Hilero elkarretaratzeak egin dituzte, txandaka, Irunen (Gipuzkoa) eta Iruñean, eta 80.000 sinadura bildu dituzte, «justizia» eskatuz. Hilketaren urteurrenerako ere, hainbat ekitaldi egin dituzte. Larunbatean Iruñeko Vinculo plazan elkartu ziren, Egia, justizia eta memoria lelopean, eta omenaldi sentitua egin zioten Laffageri. Atzo iluntzean, berriz, kontzentrazioa egin zuten Irunen.

Justizia, hori da Carmen Casasolaren bizitzak duen zentzua; hamaika aldiz errepikatu du Nagore Laffagek «justizia» izan behar duela. Justizia, zigorra betetzea da Casasolarentzat: «Hiltzen duenak ordaintzea nahi dugu». Gizonezkoen eta emakumezkoen arteko berdintasuna ere aldarrikatu du Casasolak: «Gizonezkoak eta emakumezkoak berdinak gara, eta errespetatu egin behar gaituzte; gizarteak ohartu behar du emakumeen aurkako jazarpenak ezin duela jarraitu».

EITBn alarde «baztertzailea» ez sustatzeko eskatu dute
Aralarrek eskaera egin dio Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburu Blanca Urgelli, EITBk Irungo (Gipuzkoa) alardean izan zuen jarrera azal dezan. Aralarren esanetan, «alarde baztertzaileari gehiengoaren alarde tradizionala» deitu zion EITBk, eta ez zion lehentasunezko tratamendurik eman alarde mistoari.

13.000
Genero indarkeriaren biktimentzako etxeetarako aurrekontua Amurrion. Amurrioko Udalak (Araba) eta Arabako Diputazioak hitzarmena berritu dute, genero indarkeriaren biktimek Amurrion «etxe zubia» izan dezaten. 13.000 euroko aurrekontua du egitasmoak.

Laffage sendia babestu dute PSE-EEk eta Rafaela Romerok
«Nagore Laffageren hiltzailea zigorgabe ez gelditzea eta justizia egitea» eskatu dute PSE-EE alderdiko Gipuzkoako 16 batzarkideek. Atzo Irunen Laffagerentzako justizia eskatzeko elkarretaratzeaan izan ziren. Gipuzkoako Foru Aldundiko parlamentuko presidente Rafaela Romero ere ekitaldian izan zen.

Sexu erasoak arrazarekin ez lotzeko galdegin dute
Aurreko astean sexu erasoa jaso zuen emakume batek Errenterian (Gipuzkoa). Eraso hura salatzeko, elkarretaratzea egin zuten herenegun. SOS Arrazakeriak salatu du immigratzaileen aurkako joera zabaldu dela herrian. Bi jazoerak bereizteko eskatu dute, eta «eraso sexistek eta arrazistek» ez dutela zuribiderik adierazi.

Laffagetarrei «maitasuna» adierazi diete Orondritzen
Orondrizko (Nafarroa) herritarrek protesta egin zuten igandean, Laffageren hilketa gaitzetsi eta haren sendiari «maitasuna eta laguntza» eskaintzeko. 200 lagun elkartu ziren, Erroibarko Laurentxi elkarteak deituta. Justizia egiteko eskatu dute, «inork ez diezaion inoiz beste norbaiti minik egin generoagatik».

Andre bat behartzea egotzi eta gizon bat atxilotu dute
Getxon (Bizkaia) gizon bat atxilotu zuten udaltzainek herenegun gauean. Metroko zaindari bat eta oinezko bat jotzea eta, Leioan (Bizkaia), andrazko bati sexu erasoa egitea egotzi diote. Getxoko udaltzainek lehen erasoen berri izan zutenean, erasotzailearen bila hasi eta Lamiakoko geltokian aurkitu zuten.

> Berria: Alardeak > IRUNEN ALARDE BAKAR, PUBLIKO ETA MISTOA IZATEAREN ALDE AGERTU DA ARALAR

• Irunen alarde bakar, publiko eta mistoa izatearen alde agertu da Aralar
• San Martzial egunean ustez bikotekideak zauritu zuen emakumea Bidasoa ospitaletik atera eta etxean da
• Berria, 2009-07-02 # Erredakzioa . Donostia

Irungo alardean atzo iluntzean izan ziren istiluak gogor salatu ditu Jon Abril Aralarreko koordinatzaileordeak. Goiza lasai igaro bazen ere, iluntze aldera alarde mistoko kideen aurka Kale Nagusia zeharkatzean izandako istiluek zipriztindu zuten eguna. Aralarrek kritikatu du komunikabideek eta instituzioek behar besteko oihartzunik ez ematea istiluei.

Liskarretan Udaltzaingoak eta Ertzaintzak ere esku hartu zuten, eta alarde parekideko kideen hitzetan, udaltzainek gogor eraso zieten. Irungo Udalak zein bestelako instituzioak «normaltasun itxura saldu» nahi izan dutela salatu du Abrilek. Irungo Udalari eskaera egin dio: «Emakumeen aurkako erasoei aurre egiten lidergoa har dezala, urte gehiegitan luzatzen ari den gatazka konpontzeko». Etorkizunean egin beharreko urratsen inguruan, berriz, emakumeen aurkako erasoak alde batera utzi eta jaietarako «alarde bakarra, publikoa eta mistoa» egiteko eskatu dio Irungo Udalari Aralarrek.

Eraso egin zioten andrea, onik
Irunen, San Martzial egunean bikotekideak eraso bide zuen emakumea etxean da; ia bi egun pasatu ditu Bidasoa ospitalean (Hondarribia). Ustezko erasotzaileak botila hautsi batekin zauritu zuen lepoan eta buruan. Zauri hori dela eta, tendoi batean ebakuntza egin behar izan diote, baina, Osakidetzak jakinarazi duenez, «oro har, ongi dago emakumea».

Herenegungo eraso sexista gaitzetsi eta salatu dute instituzio publiko, alderdi politiko eta herri mugimenduko hainbat eragilek. Hala nola Eusko Jaurlaritzako Genero Indarkeriarako Zuzendaritzak, Gipuzkoako Batzar Nagusietako Presidentziak, PSE-EEk, EBk, EAk, Aralarrek eta Bilgune Feministak. Bilgune Feministak deituta, elkarretaratzea egin zuten hainbat herritarrek Irunen. Azkenaldian herrian izandako erasoak salatu zituzten, eta, era berean, Irungo Udalari emakumeen aurkako indarkeriaren aurka neurri zehatz eta eraginkorrak hartzeko eskatu zioten.

> Berria: Indarkeria > EHUNKA LAGUNEK MILAGROS SALAZARREN HERIOTZA GAITZETSI DUTE GASTEIZEN

• Ehunka lagunek Milagros Salazarren heriotza gaitzetsi dute Gasteizen
• Emakumeen kontrako indarkeria egotzita, sei gizon atxilotu dituzte asteburuan; lau Bizkaian eta bi Gipuzkoan
• Berria, 2009-03-31 # Jon Rejado • Gasteiz

Ehunka lagun bildu ziren atzo Gasteizen, Milagros Salazarren heriotza gaitzesteko manifestazioan. Emakumeen kontrako indarkeriari aurrea hartu leloa zuen pankartaren atzean, genero indarkeria amaitzeko eta biktima bakar bat gehiago ere egon ez dadila eskatu zuten elkarretaratuek. Helburu horrekin hainbat elkarretaratze egin ziren atzo iluntzean Euskal Herriko hamaika txokotan, eta orotara ehunka lagun bildu ziren protesta ekimenetan. Besteak beste, ehun bat lagun bildu ziren Errenterian. Ermuan, genero berdintasunaren aldeko gizon taldeak deituta, 35 lagun elkarretaratu ziren.

Gasteizko manifestazioaren bukaeran Izaskun Jimenezen erailketaren ondorioz egindako mobilizazioak gogora ekarri zituen Bilgune Feministako eledun batek. «Egoera iluna bada ere, egoera honek irtenbidea duela ziur gaude». Elkartasunaren, autodefentsaren, elkarlanaren eta salaketaren bitartez, erasotzaileak «gune guztietatik kanporatzea» lortuko dela nabarmendu zuen.

Milagros Salazarren heriotza hilaren 23an gertatu zen, Gara egunkariak jakinarazi zuenez. Iturri horren arabera, gaur egun Gasteizen bizi zen emakumea, gizarte zerbitzuen pisu batean, bere hiru semeekin. Salazarren senarrak bi egun lehenago topatu zituen, eta laurak jipoitu zituen. Salazar jipoia jaso eta bi egunera hil zen, Txagorritxu ospitalean, Gara egunkariak azaldu zuenez. Emakumeak gaixotasun larria pairatzen zuen, eta ospitalean artatu zuten sendagileek ezin izan zuten zehaztu heriotza jipoiaren edo gaixotasunaren ondorioz gertatu zen. Gertaera horren aurretik, Arabako Aldundia hiru adingabeen zaintzaz arduratu zen.

Emakumeen Mundu Martxako Plataformak Salazarren heriotza «emakumeon kontrako indarkeria» gisa hartu, eta kasu horietan ohikoa den protokoloa hasi zuen. Gasteizko Udalak, berriz, informaziorik ez duela adierazi du. Heriotza gaitzetsi egin du, baina emakumeen kontrako indarkeriaren biktima dela esateko datuak falta direla uste du.

Sei atxilotu herenegun
Poliziak sei gizon atxilotu zituen herenegun, emakumeen kontrako indarkeria delituak leporatuta. Horietatik lau Bizkaian atxilotu zituzten; bi Bilbon, bat Zallan eta beste bat Getxon. Gipuzkoan egin zituzten beste bi atxiloketak; Tolosan eta Donostian.

Bizkaian eginiko lehen atxiloketa Bilbon egin zuten, herenegun, 03:00ak aldera, Ertzaintzak jaso zuen dei baten harira. Emakume batek deitu zuen jakinarazteko gizon bat etxeko atea gogor jotzen ari zela. Ertzainak heldu zirenean gizona ihes egiten saiatu zela eta atxilotzeko unean ertzain bati eraso ziola adierazi du Poliziak. Deia egin zuen emakumeak jakinarazi zuen gizonak eraso egin ziola beren semearen aurrean. Erasoa baieztatu ondoren, gizona atxilotu zuten. 20:50ak inguruan izan zen Bilboko bigarren atxiloketa, emakume batek bikotekideak eraso ostean ertzain etxera deitu zuen.

Zallan atxilotutako gizonari bikotekide ohiari eta horren egungo bikotekideari makila batekin eraso egin izana leporatu dio Ertzaintzak. 05:00etan izan zen atxiloketa, emakumeak dei baten bidez gertatutakoaren berri eman ostean. Egun berean, 23 urteko gizon bat atxilotu zuten udaltzainek Getxon, bikotekideari labana batekin mehatxatzea egotzita. Erasoa ikusi zuten hainbat lagunek Udaltzaingora deitu zuten. Bikotekideak ez zuen salaketarik jarri nahi izan unean bertan.

Ertzaintzak 33 urteko gizon bat atxilotu zuen Tolosan, 14:30ak aldera, bikotekideari eraso egitea egotzita. Ertzaintzak jakinarazi duenez, emakumea osasun etxera eraman zuten. Ordu horretan bertan, beste gizon bat atxilotu zuen Ertzaintzak Donostian, emaztea jotzea egotzita. Ertzaintzak jakinarazi duenaren arabera, emakumeak azaldu zien gizonaren erasoak ohikoak zirela, baina ordu arte ez zituela erasoak salatu.

> Berria: Indarkeria > GASTEIZ: MILAGROS SALAZARREN HERIOTZA GAITZETSI DU MUGIMENDI FEMINISTAK

• Milagros Salazarren heriotza gaitzetsi du mugimendu feministak
  
• Txagorritxu ospitalean astelehenean hil zen emakumea gogoan, protestak egingo dituzte gaur eta bihar
• Berria, 2009-03-29 # Erredakzioa • Gasteiz

Astelehenean Gasteizko Txagorritxu ospitalean zendu zen Milagros Salazarren heriotza salatuko du Emakumeen Mundu Martxako Plataformak. Gaur bertan elkarretaratzea egingo dute Gasteizen, 20:00etan, Andra Maria Zuriaren plazan. Bihar, ostera, manifestazioa abiatuko da leku beretik. Beste zenbait hiriburutan ere egingo dituzte elkarretaratzeak bihar: Donostian, 19:30ean egingo dute, Bulebarrean; Iruñean ere 19:30ean elkartuko dira, Udaletxeko plazan; 20:00etan izango da Bilboko elkarretaratzea, Arriagaren aurrean.

«Salazarren heriotza emakumeon kontrako indarkeria kasu gisa» hartzen du Emakumeen Mundu Martxako Plataformak. Horrelako kasuetan ohiko den protokoloa abiarazi dutela jakinarazi dute. Horregatik egingo dituzte protestak. Hiriburuetan ez ezik, beste hainbat herritan ere elkartuko dira gaur eta bihar, Salazarren heriotza gaitzesteko. Gipuzkoan, Arrasate, Azpeitia, Errenteria, Irun, Lasarte, Tolosa eta Zarautzen ere elkartuko dira. Bizkaian, Bilbon ez ezik, Algortan, Portugaleten eta Zornotzan ere egingo dituzte protestak. Nafarroan, berriz, Altsasun eta Lizarran egingo dituzte protestak.

Salazarren heriotza
Iragan astelehenean hil zen Salazar, Txagorritxuko ospitalean, Gara egunkariak jakitera eman duenez. Gasteizko parke batean zorabiatu zen Salazar, eta larrialdi zerbitzuek bihotza geldirik zuela aurkitu zuten. Ospitaleratu eta ordu erdira hil zela jakinarazi dute. Gara egunkariaren arabera, hil baino bi egun lehenago, Salazar jipoitu egin zuen senarrak. Hain justu, senarrarengandik ihes eginda bizi zen Salazar Gasteizen, hiru seme-alabekin. Salazarrek osasun egoera ahula zuela azaldu du Gara egunkariak, eta Arabako Foru Aldundia egin dela seme-alaben kargu.

> Berria: Indarkeria > BI GIZON ATXILOTU DITUZTE GENERO INDARKERIA EGOTZITA

• Bi gizon atxilotu dituzte genero indarkeria egotzita
• Zenbait emakumek sexu erasoak izan dituztela eta, segurtasun neurriak handitu ditu Donostiako Udalak
• Berria, 2009-02-17

Udaltzainek 30 urteko gizon bat atxilotu zuten larunbatean Galdakaon (Bizkaia), bikotekide ohia jo eta haren egungo mutil-lagunari heriotza mehatxuak egitea egotzita. 21:00ak aldera izan zuten gertaeraren berri, Gurutze Gorriak kudeatzen duen genero indarkeria jasaten duten emakumeentzako telefono zerbitzuan. Udaltzainak emakumearen etxera joan ziren, eta han bertan atxilotu zutenustezko erasotzailea. Ertzaintzaren esku geratu da kasua, eta gertatutakoa ikertzen ari da.

Donostian, bestalde, 22 urteko mutil bat atxilotu zuen igandean Ertzaintzak, ustez bikotekidea jotzeagatik. Bikotea bizi den etxebizitzan izan zen gertaera. Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak azaldu duenez, gaztea etxera iritsi zenean bikotekidea jotzen hasi zen. Emakumeak, etxean zegoen beste pertsona baten laguntzaz, erasotzailearengandik ihes egitea lortu zuen. Gela batean egon zen ezkutatuta, etxetik irtetea lortu zuen arte. Handik erietxera joan zen.

Erietxean artatzen ari zirela izan zuten ertzainek gertaeraren berri, eta bertara joan ziren. Osasun azterketak amaitu, eta emakumeak salaketa jarri zuen mutil-lagunaren kontra. Ustezko erasotzailea handik ordu batzuetara atxilotu zuten, senide baten etxean.

Donostiako Udalaren neurriak
Azken hilabeteetan zenbait emakumek sexu erasoak izan dituztela eta, segurtasun neurriak handitzea erabaki du Donostiako Udalak. Hala iragarri zuen atzo Ainhoa Beolak, Donostiako Berdintasunerako zinegotziak.

Hala, herritarren segurtasunerako unitateak indartuko dituzte: 40 udaltzain gehiago jarriko dituzte. Gainera, udari begira 80 udaltzain gehiago kontratatuko dituzte. Ez dute baztertzen, gainera, segurtasun kamerak jartzea hiriko autobusetan eta zenbait lekutan; adibidez, Egiako pasabidean. «Erakundeok beharrezkoak diren neurria hartu behar ditugu emakumeen segurtasuna bermatzeko», adierazi du Beolak.

> Berria: Indarkeria > BIZKAIA: LAU ATXILOTU, USTEZKO INDARKERIA MATXISTA KASUENGATIK

• Lau atxilotu Bizkaian, ustezko indarkeria matxista kasuengatik
• Igandean 24, 28 eta 29 urteko lau gizonezko atxilotu zituen Ertzaintzak ustezko indarkeria matxista delituengatik. Tartean, Sopuertan atxilotutako gizonezkoak ihesari eman zion, eta Ertzaintzak harrapatu zuenean era bortitzean erantzun zuen agenteak kolpatuz.
• Gara, 2008-12-09

Lau gizonezko atxilotu zituen igandean Ertzaintzak Bilbon, Sopuertan eta Erandion ustezko genero indarkeria delituengatik. Lakuako Barne Sailak adierazi zuenez, Sopuertan 29 urteko gizonezkoa atxilotu zuten igande goizean, 11.00 aldera. Ustez bere bikotekideari eraso egiteagatik, eta beraien etxera joan ziren Ertzainak kolpatzen saiatzeagatik atxilotu zuten. Agenteak ustezko erasoa gertatu zen etxera iritsi zirenean, gizon bat ikusi zuten bertatik presaka alde egiten.

Ertzaintzak adierazi zuenaren arabera, harrapatu zutenean, era bortitzean erantzun zien eta agenteei muturrekoak ematen saiatu bazen ere, azkenean menperatu zuten. Ertzainek biktimarekin hitz egitean, eta bikotearen etxean zer gertatu zen jakin zutenean usteko erasotzailea atxilotu zuten indarkeria matxista delituagatik.

Bigarren atxiloketa gaueko hamaikak aldera egin zuen Ertzaintzak, kasu honetan Erandion. Lakuako Barne Sailaren arabera errepideetako agenteek Kukularrako zubiaren parean istripu bat izan zela ikusi zuten, bertan, gizon bat zegoen ibilgailuaren ondoan, eta emakume bat haur txiki batekin, barruan. 28 urteko gizonari gertatutakoaz galdegin ziotenean, alkoholaren eraginpean zegoela ohartu ziren eta errepideetako segurtasunaren kontrako ustezko delitua egotzita atxilotu zuten.

Ertzaintzak adierazi zuenez, emakumeak komisarian eman zien gertatutakoaren berri. Dirudienez, istripua izan aurretik gizonak bera eta semea kolpatu zituela eta ibilgailutik irtetea galarazi ziela salatu zuen. Gaineratu zuenez, Enekuri inguruko gasolindegi batean laguntza eskatu zuen leihotik, eta erasotzailea konturatzean, berriro jo zuen erasoan. Orduan, ustezko indarkeria matxista delitua egozten ziotela jakinarazi zion Ertzaintzak atxilotuari.

Kalean bertan
Hirugarren indarkeria kasua, igande goizaldeko ordu batak inguruan gertatu zen Bilboko Blas de Otero kalean. Ertzaintzak 28 urteko gizona atxilotu zuen bere bikote laguna erasotzeagatik. Erasotzaile horrek, gainera, zain zuen epaile zitazio bat, atxilotu eta kartzelatua izan zedin.

Bestetik, goizaldeko bostak aldean Ertzaintza Bilboko Federico Moyua enparantzara hurbildu zen bikote bat eztabaidan aritu zela-eta. Ertzaintzaren arabera, emakumeak ezker masailezurrean kolpe gogorra zuen. Lehen kolpeen ondoren, bikoteak tarraka eraman eta hainbat ostikada eman zizkiola salatu zuen emakumeak. Ustezko indarkeria matxista delituagatik atxilotu zuten 24 urteko gaztea.

> Berria: Azaroak 25 > ERASOEI AURRE EGITEKO INDARRA AGERTU DUTE BERRIZ EMAKUMEEK

• Erasoei aurre egiteko indarra agertu dute berriz emakumeek
• Emakumearen aurkako indarkeria jendarte osoaren arazoa izanik, milaka herritar kalera atera ziren errealitate hori ikusarazi eta hori aldatzeko borondatea erakusteko. Orain arte instituzioei egindako eskaerek emaitza eskasa izan dutela eta horien utzikeria nabarmena izan dela ikusirik, errealitatea aldatzea gizarteari dagokiola adierazi zuten. Halako erasoei aurre egiteko autodefentsa ere aldarrikatu zuten.
• Gara, 2008-11-26 # Jasone Mitxeltorena

Emakumearekiko indarkeriaren aurkako eguna izanik, milaka herritar kalera atera ziren atzo errealitate horri amaiera emateko borondatea erakusteko. Mugimendu feministako kideek behin eta berriz nabarmendu dutenez, jendarte osoari dagokion arazoa da, eta atzokoan agerian geratu zen gai horren gainean sentsibilizazioa handia dagoela. Hala da, batez ere, indarkeriaren ondoriorik larrienetan, heriotza kasuetan. Aurten eragindako hildakoak gogoan izan zituzten beste behin; Iruñean eta Lizarran, desagertutako Maria Puy Perez bereziki oroitu zuten. Hala ere, azken asteotako kanpainari segituz, erasoak ez direla indarkeria fisikora mugatzen eta etxetik kanpo, kalean eta lanean ere gertatzen direla azpimarratu zuten atzo hainbat eragilek eta mugimendu feministak, oro har. Horren harira Bilgune Feministak salatu zuenez, «ekimen batzuek emakumea biktima soiltzat tratatzen jarraitzen dute, indarkeria gai isolatutzat hartzen da eta jarrera salbatzaile eta paternalista batetik abiatzen dira».

Etxetik kanpo ere gertatzen da
Instituzioen jarduera ere aipatu zen mobilizazioetan: borondatea erakutsi arren praktikan ezer gutxi egiten dutela salatu zuten; baita ere arazoari eskainitako aurrekontuak eta politikak eskasak direla, eta horren ondorioz, emakumeen aurkako erasoek bere horretan segitzen dutela. Hala, atzoko mezu nagusia jendarteari eta bereziki emakumeei begira zabaldu zen: «Hitzetatik ekintzetara pasatzeko garaia da», eta «eraso guztiei erantzu-na emateko» deia egin zuten. Bilgune Feministak «autodefentsa» aldarrikatu zuen, eta Iru- ñean Indarkeriaren Aurkako Plataformak emakumeok «elkartu eta antolatzeko» beharra plazaratu zuten.

Mugimendu feministaz gainera, gazte eragileek ere euren konpromisoa erakutsi zuten: Euskal Herriko Gazteriaren Kontseiluak kezka agertu zuen gazte belaunaldien artean ere, «hitzezko parekidetasunean hezi garenon artean», atzera balore matxistak agertzen direla-eta. Erasorako joera bizirik dela ohartarazi zuen, eta gaineratu indarkeriak lotura zuzena duela lan munduan, hezkuntza sistemetan eta aisialdian azaltzen den bazterkeriarekin.

Ikasle Abertzaleak iritzia berekoak dira, eta eurek hurbiletik ezagutzen duten arloari begira, ikastetxeetako arduradunei leporatu zieten gai horretan heziketarik ez ematea eta «egunero gertatzen diren era guztietako erasoen aurrean ez ikusiarena egitea». Errealitate hori salatu zuten atzo ikasketa zentroen aurrean -besteak beste, Amurrion (90 lagun), Iruñean (NUPen) eta Eibarren-. Hezkuntza gizartearen eraikuntzan berebizikoa izanik, horretan lan egiteko beharra nabarmendu zuen ikasle talde honek.

Baionatik, LAB sindikatuak lantegien aurrean esku-orriak banatu zituela jakinarazi zuen, lan munduan emakumeak gutxietsiak direla, eta ondorioz, sexu jazarpena ohikoa dela salatuz. Emakumeentzat hori salatzea zaila izanik, langileen ordezkariei deia egin zien LABek enpresak sexu-jazarpenari amaiera ematera behartzeko. Batasunak «gizartearen izurritetzat» jo zuen arazoa eta «ekintzak hitzen pare jartzera deitu zuen».

Herriz herri
Euskal Herri osoan herriz herri egin ziren mobilizazioak: Bilgune Feministak jakinarazi zuen eurak izandako lekuei dagokienez, orotara 4.500 bat herritar bildu zirela: Bilbon 1.000 bildu ziren, Donostian 300, Gasteizen 900 eta Iruñean 1.500. Udalek deituta, Ikaztegietan (20) eta Oiartzunen ere elkarretaratzeak egin zituzten. Bestalde, Iruran (60), Garesen (70) Leioan (30) eta Urduñan (32) ere bildu ziren.

> Berria: Azaroak 25 > KALERA ERAMAN DUTE GENERO INDARKERIAREAN AURKAKO OIHUA

• Kalera eraman dute genero indarkeriaren aurkako oihua
• Baionan gutun bat eman diote Jean Grenet auzapez eta Frantziako diputatuari, genero indarkeriaren kontrako lege markoa eskatuz. Genero indarkeriagatik aurten Euskal Herrian hil diren bost emakumeak gogoratu dituzte
• Berria, 2008-11-26 # Garikoitz Goikoetxea (Bilbo), Aitor Renteria (Baiona ) eta Ainara Arratibel (Donostia)

Genero indarkeriaren kontrako aldarriak hartu ditu Euskal Herriko kaleak. Erakundeetako ordezkari nahiz herritarrek genero indarkeria salatu eta hari aurre egiteko konpromisoa berretsi dute, Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Kontrako Nazioarteko Egunaren karietara antolatutako ekitaldietan. Bide horretan gizarte osoaren inplikazioa eskatu dute, baina batik bat gizonena. Protestetan aurten genero indarkeriagatik Euskal Herrian hil dituzten bost emakumeak izan dituzte gogoan.


Hotzari, euriari eta kazkabarrari aurre eginez, 2.500 herritar rekbaino gehiagok egin zuten atzo iluntzean Bilboko kaleetan manifestazioa. Indarkeriaren aurkako eta emakumeen aldeko oihuak eginez egin zuten ibilbidea. Agintariei eskatu zieten hauteskunde kanpainetako «promesak» alde batera utzi eta «ekintzak» aurrera eramateko, uste baitute talde feministak «trukerako txanpon gisa» erabiltzen dituztela. Hedabide eta epaileei ere indarkeria mota horren aurka lan egin dezaten eskatu zieten.


Emakumeak jasaten ari diren egoera «errotik deuseztatzeko» neurriak eskatu zituzten talde feministek. Haien esanetan, emakumeen aurkako erasoak ez dira amaituko «eredu patriarkala» amaitzen ez den artean. Bitartean, erasoak jasaten dituzten emakumeei horiek salatzeko deia egin zieten.


Eguberriko etxetxoen argi eta oparotasun promesen ondoan egin zuten protesta Baionan. Dozenaka pertsona bildu ziren Gizonen bortizkeriak aski zioen pankartaren gibelean. Emazteek pairatzen duten bortizkeria gehienetan etxeko isiltasunean gertatzen dela salatu zuten, eta jakinaren gainean dagoen jendea ez dela ausartzen hori salatzera anitzetan.


Elkarretaratuek gutuna eraman zioten Jean Grenet Baionako auzapez eta Frantziako diputatuari, genero bortizkeriaren aurkako lege markoa eskatuz. Europan 14 eta 44 urte bitarteko emazteen heriotzen lehen arrazoia genero indarkeria dela gogoratu ondoren, Frantziako diputatu gisa duen erantzukizuna gogoratuz, lege markoaren alde bozka dezala eskatu zioten.


Euskal Herrian ere bortizkeria pairatzen duten emazteek egituren beharra daukatela esan zioten Greneti, harrera, sostengua eta bide laguntza emateko.Auzapez gisa, egitura horiek plantan ezartzeko urratsak egin ditzan eskatu zioten.


Gasteizen, Iruñean eta Donostian ere manifestazioa egin zuten. 900, 1.500 eta 300 lagun bildu ziren, hurrenez hurren. Ez ziren horiek izan, ordea, egunean izandako mobilizazio bakarrak. Durangon (Bizkaia), Algortan (Bizkaia), Errenterian (Gipuzkoa), Tolosan (Gipuzkoa) eta Altsasun ere (Nafarroa), besteak beste, protestak izan ziren talde feministek deituta. Horietan ere herritar dezente bildu zen.


Bilgune Feministak ontzat jo zuen atzoko eguna. «Jendarteak emakumeon kontrako indarkeria amaitu behar dela adierazi du ozenki. Gure ideiekin bat egin, eta sistema patriarkala iraultzen beste pauso txiki bat eman da». Dena den, atzoko egunari lotuta antolatuko hainbat ekimen kritikatu zituen. «Indarkeriaren gaia era isolatuan lantzen dute, edo jarrera salbatzaile eta paternalista batetik abiatzen dira, argi utziz helburua ez dela emakumeok sufritzen dugun zapalkuntza bukatzea». Horren adibidetzat Emakundek bultzatutako Gizonduz edota Eudelek (Euskal Udalen Elkartea) ateratako puntu moredun kartelak jarri zituzten.


Erakundeek antolatuta ere hainbat bilkura egin ziren Euskal Herriko herri eta hiriburuetan. Hiriburuen kasuan, gainera, udalek adierazpenak onartu eta irakurri zituzten, genero indarkeria salatzeko.


Sindikatuak ere kalean izan ziren atzo. Hala, ELA, ESK eta EILAS sindikatuek elkarretaratzea egin zuten Bizkaiko Foru Aldundiaren aurrean. Bertan, genero indarkeria amaitzeko duten konpromisoa berretsi zuten, eta deia egin zieten herritarrei eta erakundeei indarkeria mota hori onartzen duten gizarte ereduak aldatzeko.


Etxe askotako leiho nahiz balkoietan ikusi ahal izan ziren, gainera, Eudelek banatutako kartelak. Emakumeenganako indarkeria ez irakur zitekeen kartel horietan. Euskal Herriko Ostalarien Federakundeak, bestalde, berdintasunaren aldeko eta genero indarkeriaren kontrako kanpaina jarri zuen abian.