> Berria: Zinema > IAN MCKELLEN: "IZARRA? HITZ HORI ARROTZA ZAIT"

• «Izarra? Hitz hori arrotza zait»
• Aurtengo Donostia saria jaso du Ian McKellen aktore ingelesak; Gandalfen pertsonaiarekin egin da famatu. Bizitza osoa antzerkiari emana, bere lanbidearen aldeko aldarria egin zuen atzo
• Berria, 2009-09-24 # Alberto Barandiaran . Donostia

Umil, interpretazioari guztiz emana, eta ikuslearekiko eta antzerkiarekiko -antzerki hitzaren adierarik zabalena hartuta- begirune handiz. Horrela agertu nahi izan zuen Ian McKellenek (Lancashire, Ingalaterra, 1939) Donostian atzo, izen bereko saria jasotzen zuen egunean. Bere burua mozorrotu eta, neurri batean, ezkutatu nahi izan duen gizaki gisa. Areto txiki batean entzuten diren txaloekin eta irriekin gozatzen duen aktore modura.

Bera bezalako jendea ezagutzeko, Londresko antzerkiaren munduan murgildu zen, eta telebistak eta zinemak berandu deskubritu zuten. Hollywoodeko farfail eta arrandiarekin oraindik harrituta bizi da. «Ni beste bat besterik ez naiz», esan zuen. «Izarra? Hitz hori oso arrotza zait. Zuzendaria pozik baldin badago nire lanarekin, ni pozik nago. Eta ikusleak pozik baldin badaude, ni ikaragarri pozik nago».

Horregatik beharbada ez zuen oso ondo ulertu Gandalf pertsonaia interpretatu izanak bere karreraren ibilbidea apur bat beheititzen ez ote zuen galdetu ziotenean; Shakespeare eta klasiko guztien lanak Londresko eta Broadwayko antzoki onenetan arrakasta handiz eta maisuki jokatu ondoren, ez ote zen nahikoa merezimendu Hollywoodeko ekoizpen erraldoi bateko pertsonaia interpretatzeko, Gandalfek zer gehiago eransten ote zion bere ibilbide bikainari. «Egin dudan gauza bakarra interpretatzea izan da, ahal bezain ondoen, eta aktore gisa haztea».

Eta Eraztunen Jauna-ren filmeko aztiaren papera, Ingalaterratik kanpo famatu egin duen interpretazioa, oso esker onekoa izan zaiola gaineratu zuen. «Gandalf zoragarria da, eta gizon zintzo, behar denean bakarrik oldarkor, onbera, atsegin eta ausartarekin lotzen banaute, orduan zorionekoa naiz».

«Bere belaunaldiko onena»
Zoriontsu agertu zen prentsaren aurrean, Kursaal aurrean argazki kamerendako ohiko saioa amaitu ondoren. Zoriontsu eta gazte itxuraz agertu zen, 2016ko kultur hiriburuaren Donostiaren hautagaitzaren aldeko elastiko beltzez jantzita. «Bere belaunaldiko antzerki, zinema eta telebistako interpretatzaile onenetakoa», horrela aurkeztu zuen Edurne Ormazabalek, baina aktoreak garbi utzi zuen berehala hasiera ez zela horren distiratsua izan.

Behin baino gehiagotan azaldu du, azaldu duenez, gaizki tratatua sentitu zela gazte garaian, «izaki arraro» gisa ikusi zuela bere burua behin eta berriro, homosexuala zelako. «Gizonek erakarrita sentitzen zen munduko gizonezko bakarra nintzela uste nuen». Eta antzerkian aurkitu zuela ihesbidea. «Banekien, entzuna nuen, antzerkian ni bezalako jende arraroa zebilela, eta haiekin elkartzera joan nintzen».

Hogeita bost urte zituela, Londresko West Endeko antzoki batean egin zuen lehen antzezpena, eta handik gutxira lanean hasi zen Royal Shakespeare konpainian. Handik, Broadwayra. Eta, askoz beranduago, telebistara. Eta, gero, zinemara. Ia 80ko hamarkada arte ez zuen zinema jarraikortasunez egin.

Arrakastaren sekretua zein zen galdetu zioten. Bere bizitza osoan kemen bakarra izan zuela erantzun zuen: «Aktore batzuek diren bezala agertzeko interpretatzen dute. Eta diren bezala maite ditugu. Nik, ordea, ez dut inoiz agertu nahi izan, ezkutatu baizik, gorde. Horregatik, beti maite izan dut pertsonaiez mozorrotzea».

Horregatik, umiltasuna berriro, izarraren ideiaren aurkako aldarria. «Egiten dugunerako, aktoreei arreta gehiegi jartzen diegu. Gehiegi loriatzen gaituzte, presentzia ere gehiegizkoa dugu». Baina aktorearen jardunaren errebindikazioa egin zuen nolanahi ere. Istorioak interpretatzea, kontatzea, transmititzea, «ohoragarria» dela esan zuen, «oso sakona». «Eta behar dugu. Beti behar izan dugu».

Homosexualen alde
Homosexualen eskubideen aldeko defendatzaile ezaguna da bere herrialdean, eta Margaret Thatcherren garaian, homosexual hitza ere debekatzeko Parlamentuan lege bat eztabaidatzen ari zirenean, publikoki aldarrikatu zuen bera joera sexuala. «Jendea zutik biziko den mundua nahi dut», esan zuen atzo, «jendea norbere buruarekin zintzoa izan dadin nahi dut».

Galdetu zioten zinemaren eta antzerkiaren arteko aldeaz. Eta gauza ederrak esan zituen: zinema antzoki txiki bat dela, publiko handiarekin. Eta interpretatzea oso misteriotsua dela oraindik. Bera saiatzen dela lehendabizi testua ondo ulertzen, pertsonaiari bere baitan hazten uzten. Baina ez duela inolako mezurik eman nahi, inoiz ez. Ezin dela pertsonaia epaitu. Pertsonaia antzeztu egin behar dela, besterik ez.

Maite dituela zerbait berria eskaintzen dizkioten pertsonaiak. «Oso gustukoa dut lehenago interpretatu ez dudan zerbait interpretatzea, zuzendari on batekin lan egitea, gustura ikusiko nukeen film batean parte hartzea, eta,batez ere, zalantza baldin badut rol hori jokatu ote dezakedan, orduan rol hori interpretatzea».

Bi izen aipatu zituen, erreferentziazko: Charles Laughton eta Laurence Olivier, eta gustura zer interpretatuko lukeen galdetu ziotenean, orduan umore printzak askatu zituen. Pentsatu zuen pixka bat, eta emakume bat intrepetatzea ikaragarri gustatuko litzaiokeela onartu zuen.

«Egin izan dut, baina txantxa moduan, komedia gisa. Baina benetan pena da gizonezkoek emakumeen rolak ezin interpretatzea; pentsa, ia erdia! Cleopatrarako beharbada beranduegi da (barre algarak), baina norbaiten ama edo amonarena egin dezaket. Beharbada, Meryl Streepekin! Bikoteka: berak gizonezko baten papera joka lezake, eta nik, berriz, emakumezkoarena. Proposatuko diot».

Josep Maria Pouk eman dio Donostia saria Ian McKelleni
Josep Maria Pou aktore katalan eta Ian McKellenen lagunak eman zion Zinemaldiaren Donostia saria aktore ingelesari, atzo gauean, Kursaaleko auditoriumean, Yo, también filmaren emanaldiaren aurretik. Txapela jantzita agertu zen McKellen agertokian, ikurra jasotzera, eta txalo zaparrada luzea jaso zen. Aktoreei gehiegizko garrantzia ematen zaiela adierazi zuen, eta lehiaketetan ematen diren sariak ez dituela maite aitortu zuen. Baina Donostia saria «50 urteko ibilbidearen aitortza» delako harro azaldu zen. «Zin dagizuet itzuliko naizela».