> Iritzia: Asisko Urmeneta > HUTS, HUTS, BIZION OINOK

• Huts, huts, bizion oinok
• Agorrilean galtzerdiak soberan. Honatx galtzerdi-teoria parea, komeni zaigun helburura itzulikagarri.
• Berria, 2007-08-16 # Asisko Urmeneta

Espartinez eta euria ari duela». Hala zuen izena Estellerriko Rock taldeak, jakina adagio baten bigarren partea dela. Hasiera «Gehien izorratzen nauen gauza» izanik. Espartin zipatu dexente eta indexente ikusi ditugu uda honetan bazterretan, baina partiduen arteko politikan ni agnostikoa izanki. Espartina gauza ona da bertzenaz, oinetako sano bezain ekonomoa, polikromoa, estetikoa, eta -ez beti- Herrian ekoiztua. «Esposatuko ahal haiz Sesmara!» madarikatzen ohi zen behiala, «...eta Sesmako batekin!» borobildu ohi zuten. Sesma, herri pobrea, espartzu ereile, korden eta espartinen egiteko. Merke. Portugaletik ekarri izan dituzte kamioikadaka langile Maulera, espartingintza industria puxanta izan deno. Abere gisa ekarri. Muga aitzintto jeitsi erazi, mendiz pasa, eta berriz kamioira. Aziendak paper haboro. Lehengo kalles eta aragoetar neska sasoinkarien etzandegietan eman ziren bizitzen. Ainera beltzak eskasten edo, ari baitziren. Porto eskualdetik jin kolonia, Maule Gainean kokatu da. Espartinean lan egin, lana bazelarik. Gero... gero krisiari ahal bezala aitzi egin, eta iraun.

--«Pinheirogarai hartuko dut deitura.» dio irrifartsu bigarren belaunaldiko batek.

Gehiago jakin nahi duen irakurleak (?!?) lei beza «Bizi nizano munduan» Bordarena, in Susa, edo «La cuerda Rota» Antoñanarena, in Pamiela. Ez beti Herrian ekoiztua, harren.

Espartina, sinple eta popularra. Horregatik ninduen estonatu EHGAMek antolatu sariketan, antisaria «Trapuzko Espartina» izanak . Zer kalte egin dio Gay Askapen Mugimenduari oski umilak ? Eta huraxe antisaria bazen, zein zuten saria ? «Urrezko Hirukia», Alemaniako gobernu naziak preso homoerotikoei ezartzen zien triangelu binperraren omenez. Invertido, edo binperra, hala deituratzen zuten García Lorca gure instituto aroko literatur liburu infameek. Literatura ! Sugai ba. Askapen mugimendu batek, ordea, zapatarik herrikoiarena txarrestea urrearen aldean, diskotekako atezain batek izan dezakeen jarrera zakarraren mailakoa iruditzen niri.

JENDEAREN LARRUPEAN... Eta bada oraindik espartina baino apalagorik: oin hutsa.

Diot hori, zeren uda honetan parte hartu izan baitut eskualdeko telebista batean. Zer nahi den, nik ez baitakit bertzerik, eta karikaturen egitera. Itsusiko bero sapa. Espartin beltz berriak ere soberan. Eta oin hutsik eman naiz, platóko zolaren freskura bila, etxean hainbertzetan nola. Piarres Erdozaintzi eskulturagilea bezala lanean, Arturo Campion goizalde guztiz bezala erreka bazterrean, Joanis Joplin bezala kontzertu optimistan.

Egin badut egin dut. Ez dit Inork aipatu geroztik lanaren egokiera, erantzunen kausitzea edo eta jarreraren espantua. Oinak bistan. Hori baizik ez. Eta ez hiruk. Eta ez goresmenik gero. Eta ezkolan ikusi dut ene burua, tipitan. Itzultzaileari oharra: ez izorra gag ñimiñoa, otoi. Ezkola, ukazioa. Ukoreka lerrakeen Patxi Zabaletak. Ezkolatuko haut, bai! Ezkolatu berdin gobernatu berdin zanpakatu. Hezteak bi adiera dauzka. Biak hits. Tipitik kondenatzen digute oinak gordetzera bertzeen bistatik. Sexiagatik? Kasuaren arabera. Ez da nirea. Izu ebolutiboagatik? Gehiago. Larresoroko Eskolako autore handiek -denak antieboluzionistak izanagatik- beldur ikaragarria zioten barneko ziminoari. Kuadrumanoaren beheko eskuei. Beheko zernahiri. Zenbaitzutan barneko noku beltza ere deitua. Garai bateko emakumezkoek sabelako sugea deiturik.

Lan hipotesi gisa hobetsi dut Larresoroko ziminoarena, hiru arrazoiengatik:

--Testu korpus osatuago, eta zentralizatuago utzi digute.

--Barneko desio erreprimitua markatuenago agertzen dute apezek kolektibo gisa, arrazoi argiengatik.

--Sugeak ez du oinik, eta beraz, akabo ene teoria.

Eta hala ere, akabo artikulua.

Azken lotura hala ere : Ikusirik Berriako ene lider batzuk «udako sugetzarra» metafora baliatzen dutela, berri agorragatik orriak betearazten duen axaleko sagari deitzeko, ni promozionatzera natorkizue «hostokada» hitza. Kazetaritzan ez da berria, eta ongisko jotzen du belarrian.

Beude harren sugetzarrak sabelpean, ziminotzar beltzen barrandan eta parrandan.