> Iritzia: Jone Egaña > KAIXO, AMAIA, BARKATU, AIMAR!

• Kaixo, Amaia, barkatu, Aimar! (badakik ohitura kontua )
• Kronika, 2007-04-28 # Jone Egaña

Hilak 23 izan zituen horretan triste jo zuen. Zerua goibel, hodei ilun beldurgarriak etxetik ateratzerako. Zerbait txarra gertatuko denaren seinale. Goizean goizetik irten nintzenean, kutxarako bidean. Plaza Berriko izkinan eskelak jartzen dituzten laukitxoa. Sekulan ez diat begiratzen hara, ez zaizkidak gustatzen baina egun horretan premonizioa edo horrelako zerbait izango huan. So geratu ninduan, bat-batean aurpegi gazte ezaguna, hurbildu, eta oilo-ipurdiarekin batera, malkoak begitan.

Duela urte batzuk elkar ezagutu eta elkarrekin izan gintuan Institutuan. Nahiz begiratu serioa izan, beti irribarrea ezpainetan, ondo konpontzen gintuan eta hori ez duk beti erraza izaten ikasle-irakasle harremanetan (batez ere adin horretan!). Egia esan behar badiat duela denbora luze ez hindudala ikusten eta ikusitakoan aurpegian kolore ona ez huela konturatzen nintzen. Horrelakotan beti geratzen zaidak arantzatxoa bihotzean, ahal nuen guztia egin ote nuen bere garaian "askatasun" hitz potoloaren esanahi guztiak adierazteko? Baten batek erantzungo du Aimarri ez zitzaiola esplikatu behar zer zen askatasuna gizarteari baizik, eta hala da! Zoritxarrez, aukeraketa sexuala, identitate sexuala eta horrelako kontzeptuak oso berriak dira, ezagutu berri dira. Maiz legeak onartzen dira gizarteak asumitu balitu bezala, baina gizartea legearen oso atzetik dago. Bide luzea diagu.

Omenaldian hire familiak eman din hire borrokarekin berri, zorionak familiari! (ez huan erronka arina hire eskaerak betetzea dugun gizartearen panoramarekin). Hi saiatu hintzen askatasun hori praktikatzen, baina talka egin hunan, gizarte estu, itxi eta aurriritziz betetako jendartearekin. Hitz ematen diat hire borrokarekin ere jarraituko dugula,

> Berria: In Memorian > AIMAR GOGOAN IZAN ZUTEN ATZO HERNANIKO PLAZAN EGINDAKO EKITALDIAN

• Amaia-Aimar gogoan izan zuten atzo Hernaniko Plazan egindako ekitaldian
• Kronika, 2007-04-26

Plaza betean egin zioten atzo hileta zibila Amaia-Aimar Elosegi Ansa, astelehenean hildako hernaniarrari. Ekitaldian, dantzari eta bertsolariek hartu zuten parte eta bere lagunek eta bere senitartekoen lagunek. Senitartekoen lagunek idatzi bat irakurri zuten, bere bizitzan izandako borroka azaltzen duena eta Kronikan azaldu nahi izan dutena: “Identitate sexualaren inguruan zenbait tabu gainditu badira ere, beste zeinbait oraindik ere badira, transexualitatea kasu, eta beharrezkoa da horiek gainditzea”. Gaztearen zintzotasuna eta ausardia nabarmendu zuten eta “urte batzuk barru tabu hori gainditzean, gure herrian aintzindari bat izan zela” gogoratuko dugula esan zuten. Ekitaldian familiari babesa adierazi zioten beren lagun eta ingurukoek.

> Berria: Ekitaldiak > TOM OF FINLANDEN MARRAZKI EROTIKOEN ERAKUSKETA

• Tom of Finlanden marrazki erotikoen erakusketa
• Berria, 2007-04-25 # Erredakzioa · Donostia

Tom of Finland artista finlandiarrak eragin handia izan du XX. mendearen amaierako homosexualen kulturan. Haren lanaren inguruko erakusketa antolatu du EHGAM taldeak, eta ikusgai dago Donostiako Kontra aretoan (Manterola 4). Touko Laaksonen zuen benetako izena marrazkilariak. 1920. urtean jaio zen Kaarina hirian, eta Finlandiako basomutilak, arrantzaleak eta kamioi gidariak hartu zituen eredu marrazkietarako. 1973. urterako, oso ezagunak ziren haren marrazkiak nazioarteko gay komunitatean, eta ezagutzen hasi ziren, arte munduan oro har. Tom of Finlanden estiloa, batez ere jean prakak, larruzko jaka eta botak janzten dituen motozale biboteduna, gay-aren arketipo bilakatu zen, 1980ko hasieran. Laaksonenen hainbat lan ditu New Yorkeko (AEB) MOMA museoak, bilduma iraunkorrean.

• Erakusketa: Tom of Finland
• Lekua: Kontra aretoan, Donostia
• Noiz: Apirilaren 30era arte

> Berria: Literatura > ABDELA TAIAREN HIRUGARREN NOBELA ITZULI DU ALBERDANIAK

• Abdela Taiaren hirugarren nobela itzuli du Alberdaniak
• El País, 2007-04-23 # J.A.H. · Bilbao

Abdela Taia (Sale, Maroko, 1973) idazlearen “L'armée du Salut” eleberria euskaraz irakurgarri izango da maiatzean. Alberdania argitaletxeak prest du jada haren itzulpena, gaztelerazkoarekin batera, biak aldi berean plazaratzeko asmoa baitu. Bi liburuak maiatzaren 8an aurkeztuko dituzte Donostian, egilea bertan izango dela.

Taia Marokon jaio baina Parisen bizi izan da 2000az geroztik. Herrialde horretan bere homosexualtasuna aitortzera ausartu den idazle bakarra da hain zuzen ere. Liburua “Salbazioko armada” izango du izenburu euskaraz, eta “El ejército de salvación” gaztelerako bertsioan.

"Marokon gaizki ikusiak izateko beldurra txertatzen digute, lotsa izatea", adierazi zion idazleak egunkari honi bere burua homosexualtzat aitortu zuen unea gogoan. Taiaren sorterria Tangerretik hurbil dago eta hain zuzen ere hiri horretara egindako bidaia batek argitu zion bere identitate sexuala. Hogei urte beteak zituela Genevara joan zen ikasketak jarraitzera, aspaldiko ametsa betez.

Bere literaturaren bidez gure garaiko gazte baten ibilbidea azaltzen du Taiak, Marokoko tradizioaren eta Mendebaldeko kulturaren arteko oreka-puntua bilatzeko bidaia literario batean.

Hirugarren eleberria
Taiak batere aitzakiarik gabe heltzen dio bere liburuetan homosexualtasunaren gaiari. Harrigarria badirudi ere, jokabide horrek ez dio aurkako erreakziorik ekarri Marokon, agian giro intelektualetan ezaguna baita batik bat orain arte. Idazleak frantsesa erabiltzen du literatura sortzeko. Hizkuntza horretan beste bi liburu argitaratu ditu, “Mon Maroc” (2000) eta “Le rouge du tarbouche” (2005). “L'armée du Salut” Patxi Zubizarreta idazleak itzuli du euskarara, eta Gerardo Markuletak gaztelerara.

Arabiar literaturaren zale petoa, Nagib Mahfuzen “Mirarien kalezuloa” euskaratu zuen Zubizarretak. Eta bi idazleen arteko antzik aurkitu du honetan. "Mahfuzek esaten zuen berea ez zela esaldi arabiarra, Koraneko esaldi luze hori, baizik eta europarra, laburra; Taiak ere esaldi hori erabiltzen du. Estilo europarra eta indarra ditu", azaldu du.

Donostiakoaren ondoren, Bartzelonan eta Madrilen beste aurkezpen bana egingo dute Alberdaniako arduradunek, hilaren 9an eta 10ean hurrenez hurren. Ekitaldi horietan ere parte hartuko du idazleak.

Nazioarteko egile garaikideen lanak itzultzeko argitaletxe gipuzkoarra egiten ari den lanaren baitan kokatzen da Taiaren liburua. Aurretik beste izenburu batzuk kaleratu ditu, horien artean Michael Morpurgo idazle britainiarraren “Peaceful soldadu”a eleberria. Lydia Flem frantsesaren “Lettres d'amour en héritage” nobela gehituko zaio laster atal horri. Liburuak “Amodio gutunak ondare” izango du izenburu euskaraz, eta “Cartas de amor heredadas” gaztelerazko bertsioan.

> Iritzia: Koldobike Mujika · Sergio Iñiguez · Gehitu > POLONIA ETA LEGE HOMOFOBOAK

• Polonia eta lege homofoboak
• Berria, 2007-04-10 # Koldobike Mujika · Sergio Iñiguez · Gehitu-ko koordinatzaileak

Poloniako gobernua lege-proiektu bat prestatzen ari da ikastetxeetan, unibertsitatean eta beste edozein erakunde akademikotan homosexualitateaz hitz egin edo defendatzen dutenei jazartzeko. Joan den martxoaren 13an, Poloniako Hezkuntza ministro Marek Orzechowskik adierazi zuen lege-proiektuak duen helburua ikastetxeetan «homosexualitatea edo sexu-izaerako beste edozein desbideratze» sustatzen duena zigortzea dela. Handik bi egunera, martxoak 15, nabarmendu zuen «euren homosexualitatea» ezagutzera ematen duten irakasleak lanetik botako dituztela.

Lege hori onetsiz gero, Poloniak, Europar Batasuneko kideak, gaurko Europako Batasuneko Itunetan jasota dauden ebazpen eta balioen aurka egingo du, baita Oinarrizko Eskubideen Agiriaren 21. artikuluaren kontra ere, non errefusatzen diren bazterkeria guztiak, sexu-orientazio bazterkeria barne.

Gobernu poloniarraren jarrera homofoboa ez da berria. Legea eta Justizia alderdiak Legebiltzarrerako bozak kontserbadore eta tradizionalistei esker irabazi zituenetik, 2005eko urrian, etengabe erasotzen ari zaizkie homosexualei, iraintzen, umiliatzen, mehatxatzen, haien manifestazioak debekatzeraino iritsiz.

Horren aurrean, Europako Legebiltzarrak 2006ko ekainaren 18an Europan homofobiaz izeneko ebazpena onetsi zuen, non sexu-orientazioan oinarrituriko diskriminazio-jarrerak arbuiatzen dituen, eta Estatu-kideei eskatu zien komunitate homosexualen babesa bermatzea, gorrotoa eta indarkeria homofoboaren aurrean eta sexu bereko bikoteek gainerakoek dituzten «begirune, duintasun eta babesa» bera izan dezaten ziurtatzea.

Hala ere, Poloniako gobernua prestatzen ari den legea beste urrats bat da intolerantea eta demokraziaren kontrakoa. Polonian, Europako Batasuneko kide izanik, hiritarren adierazpen askatasun eskubidea eta informazioa izatekoa urratzen dituen legea onesteak duen arriskuaz ohartarazi nahi dugu. Izan ere, edozein irakasle, bere homosexualitatea agertzeagatik, denok dugun adierazpen askatasun eskubideaz baliatuta, lanetik botako dute. Homosexualitateaz hitz egitea galaraziko dute. Beraz, legea onartzen bada, homosexualitatea ikusezina izango da.

Jakin badakigu zein garrantzitsua den heziketa pertsonaren garapenean. Oso kontziente gara, halaber, eskolan transmititzen diren balioek duten garrantziaz, haiek, neurri handi batean, eragiten baitute gure jokabidean, bizitzan zehar. Errealitate homosexuala ezkutatzen badugu, laidotzen badugu, existitzen dela ukatzen badugu eta, gainera, homosexualak direla esaten duten irakasleak kaleratzen baditugu, lortuko duguna hauxe da: ezberdin sentitzen denarekiko jarrera intoleranteak, arbuioak, gorrotoa, jazarpena eta iseka. Hori da, hain zuzen, legeak erdietsiko duena, onetsiz gero. Bestalde, gayek eta lesbianek euren afektibitatea eta sexualitatea klandestinitatean bizi beste erremediorik ez dute izango.

Beste behin esan behar dugu hezkuntzak aniztasunean, benetako errespetuan hezi behar duela, egungo gizartea askotarikoa baita. Eta gizarte demokratiko batek horri ezin dio uko egin; aitzitik, bere zutabeetako bat izan behar du.

Europako Batasunak ezin du onartu bere kideetako batek Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren aurka egiten duen legea onestea, zehazki, berdintasun eskubide eta ez baztertua izateko eskubideen kontra. Giza eskubideak pertsona guztientzat dira. Beraz, dei egiten diegu erakunde europarrei erantzun dezaten, erreakziona dezaten pertsona homosexualen eskubideen urratze larria ekarriko duen legearen aurrean; baita neurriak har ditzaten ere.

Gizakiak bere-berea duen ezaugarria da homosexualitatea. Erregimen zapaltzaileen eta bortitzenetan ere (nazismoa, arabiar herrialdeetan, non heriotza-zigorrera kondenatzen diren homosexualak...) badira homosexualak, baina ezkutuan bizitzera, errudun sentitzera, besteek jakin dezaten beldur bizitzera kondenatuak daude. Eta homosexualok gure heltze prozesuan, beste edozein pertsonak bezala, erreferente positiboak behar izaten ditugu, normaltasunez eta osotasunez bizi izaten balio izango digutenak. Eskolan homosexualitateaz informatzea debekatzea gay eta lesbiana gazteei erasotzea baino ez da, hain zuzen, euren bizitzan erreferente positibo horiek gehien behar dituzten momentuan, bakardadea, beldurra, segurtasun-falta ekiditeko. Gure gazteei homosexualitateaz hitz egiteak berak ez ditu «kutsatzen», soilik ikusarazten die gay edo lesbiana izatea ez dela txarra, oso gauza normala baizik. Txarra dena da, eta ez normala, gizarte osoari bizimodu bakarra inposatzea, maitasuna eta sexualitatea bizitzeko eredu bakarra.