1977/12/04

> Erreportajea: EHGAM > ZOKORATUAK PLAZARA

  • EHGAM-koei elkarrizketa: Zokoratuak plazara
  • Zeruko Argia, 1977-12-04
Plazara Epileptiko, hippi, ezkonge amek, homosesual, gaizkile, prostituta, ijito, eskale, drogazale eta alkoholzale, mutu, gogorrak, tisiko, gizon erakuszale, ipotx, lepradun, sifilidun, albino, anarko, eta emakume oro; baita ere bistan gaitzik ez dutenak bainan, bere bisaz gizarte honetatik bazterurik gelditu direnak: joezin dutenak eta hotzak, izutiak, makalak, pekatariak, izukorrak, zakil txikidunek. Klasezanpatzaileek ezarririko legeekin-sentimentuz edo egitez-bat ez datozen baztertu hauk denak, gizateriaren erdia dira. Lege horik hautsi dituztelako errudun, gaixo edo taradun sentitzen dira. Bakoitza bere nortasun bila: mundu honetan norbera bere lekuaren bila .Eta laister aurkitzen dute:-espetxe, erreformatorio, ospitale, gheto, sanatorio e.a... Leku hauetan diagnostiko bat egin, honen arauera klasifikatu, eta, "sendatu" eta "zuzenduko" balira umil-umil gizartean berriro murgilduko lirateke edo eta betirako bazterturik edo hilik gertatu. (Doctor Manuel G-B).

Zokoratu guzti hauen artean, homosesualak ( nola gizonezko hala emakumezko) izan dira zanpaketa latzena jasan behar izan dutenak. Arazo hontaz, ezjakintasuna ikaragarria da. Erregimenak, berriz, honetara bultzatu gaitu: Homosesual hitzak jende askori farregurea ematen dio.

Gure gizartean fenomeno hau ikuitu ezinezkoa da. Sikiatra jendea ere, kasu batez, arazo hontaz postura okerrak defendatzen aritu izan da; behar bezala ez dutelako ezagutzen edo eta behar bada nola halako erligio-moral kutsu eta heziketagatik.

Haritik zertxobat irtenez, "Homofilia" zer den eta honek homosesualitatearekin zer desberdintasun duen azaltzea egokia litzateke. "Homofilia' ' hitzak, Grekotik itzuliz "antzekoenganako tiramena" esan nahi du. Homosesual hitzak, berriz, "antzekoenganako sesualitatea" edo seso berdineko partsonenganako sesualitatea. Hala ere, eta hitz bi horien desberdintasuna kontutan ukanez, seso berdineko pertsonen arteko harremanei-fisiko harremanetara iritxi daitezke noizbait homofilia edo homofilo deituko diegu. Hitz hauen bidez, orain arte hain gaizki ulertuak eta ikusiak diren homosesualitatea eta homosesual hitzak baztertuko ditugu. Homosesualitatea-homosesual hitzek, persona hori halako gaizkile, gaizkieginak, edo okertu famaz apaintzen dituzte agian, edozein heterosesual baino buru osasun eta oreka hobea eduki ditzake homofilo batek.
  • Heterosesualen klasifikapenaren eskala
Giza sesualitateari buruz egin diren ikasketa serio eskasetatik "Informe KINSEY" da aipagarriaenetarikoa Estatu Batuetako 10.000 lagun txuri artean -- 5.000 gizon, 5.000 emakume -egina dago. Elkarrizketa, txikitatik hasi eta gaur arte hauek eraman duten sesual bizian zentratua dago.

Ikerketa honek, giza sesualitatea izugarri argitzen digu; eta neska-mutilei txikitatik ematen zaien heziketak, bere konportamendu sesualean homifilo edo heterofilo izatea eraman ditzake.

Hona hemen ondoren zientifikoak.

[...]

Bertan, sesualitatearazoaz, bizi garen gizartean izugarrizko errepresioa dagoela, ikus daiteke. Arazo hau era askotan agertzen da. Inkestatutako jendearen emaitzek, hau erakusten dute: ehuneko 50 o gradutako homosesualak dira, ehuneko 46 1 etik 5arte gradutakoak eta ehuneko 6 gradukoak. 3 graduan bisesualak edo anbisesualak sartzen dira.

0 -- Talde honetan, orgasmoan edo kilikadura erotikoan bukatzen diren ukitze fisikorik ez dute egiten eta seso berdinekoenganako sikiko erantzunik ez.dute. Seso desberdinekoen artean egiten dituzte harreman eta erantzun sozio-sesual guztiak.
1 -- Talde honetakoak, harreman homosesualak ustegabean ( kilikadura fisikoaz) egiten dituztenak dira.Beren esperientzi soziosesualak beste sesoarengana zuzendurik doaz.
2 -- Talde honetakoen homosesual esperientzia, ustegabekoa baino hedatuagoa da eta homosesual eragingarriei ongi zehazturiko eraz erantzuten die. Hau, generalki, jende gazte artean ematen da; nahiz eta harreman heterosesualerantz hezketa zuzendurik egon, beste sesokoekin inoiz harremanik eduki ez dutenen artean ematen da hau bereziki.
3 -- Hetero-homosesualaren eskala erdian aurkitzen dira. Harreman psikiko eta esperientzietan nola homosesualak hala heterosesualak agertzen dira; bietan berdin gozatzen dute eta alde batera ala bestera jotzeko nahirik ez dute agertzen.
4 -- Hauk homosesualak dira ; Hala ere tarteka harreman heterosesualak edukitzen dituzte, eta era honetako eragingarriei nahiko ongi erantzuten diete.
5 -- Hemen, bai ekintza eta harremanetan ia osoki homosesualak, direnak sartzen dira. Beste sesokoekin noizbehinkako harremanak dituzte.
6 -- Hemen oso-osoan homosesualak direnak -- esperientzi eta erreazio sikikoetan -- sartzen dira. Ikerketa honetan ikustendugunez, gizarteko ehuneko 50 ek "seso berdina maitatzeko" ahalmena dute, hau da kondizio normaletan sesualitatea beste era batetara ulertzen dute.

Arazo hau garai eta leku desberdinetan aztertua izan da. Adibidez Errusan, Stalin boterera iritxi arte homosesualitatea zilegia, zen. Honek "bizio burgesa" zela esanez debekatu zuen. Espainol Estatuan, erreprimituz kanpo, beti irrigarritzat hartu dute (zineman, etab, arazoa oker planteatuz. "No desearás al vecino del quinto" espainol filma ezin dezakegu ahaz. Hau azken urteetako pelikularik ikusiena izan da eta homosesualaren bihurtzeaz bukatzen da.

Bestetik, Espainol Estatuan, 1970.urteko Abuztuaren 4ko Ley de Peligrosidad y Rehabilitación social delakoa daukagu. Lege honen bitartez, harreman homosesualak egiten dituzten guztiak "arriskutsuak" dira. Ondorio bezala, lau hilabetetik bi urtearteko espetxea jasan dezakete, lau hilabetetik hiru urtearte "Berrezierako" etxeetan sar ditzakete. "Sendakuntza " etxeak. Berebilak gidatzeko eskubidea ken diezaiekete.Leku konkretuetan bizitzera behartu. Eta legalki beste hainbat neurri diskriminagarri batzu ukan ditzakete: multak, bahipenak, etxe kentzeak, etab...

Dena dela, mugimendu erreibindikatibo hazkor bat hasi da Espainol estatuan. Lehen manifestaldi publikoa Barcelonan egin zen, zer esanik ere eman zuen. Erakundeen sortzeak ere aurrera jarraitu du. Hona hemen batzu:

-- Agrupación mercurio para la liberación homosexual (Madrid)
-- F.A.G.G. Front d 'Alliberamant Gai de Catalunya
-- F.A.G.I. Front d'Alliberamant Gai de les Illes.
-- F.A.H.P.V. Front d ' Alliberamant Homosexual del Pais Valenciá
-- F.H.A.R. Frente Homosexual de Acción Revolucionaria ( Granada-Madrid)
-- M.D.H. Movimiento Democrático de Homosexuales ( Madrid)
-- M.H.A. Movimiento Homosexual Aragonés.
-- M.L.H. Movimiento de Liberación Homosexual ( Granada)
-- U.D.H. Unión Democrático Homosexual ( Málaga)

eta Euskadin EHGAM ( Euskal Herriko Gai Askapen Mugimendua). Hauek beren "GAY HOTSA" errebistaren lehen zenbakian 25 puntu erreibindikatibo agertzen dituzte. Puntu hauk, batzu homosexualei zuzenean dagozkienak dira, beste batzu emakumeei bereziki eta arazoa zabalean ikusten badugu gizarte osoari. Zenbait lege, ideia edo prejuizio, hobe esan eta ohitura sozial salatzen dute. Eta badute proiekzio politikoa ere. Hauk dirateke, laburki :

-- "Ley de peligrosidad y rehabilitación social" delakoaren deuseztatzea; adin nagusitasuna 16 urtez; emakumearen berdintasuna sail guztietan eta pertsonaren sesual praktikaren ondorioz ezartzen diren diskriminapenen deuseztea. Dibortzioa nahi duten guztientzat eta ezkontzatik kanpoko seme-alaben ("naturales ilegítimos y adulterinos") figura legalen deuseztea.
-- Heziketa sesual egokia, sesualitatea ez birsorkuntzarako bitarteko bakarrik bezala azalduz, atseginerako eta pertsonen arteko komunikaziorako iturri bezala baizik, hetero eta homosesualitatearen artean diskriminapenik egin gabe. Homosesualgatea gaixotasun bezala ez hartzea, ez medikuntzan eta ez heziketan ere. Inolako diskriminapen sozialik ez hornosesualentzat.
-- Venerear eta sesual gaixotasunak Seguritate Sozialak zain ditzala aldez aurretik kanpainak eginez. e.a. Antisorgailuak, e.a. ere Seguritate Sozialaren kontura.
-- Amnistia homosesualentzat. Alderdi politikoek programetan alternatibak eman ditzatela homosesualitateari buruz: "Gure burruka, langile mugimenduak eta nazionalitate zapalduek beren askatasuneruntz daramatenari lotuko bagenio bakarrik, lortuko genituzke haren helburuak".
  • EHGAM Mintzo
-- Homosesualitateaz ulertzen denaren inguruan, zer mugimendu sortu dira?
-- Bi eratakoak daude "eraberrituz" gizartean sartzea nahi dutenak eta, gu geran bezala onhartzen ez gaituen gaurko gizarte honen aldaketa lortu nahi dugunok; estatu mailan talde autonomoetan zatituak gaude. Izaera erreibindikatiboa eta kontzientziatzailea daukagu. Lehenengoak elizak zuzendua daude eta izaera paternalista dute . Katoliko ekintzaileez osatuak daude; Catalunya (Dignitat) eta Valencian mugitzen dira gehienbat.

-- Zer da EHGAM? Noiz sortu zen? Zer lortu nahi du?
-- Urte honen otsailean sortu ginen. Hasieran, elkar ezagutu eta harreman talde bezala sortu genuen. Gaur arte ixilik egon den arazo hontaz herria kontzientziatzeko kalera irten beharra ikusiko genuen eta, martxoan ezagutzera eman ginen. Homosesualak izanik gehienak, askatasun sesualerako talde bat gara; langileri eta nazionalitate zapalduek daramaten burrukarekin lotuz, gure mugak Euskadin daude, gure burruka Euskadik daramanari lotua dago. Mugimendu demokratikoa gara; akordioak asanbladetan hartzen dira. Gure puntu minimoak Platafonna erreibindikatiboan agertzen direnak dira, hau da, gehiengoak hartutako erabakiak errespetatzea.

-- Orain arte, zer egin duzue? Zer oztoporekin aurkitu zarete?
-- Barne debateak hasi ditugu: artikulu eta agirien bidez, prentsan agertu gara. Manifestaldietan parte hartu dugu. Zokoratuen koordinadoran gaude COPEL, Bizkaiko Emakumeen Asanblada, eta Euskadin dagoen beste GAY talde batekin-hauekin bat egin nahirik gabiltza. Gure helburuetako bat, koordinadora hau finkatzea da. Oztopoak, zenbait komunikabideen ulertezintasunagatik -- guk esandakoa aldrebestuz -- eta beste batzuek ezertxo ere aipatu ez dutelako, sortu zaizkigu. Beste maila batetan, bulego bat irekitzeko izugarrizko oztopoekin aurkitzen gara.

-- Zenbat zarete?
-- Gure zenbakia kulunkaria da. Dena dela, 100 bat lagunen artean talde finko bat lortzen ari gara. Hauetatik, 50 gizon eta beste hainbat emakume gara.

-- Zeintzu dira zuen arazo pertsonal garrantzitsuenak?
-- Homosesualaren nola gizon hala emakume arazorik larriena, homosesualitatearen onhartzea da. Gero famili mailako arazoak datoz: Generalki aitaren aurrean normalean "machista" delako ezkutatu beharra. Bi bizi egin beharra ere arazo handia da. Lanean ez dezatela jakin, "Ley de Peligrosidad" delakoaz kalera zaitzakete; egoera honetaz nagusiak aprobetxatzen dira. Beste maila batzutan ere ezkutuan ibili beharra dago: sindikal mailan, hauzo batzarretan, etab. desprestigiatua gelditzen baitzera. Ikusten duzuenez, bukaera gabeko haria da. Emakumeak bestetik errepresio dobleaz aurkitzen dira: emakume bezala sesualitatea ukatzen zaienez; eta lesbiana bezala, ez dira kontutan hartzen... "Codigo Penal"ak hauetaz ez du hitzegin ere egiten. Nola konpondu esistitzen ez duen arazo bat? Hau egiazkoa da. Adibidez, beren sesualitatea ukatzean, bi emakumek dantza egitea edo eskutik heltzea ez zaio inori arraro egiten. Ikus dezakezuenez, gizonekin ez da berdin gertatzen.

-- Zer iruditzen zaizue trabestismoa?
-- Beste sesokoa dela agertu nahi duenak ez du homosesuala edo homofiloa izan beharrrik. Beste sesokoak sentitzen diren pertsonak dira, eta beren arazoa operazio batetaz konpon daiteke. Baita ere, gizarteak eskaintzen dion papera onhartzen duena homosesua1 dela gerta daiteke. Guk, gizarte, ulertze era hauen aurka erreakzionatzen dugu.

-- Zein da zuen arazoaren hasera?
-- Gure arazoa ez da kromosomikoa; seso era bat gehiago da. Jaiokerako homosesualitateaz ez dugu sinesten, ez eta ere endakatzearena. Gutxiago erreprimitutako gizarte batetan, bisesualitatea askozaz hedatuagoa dagoela gogoan hartu behar dugu.

-- Herrialde sozialistetan, zein da homosesualen egoera?
-- Stalinen ejenplua jarraituz, homosesualitatea erreprimitzen hasi ziren. Gaur, Checoslovaquia eta Polonian 18 urtetik gorakoentzat uzten dute.

-- Eta Europan?
-- Suecia eta Holandan uzten dute . Behar bada Holanda izango da irekiena, baina hau famili krisisaren ondorioa izan daitekeela pentsatzen dugu.

-- Gizonezko prostituziorik ba al dago Euskadin?
-- Gu, prostituzio era guztien aurka gaude, zapalkuntza eta esplotazioaren alderdi bat gehiago delako.Normalki, sesual merkatalgoa, gainsoldata izaten da. Dena dela, homosesual gutxik praktikatzen dute. Gizarte honetan sesualitatea denaren manifestaldi bat gehiago litzateke: salmenta.

-- Zeintzu dira zuen helburu larrienak?
-- Gure ekintzei buruz, gure erakundea Euskadi guztian zabaltzea . Gure helburu politikoak : "Ley de Peligrosidad Social"aren ezereztea (inongo herrialdetan ez dagoen legea) eta Amnistia Orokorra. Bukatzeko, kontaktoan jarri nahi dutenek, zokoratuen koordinadora eta batez ere Bizkaiko Emakumeen Asanbladaren bitartez lor dezakete. Kontzientziazio maila handia eduki arren, izenak ematen ez dira ausartzen, ez eta aurpegiz argazkiak ateratzea ere.Arrazoiak, argiak dira, espetxera joan daitezke!!