2006/06/30

> Iritzia: Koldobike Mujika > APOKALIPSIA IRAGARRI ZENETIK URTEBETERA

  • Apokalipsia iragarri zenetik urtebetera
  • Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak gizonen eta emakumeen arteko berdintasunerantz aurrera egiten laguntzen digu. Lege aldaketa horrek ezabatu egiten du ezkontzerakoan generoen artean eman daitekeen trazu bereizgarri oro
  • Berria, 2006-06-30 # Koldobike Mujika · Gehitu-ko koordinatzailea
Ekainaren 30ean urtebete da Espainiako Gorteetan Kode Zibilaren aldaketa onetsi zela. Aldaketa hori uztailaren 2an sartu zen indarrean, eta horrek sexu bereko bi pertsona elkarrekin ezkontzea ahalbidetu zuen.

Lege hori onetsi aurreko hilabeteetan, Alderdi Popularra, Eliza Katolikoa eta talde ultrakontserbadoreak mobilizatu egin ziren, eta katastrofe mota oro iragarri zituzten, eskubide-hedapen horren ondorioz; gizartearen amaieraz hitz egin zuten, familiaren suntsipenaz, aurrekaririk gabeko hondamendi moralaz... Azken buruan, apokalipsia, munduaren amaiera, iragartzen zuen egoera bat aurreikusten zuten. Urtebete igaro da, eta gure munduak bere horretan jarraitzen du, jendeak eguneroko bizitzarekin jarraitzen du, zoriontsuago ala zoritxarrekoago, baina jarraitzen du. Beno, zenbait pertsona zoriontsuagoak dira, beren bikote-harremanak legalki aitortu direla ikusi baitute, adopzioaren bitartez jadanik bikote homosexualekin bizi zen adin txikikoa edo adin txikikoak-ordura arte babesgabetasun legal larri batean bizi zirenak- legalki aitortzeko aukera izan baitute.

Lehen aipatu talde eskuindarrek familia kontzeptuaren inguruan egin zuten eta egiten jarraitzen duten erabilera familia kontzeptuaren jabetze bidegabea da. Izan ere, talde horiek, egun dagoen gizarte-errealitateari bizkarra emanez, erabilera hori familia-eredu bakarrari bakarrik aplikatzea bilatzen dute, eta horrek gizarte-eredu barne-hartzaile, anitz, plural... baten aurka borroka egiteko tresna suposatzen du, familia-eredu hierarkizatu, baztertzaile, desberdin... bat lehenetsiz.

XVIII. mendera arte, zuzenbide kanonikoa zen familia-zuzenbidea monopolizatzen zuena, baina iraultza frantziarraren eta ilustrazioaren garaipenaren ondoren, pixkanaka, eta arrakasta handiagoarekin ala txikiagoarekin, berdintasunaren, errespetuaren eta demokraziaren balioek familia-kontzeptu hori aldatu eta familiaren erabilera zibila aldarrikatu zuten. Ezkontzerakoan berdintasuna eta emakumearen eskubideen errespetua bezalako elementuek, dibortziatzeko aukerak eta familien demokratizazioak aldaketa bat eragin dute ezkon batasunari dagokion guztian eta, ondorioz, familian. Horrela esan dezakegu familia, singularrean, hil egin dela, eta familiez pluralean hitz egin behar dela, familia anitzez, familia desberdinez, pluralez, libreez... baina, kasu orotan, errespetu eta babes legala merezi dutenak. Gizon eta emakumeek jadanik ez diegu erantzuten, onerako, aurreko belaunaldietako balioei (otzantasuna, klasearen edo generoaren araberako predestinazioa onartzea, sexuaren arabera rolak bereiztea,...) eta balioen aldaketa hori gizartearen egitura osora iragaten da, errealitate soziala aitortzen duten lege-aldaketen bidez.

Familiak eta matrimonioak, gure gizarteetan funtsezko elementu direnak, bere horretan irauten dute, aldatzeko eta egokitzeko duten gaitasunari esker. Gaur egun inor ez litzake ezkonduko erromatarren garaian ezkontzen ziren baldintzetan, edo, are gehiago, oso emakume gutxi ezkonduko lirateke gaur egun frankismoaren garaiko baldintzeatan, horrek beren eskubideen eta askatasunaren erabateko murrizketa nahiz senarrarenganako menderatze osoa ekarriko luke eta.

Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzaren aurka erabili ziren argudio berberak erabili ziren bere garaian arraza arteko matrimonioen aurka, boto unibertsalaren aurka, ongizate-estatuaren aurka, emakumeen berdintasunaren aurka... Azken buruan, ezkontza homosexual izendatutako horren aldeko eta aurkako borroka gizarteko bi kontzeptu antagonikoen arteko azken liskarra izan da, kontserbadorismoaren, hierarkizazioaren, diskriminazioaren, inposizioaren nahiz bazterkeriaren eta demokraziaren, eskubideen hedapenaren, aniztasunaren nahiz pluraltasunaren arteko liskarra. Aitorpen sozialetik tradizionalki kanporatuak izan diren sektoreen eskubideak zabaltzea demokrazia balioan jartzea eta askatasuna nahiz berdintasuna hedatzea ahalbidetzen duten elementuak dira.

Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak gizonen eta emakumeen arteko berdintasunerantz aurrera egiten laguntzen digu. Lege aldaketa horrek ezabatu egiten du ezkontzerakoan generoen artean sor daitekeen trazu bereizgarri oro, eta horrek generoen hierarkizazioa bultza dezaketen elementuak desagerraraztea eta, ondorioz, batek bestearenganako izan dezakeen nagusitasuna desagerraraztea ekartzen du.

Datozen asteetan, Valentzian, Familiaren Munduko V. Topaketa egingo da. Kontzeptu hori modu baztertzaileak bereganatzeko saio bat gehiago da. Topaketa horretan jakinaren gainean egonda baztertu dira ezkondu ez diren familiak, guraso ezkongabeen familiak, guraso bananduak dituzten familiak, berreratutako familiak, familia homoparentalak.... Hori horrela, Euskadiko azterketa soziologikoen emaitzetatik eskuratutako datuen arabera, topaketetatik kanpo utziko da gizartearen erdia baino gehiago. Horrek zalantzan jartzen du Familiaren Munduko Topaketa izendapena. Izan ere, gizarteari igorri nahiko dion mezua eskubideen ukapenarena, aniztasuna desagerraraztearena, nukleo familiar desberdinek duten babes instituzionalaren aurka egitearena eta beren gizarte-eredua ezartzearena izango da, herritar guztien adierazpen demokratikoaren aurka.

Hori guztia dela eta, gizarte berdinago, pluralago eta justuago batean sinesten dugunok bat egin behar dugu sexu bereko pertsonen arteko ezkontzarena bezalako lege-aldaketak babesteko eta sustatzeko, horiek eskubideak zabaltzea, diskriminazioak desagerraraztea eta, azken buruan, zoriontasuna ekartzea eragiten baitute.

2006/06/28

> Iritzia: Joseba Antxustegi > GAY ETA LESBIANEN EGUNAZ

  • Gay eta lesbianen egunaz
  • Berria, 2006-06-28 # Joseba Antxustegi · EGIko Aberri Batzordeko kidea
Dagoeneko heldu da ekainaren 28a. Egun hau hurbiltzen doan heinean, guztioi datorkigu gogora homosexualek bizi duten egoera, zenbait eskubide urratuta dituzten euskal herritar askok bizi dutena. Azkeneko 30 urteetan bizitako erak eta egungoak zerikusirik ez dauka, eta gure gizartea arlo honetan gero eta helduagoa izan arren, oraindik, zoritxarrez, bigarren mailako herritar bezala daude kontsideratuta leku askotan eta hiritar askoren artean. Are gehiago, nazio askotan oraindik ez da homosexualitatea onartzen eta batzuetan oraindik heriotza-zigorra dauka ondoriotzat.

Norbait imajinatzen da, zer-nolako mundua izango litzatekeen, zenbait herritarrek, giza eskubide batzuk urratuta edukiko balituzte ile koloreagatik, begi koloreagatik, duen altueragatik edo bere pisuagatik? Ez, ezta? Beraz zergatik diskriminatzen ditugu beraien sexu joerengatik?

Egon badira elkarte desberdinak, pertsona hauen eskubideengatik borrokatzen dutenak. Aipatu eta azpimarratu elkarte hauen lanagatik izan ez balitz, lortutako guztia eta egungo egoera sinestezinak lirateke; beraz, eskerrik asko! Beraiek izan baitira pixkanaka-pixkanaka, gizartean bakoitzaren joera sexuala normaltzat ikustea lortu dutenak.

Ekainaren 28a, Gay eta Lesbianen Nazioarteko Eguna izateaz gain, pertsona guztien sexu askatasunaren aldeko eguna beharko luke izan, eta, aldi berean, eskubide hauek defendatzen lan egiten duten elkarte desberdinak zoriontzeko eguna. Zorionak eta jarraitu horrela.

2006/06/25

> Erreportajea: Historia > HARROTASUNA BAINO LEHEN

  • Harrotasuna baino lehen
  • Argia, 2006-06-25, 2048 zbk. # Nagore Irazustabarrena

New York, 1969ko ekaina. Poliziak Greenwich Village-ko Stonewall Inn gay tabernan sarekada burutu eta gay, lesbiana eta transexual talde batek erasoari aurre egitea erabaki zuen. Liskarrak ekainaren 27ko gauean hasi ziren eta gay mugimenduan inflexio puntua ekarri zuten. Urtebete beranduago, Stonewalleko erreboltaren urteurrenean, Mother of Pride ezizenez ezaguna egin zen Brenda Howard-ek Christopher Street Liberation Day March delako ekitaldia antolatu zuen ekainaren 28an. Ordutik, data horietan, Gay Harrotasunaren Eguna festa giroan ospatzen da munduko gero eta toki gehiagotan, baita Euskal Herrian ere.


Baina festa giro hori baino lehen, iraganak sufrimendua eta zigorra ekarri zien. Hona hemen gurean gay eta lesbianek jasandako jazarpenaren adibide batzuk:


- 1245eko uztailean, Erriberrin, Gareseko bi gazte judutar sutara kondenatu eta hil zituzten. Jude Abolfaça eta Simuel Nahaman-en aurkako salaketak hauxe zioen: «Fizieron peccado sodomitico uno con otro». Biek torturapean aitortu zuten «delitua».


- 1497an Errege Katolikoek homosexualitatea kondenatzen zuen Pragmatika jarri zuten indarrean. Berehala Donostiako alkateak Catalina de Belunza eta Maricho de Oyarzun atxilotzeko agindua eman zuen, harreman lesbikoak izatearen akusaziopean. Catalinari ondasun guztiak konfiskatu zizkioten eta kartzelara eraman zuten. Neskatoak errugabe zela esaten jarraitzen zuenez, alkateak bi tortura saio agindu zituen, emaitzaren ziurtasuna bermatzeko. Catalinak bereari eutsi zion eta biak errugabetzat jo zituzten. Hori bai, bizitza osorako erbesteratu zituzten, badaezpada.


- 1547 eta 1548an Ybarra eta Valdeolivas inkisidoreek Bizkaian eta Gipuzkoan homosexualen aurka jarduteko baimena eskatu zuten. Urte batzuk pasa ziren baimena lortu arte eta 1557an Jeronimo de Mendozarentzat izan zen lehen zigorra. Jipoitua eta betirako erbesteratua izan zen, ez sodomia ekintzak burutzeagatik, ekintzok bekatu mortalen artean egon beharko ez luketela esateagatik baizik.


- Miguel Andres Pinto Iruñean exekutatu zuten 1767ko azaroaren 9an. Pintoren delitua, beste behin, sodomia izan zen. Vera Cruz erakundea akusatuaz kupitu eta gorpuaren zati bat lortzen saiatu zen, berau lurperatu eta Pintok atseden baketsuagoa izan zezan. Baina agintarientzat delitua larriegia zen eta borreroari gorpua erre eta errautsak botatzeko agindua eman zioten.


Iraganeko kontuak dirudite hauek guztiek, baina ez mundu guztian. 2005eko uztailaren 19an Iraneko Gobernuak 18 eta 17 urteko mutiko bikotea urkatu zuen publikoki, Mashad hiriko plazan.