> Elkarrizketa: EHGAM > "EZ DUGU PATERNALISMORIK NAHI"

• EHGAM gay elkartekoei elkarrizketa
• Ekainaren 28an, «Gay Harrotasunaren Eguna»
• EHGAM: «Ez dugu paternalismorik nahi»
• Argia, 1983-07-03 # J. L.

Europa eta Ipar Amerika aldeko gay mugimenduek ezkontzeko eskubidea eta horrelakoak eskatzen omen dituzte baino hemengoak, berriz ez. EHGAMek, izan ere, helburu zabalago eta aurrerakoiago batzuren alde egin du apustu. Guztien aurreko errepresioa nolabait biguindu egin delakoan, gaur egunean dagoen tolerantzi giro hau ez dute oso modu onean hartzen. Guzti honen kontra garrasi egiteko antolatu dute aurten "Gay eguna" eta hori dela eta mintzatu gara EHGAMeko bi adiskiderekin.

ARGIA.- Azken urtetan tradizio bat bihurtu da zuek antolatutako"Gay harrotasunaren eguna". Zein eduki eman nahi diozue egun horri?
EHGAM.- Urtero fetxa berdinetan ospatzen dugu gutxi gorabehera, eta horrek nolabait urteurrenaren zentzua ematen dio. Horretaz gain, beti kanpaina dexente fuerte baten bukaera markatu izan du. Jakina, urtean zehar eta egun hauetaz aparte ere gauzak edo ekintzak antolatzen dira. Baina "Gay harrotasunaren eguna" baino lehenagoko kanpaina hori normalean baino fuerteagoak izaten dira.

A.- Zuek sufritzen duzuen bazterketa kaleratu nahia, agian...
EHGAM.- Ez arazoa kaleratzea batez ere. Egia esan, horretan urte osuan salatzen gara, eta ez dago zergatik egun batetara mugatu behar. Askoz egokiagoa da ikuspegi erreibindikatibo baten azpitik begiratzea. Hau da, egun konkretu bat aprobetxatzen dugu erreibindikazio zehatz batu azpimarratzeko. Zer esango nizuke... "Aberri Eguna" edota "Maiatzaren Lehena" ospatzen den bezalaxe guk beste hau ospatzen dugu, eta horretaz baliatuz urtero erreibindikazio berezi bat ankeratuz.

• Aurtengo eguna eta erreibindikazioak

A.- Aurtengo aukeratu duzuen konsigna zein izan da?
EHGAM.- "Errepresioa eta tolerantziaren kontra, askapen osoaren alde" nolabait adierazi nahi dugu duela zenbait urtetatik hona begibistako diskriminazio batetatik itxurazko tolerantzia batetara pasa garela. Eta gure irtenbidea ez dagoela ez batetan, ez bestean.

A.- Gero sartuko gara tolerantziaren asunto horrekin. Lehenbizi, oker ez bazaizue iruditzen, diskriminazioa eta bazterketarekin hasiko gara. Esan al daiteke gaur egun benetako zapalkuntza edo bazterketa dagoela homosexualen kontra?
EHGAM.- Ez dago hain agerian, baina piska bat astinduz gero, segituan agertzen dira dutuak. Gure erakundea legalizatu zutenetik, badirudi asunto legalen konponbide bat aurkitu nahi dutela, baina bistan dago lege aldetik oraindik ere -kale mailan zer esanik ez- guztiz baztertuak eta diskriminatuak gauzkatela.

A.- Konkretuki, zein erreibindikazio dituzue lege aldetik?
EHGAM.- Estatu mailako ordezkariak Gobernuko Presidentearekin elkarrizketa izan zutenean, hauexek izan ziren aurkezturiko eskaerak: Gobernuak publikoki Europako Kontseiluak hartutako erabakiak asumitu zitzala, Diskriminazioaren kontrako lege bat ateratzea, fitxa polizialak deuseztea homosexualen kontrako lege guztiak apurtzea, etabar. Elkarrizketa otsailean izan zen eta Ekainaren 28a arte eman genien epea. Gaur egun arte ez dute horietako bater bete. Europako Kontseiluaren erabakiak ez dituzte asumitu, Kodigo Penalaren berriztapenean eskandalo publikoa eta heldugabeen korrupzioaren kontzeptoak mantentzen dira, eta fitxa polizialen gaiari dagokionez argi eta garbi esan ziguten polizia bati fitxak apurtzeko eskatzea eskuak mozteko eskatzea bezalakoa dela.

• Edonor izan daiteke homosexuala.

A.- Hitzegin dezagun orain aipatu duzuen tolerantzia horretaz. Zein arrisku ikusten dituzue alde horretatik?
EHGAM.- Gertatzen da alderdi horretatik badela jende bat plan paternalista batetan ibiltzen direnak. Kaletik ibiltzen "utzi", egiten digute, eta "konprenitu" egiten gaituzte. Hari horretatik, baliteke egoera aldatua izatea eta -aurrerago esan bezala-azken urteotan ageriko errepresio batetatik tolerantzia batetara pasa gara. "Beno, nirekin sartzen ez diren bitartean", eta antzeko gauzak esan ohi dituzte. Oso eremu zehatz batzutatik ateratzen ez zaren bitartean, egoten uzten dizute... Oso eremu estutan enzerratzen zaituzte. Gainerako jendea "usteltzen" edo "galarazten", has zaitezkeen momentuan, egurra. Itxura demokratikoaren asuntoa. Ametitzen dizute homosexuala izatea, baina ez dute ametitzen edonor izan daitekeela homosexual. Gu hain minoria eta hain baztertua egotea posibilitatzen duten kondizioek hortxe segitzen dute aldatu gabe.

A.- Hezkuntza, bistan da. Puntu honetara helduta, derrigorrezkoa ematen du horretaz mintzatzea.
EHGAM.- Noski, hor oso argi ikusten da arazoa non dagoen. Esate batera, ikastetxeetan ematen den sexualitatea oso bide eta muga estu batzutara bideratua dago. Homosexualitatea aukera eta posibilitate bezala ez da sekula aipatzen. Beraz, haurrei eta gaztetxoei hasera haseratik erakusten zaie bide hori aldez aurretik itxita dagoela. Edo habe esanda, ez duela existitu ere egiten. Haurrei ez zaizkie sexualitate aukera eta alternatiba guztiak eskaintzen. Eta garbi dago legeek eskubidea ematen dutela baina oinarrizkoagoa den hori aldatzen ez bada, jai daukagu.

A.- Beharbada interesgarria izan daiteke zuek kolektibo bezala nola funtzionatzen duzuen jakitea.
EHGAM.- Herri bakoitzeko taldeez gain, herrialdeko asanbladak egoten dira, Gipuzkoan, Bizkaian eta Nafarroan. Eta bestaldetik urtean behin Biltzarrea ospatzen dugu, herrialde guztietakoak bertan bilduz. Gertatzen da gero praktikan askoz funtzionamendu praktizista izaten dugula, egun batetatik besterako egindakoa. Esate batera, derrigorrezkoa izanda debate ideologiko baten falta nabari dugu. Hurrengo egunerako behar diren gauzetaz soilik arduratzen gara, diskriminazioaren kontra egunero eramaten dugun borroka horretaz, baina beste gauza teorikoago batzutaz ez gara sekula arduratzen.

• Debate ideologikoaren gora beherak

A.- Nondik abiatu behar litzateke debate ideologiko hori?
EHGAM.- Haserako kontua hauxe da: pertsona bat honelako organizazio batetan sartzen denean, hasera batetan, sentimendu antirrepresibo hutsa izaten da, sufritzen duzun zapalkuntza baten kontra erreakzionatu beharra. Baina garbi dago horrek aurrera jo behar duela, momentu batetan superatu egin behar edota -bestela esanda- gaur egun kondizioak daudela bestelako saltsetan sartzeko. Oinarri horretatik ikusi dugu beharra eta posibilitatea debate ideologiko batetan sartzeko.

A.- Esan al zenezakete zein gairen ingurnan mugituko litzatekeen debate hori?
EHGAM.- Hasteko, guk homosexual bezala sexualitatearen zein ikuspegi daukagun, gure sexualitateari buruz konkretuki, eta sexualitateari buruz orokorrean. Eta, ondorioz, hortik sortzen diren hainbat eta hainbat korapilo: matxismoa, prostituzioa, zeloak, bikotea, etabar.

A.- Denborarik edo aukerarik izan al duzue iadanik bide horretan aurrera jotzeko, ala oraindik hastapenetan zaudete?
EHGAM.- Bizkaiko taldekoek askoz aurreratuagoa eta desarrollatuagoa daukate asunto guzti hori, oso gauza interesgarriak irten dira dagoeneko. Gipuzkoan eta Naparroan askoz motelago edo ahulago gabiltza alderdi horretatik. Lehen esan dizudana, eguneroko dinamika horrek janda gaitu.

• Ghettoak ez dira automarginazioa

A.- Sexualitatearen kontzepzioaz eta, zergatik ez diguzue apur bat gehiago kontatzen zer konklusiotara iritxi zareten? Konklusioren batetara iritsi bazarete...
EHGAM.- Beno, bai. Gure III. Biltzarrean debatitu ziren ponentzia batzu eta erabaki bezala edo atera zena hortxe dago eztabaidarako material gisa. Esate batera, sexualitatearen kontzepzioaz kontzepto orokorrago baten atzetik goaz, hau da, gu ez gara homosexualak bakarrik geure sexu bereko pertsonekin erlazio sexualak ditugulako. Guk uste dugu sexualitateak mila alderdi dituela, eta den denak hor nonbait azpian daudela egunen batetan azaldu daitezkeelarik. Orduan, gure ustez lortu behar dugu halako zabaltasun bat manifesta daitekeen sexualitate modu horri uko ez egiteko. Hor daude, bestela, homosexualitatea baino zapalduago dauden beste sexualitate forma batzu. Arazoa globalagoa da guretzat.

A.- Gizartearen barruan, homosexualen artean organizaturik zaudetenok alde bat osatzen duzue, baina gero beste aldea dago, organizatu gabekoena eta ondorio gisa ghettoen gaia. Pentsa liteke itxuraz homosexualak berak direla beren burua baztertzen dutenak ghettoetara joanez, ezta?
EHGAM.- Niri planteiamendu hori ez zait egokia iruditzen. Ez dago esaterik homosexualak ghettoa aukeratzen duenik. Hara baldin badoa egoera baten ondorioz da, eta ez bere borondate hutsez. Gertatzen da gaur egun ezin dela kaletik normal normal paseatu homosexual deklaratua baldin bazara. Kasurik txarrenean bortxatu edo egurra ematen dizute, eta kasurik onenean zutaz katxondeatu edo begi arraroz begiratu. Eta gaur egun ere, jendea beldur da, lanpostua galtzeko beldur da, eta inori ez zaio kaletik babuarena egitea gustatzen. Beraz, praktikan ghettoa beharrezkoa bilakatu da. Problema da guk teorian desegoki eta kaltegarri bezala jotzen dugula, baina ikusten dugu praktikan ezinezkoa dela horrekin puskatzea. Esate batera, dudarik ez dago ghettoetan beldurrak eta lotsak desegin egiten direla.

• Gay Mugimendua errepresentatiboa da

A.- Giro homosexualaren barnean nola ikusten zaituzte organizatu gabe daudenek?
EHGAM.- Denetatik dago. Batzuk esaten dute politikoegiak garela eta "las rojas" edota "la politicas" deitzen digute, baina niretzat garbi dago kontutan eukitzen gaituztela. Askotan esaten da gay mugimendua ez dela errepresentatiboa, ez dela homosexualen ordezkari egokia. Hori ez da erabateko egia. Numero aldetik garbi dago ezetz, baina zerbait fuertea gertatzen denean (bortxaketaren bat norbait hiltzen dutenean), denak guri begira gelditzen dira ea zer antolatzen dugun itxaroten. Beraz, nolabaiteko ispilua bagara. Alde horretatik guk esaten dugu gure errepresentazioa "ikustezina", dela.

A.- Ghettoen funtzioa zein da, homosexualen biltoki izatea besterik gabe?
EHGAM.- Ez, garbi dago ezetz. Guretzat ghettoen bidez kapitalismoak bide bat aurkitu du alde batetatik homosexualok baztertuta egotea, eta bestetik eskualde komertzial batzu interes ekonomiko batzuren menpe montatzeko. Alde horretatik, garbi dago lehen esan duguna, hau da, ghettoa guztiz kaltegarria dela guk nahi dugun askapen horretarako, baina bestaldetik kontraesana dago: inori ez zaio ghettoa gustatzen baina hara joan behar zeure modura ibili ahal izateko.

A.- Bukatzeko, balantze moduko galdera bat egin nahi nizueke. Martxan zabiltzaten urte hauetan nabaritu al duzue aurrerapenik edo zuen borrokak zerbaiterako balio izan duela?
EHGAM.- Kostata aurkitu daitezke aurrerapen handiak, baina pausuak behintzat eman ditugu, eta kalean ere antzeman daitezke aztarna batzu. Esate batera, zenbait ikastetxe eta institutotatik deitu izan digute hitzaldiak ematera joateko, ikasleen beraien iniziatibaz. Horrek kristoren poza ematen digu, baita beste denboraldi batetarako kemena ere. Dudarik ez izan oraingoz behintzat ez dugula etsitzeko asmorik.