> Berria: Ekitaldiak > EHGAM KANPALDIA: HOMOFOBIAREN KUTSADURATIK APARTE

• Homofobiaren kutsaduratik aparte
• Ostiralean hasi zen, Oiartzungo Arritxulo aterpean, EHGAMen Les-Gay kanpaldia, eta gaur amaituko da. «Eguneroko bizimodu merkantilistatik» irten, eta aniztasunean elkarrekin bizitzen ahalegindu dira bi egunez.
• Berria, 2008-09-21 # Mikel Perurena · Oiartzun

Txirrindulariek malda gogorrak gainditu behar dituzte Aritxulegiko mendatea (Oiartzun, Gipuzkoa) garaitzeko. Malda gogorragoak izan ohi dituzte, egunerokoan, lesbiana, gay eta transexualek. Mikel Martin Conde EHGAM Euskal Herriko Gay-Les Askapen Mugimenduko kideak gogoratu duenez, «pertsonak eta sexualitatea askatzeko» gunea zabaltzen dute, hala ere, urtero: Les-Gay kanpaldia. «Egunerokotasunean dugun kutsadura homofobikotik irten eta elkarrekin bizitzeko beste modu batzuk probatzen ditugu», dio Martin Condek. Aurten Aritxulegiko mendatearen bidean dagoen aterpean antolatu du kanpaldia EHGAMek, Arritxulon.

Ostiral arratsaldean hasi ziren topaketak, eta, ordurako, 85 lagun elkartu ziren. Aterpeak 120 lagunentzako lekua du eta atzo gauean dena betetzea espero zuten antolatzaileek. Euskal Herri osotik bildu da jendea aurtengo kanpaldira, baita Leondik, Zaragozatik, Salamancatik (Espainia), Lyondik (Frantzia), Mauritaniatik eta Txiletik ere, besteak beste.

Martin Conde pozik agertu da aurtengo ekitaldiarekin: «Antolatzen ari zarenean, beti pentsatzen duzu ea dena ondo joango den; atzo [ostirala], afaldu eta egitaraua aurkeztu genuenean, aurpegiak ikusi, eta oso pozik jarri nintzen». Iaz baino jende gehiago elkartu dela, eta asko berriak direla, nabarmendu du EHGAMeko kideak.

Herri txikietako presioa
Aurten lehen aldiz etorri direnen artean, bat bereizi du Martin Condek: Gipuzkoako herri txiki bateko 50 urte inguruko emakume bat. Kezkaturik eta urduri omen zegoen izena emateko deitu zuenean. «Atea zabaldu diogu eta garrantzitsua da atea irekita uztea, eta berak ere beste batzuentzat atea irekita edukitzea». Kasu horretan, kanpalekura etortzeko erabakia hartzea jabetzeko edo boterea hartzeko modua dela adierazi du EHGAMeko kideak: «Urratsa egiten duenak hor egon behar du gero, beste batzuek urrats bera egin nahi dutenean laguntzeko». Albotik, Medeak elkarteko Josebe Iturriozek adierazi du lesbianen bazterketa oso gauza berezia dela: «Askoz gogorragoa da, herri txikietan batik bat». Hala ere, EHGAMek urtero antolatzen duen kanpaldia «arraroa» da, gizon baino emakume gehiago biltzen ari direlako azken urteetan. «Hori ez da batere normala, emakume lesbianak askoz ere ezkutatuago daudelako».

Iturriozen ustez, EHGAM punta-puntako erronkak aurkezten ari da, eta «neskentzako» eskaintza politiko erakargarria egiten ari da: «Instituzioak lantzen hasi dira gauza batzuk, baina gaur egun, hemen, ez dago beste gunerik gai hauetaz hitz egiteko». Gai horien artean daude, esaterako, transexualitatea, pornografia, queer teoriak edo drag-king-ak.

Iturriozek nabarmendu du transexualitatea «mende honetako erronka» izango dela. Izan ere, hormonak hartzeari utzi diote batzuek, beste batzuek uko egin diote ebakuntzak egiteari, teoria berriak agertzen ari dira... Iturriozen arabera, «iraultza» gertatzen ari da arlo horretan. Kanpaldian Post porno tailerra egin dute aurten, adibidez.

Hausnartzeko ez ezik, ondo pasatzeko eta elkar ezagutzeko topagunea da Les-Gay kanpaldia. Atzo goizean Bianditzera mendi itzulia egin zuen talde batek, beste batek yoga egiten zuen bitartean. EHGAMeko Amaia Gonzalezek argitu du ez dela derrigorra ekintzetan parte hartzea: «Norberak nahi duena egin dezake». Aukera zabala da: hitzaldiak, txalaparta eta sado-masokismo tailerrak, transfobiari buruzko erakusketa, Arditurriko meategietarako irteera... Atzo gaueko maribollotrans festaren ostean, gaur arratsaldean amaituko dira topaketak, datorren urtera arte.

> Berria: Ekitaldiak > GAY ESTEREOTIPOAK ZINEMAN

• Gay estereotipoak zineman
• Eduardo Nabal (Burgos, Espainia, 1960) idazle eta zinema kritikariak El marica, la bruja y el armario: homofobia femenina y misoginia gay liburua aurkeztuko du bihar, Donostiako Koldo Mitxelena kulturunean.
• Berria, 2008-09-21 # Miren Mindegia · Donostia

Nabalek zinemari buruzko ikuspuntu berritzaile bat agertzen du liburuan. Bertze batzuen artean, En la ciudad sin límites, Segunda piel, The Talented Mr. Ripley, Boys don´t cry eta Todo sobre mi madre pelikulak aztertu ditu, bertan agertzen diren emakumezko pertsonaia homofoboak, berak «sorginak», «erreginak» edo «amak» deitzen dituenak; eta gizonezko gay misoginoak: «makarrak», «soldaduak» edota «bakeroak».

Homosexualitatearen zirkuluan ere estereotipoak badirela erakutsi nahi du Nabalek. Idazleak aipatu izan duen bezala, «zineman, askatasun eremu horretan, emakumezko homofobo eta gay misogino irudiak nonahi agertzen dira».

Bere iritziz, pantaila handian agertzen dena «gaurko gizartearen isla da». Horren harira, homosexualitatearen inguruan «aldaketa soziokulturala ez da behar bezalakoa izaten ari».

Nabal zinemazalea da haurtzarotik, eta idazle freelance gisa lanean gazte hasi zen, Zero, Versión Original, Monográfico eta Infogay aldizkarietan, bertzeak bertze. Burgosko unibertsitateko irakasle ibili da, eta Teoría queer (2005) saiakera liburuan ere parte hartu du.

• Liburu aurkezpena
• El marica, la bruja y el armario: homofobia femenina y misoginia gay. Eduardo Nabal.
• Non. Donostiako Koldo Mitxelena kulturunean.
• Noiz. Bihar, 19:30ean.

> Berria: In memoriam > XABIER PORTUGAL PASAIKO ALKATE OHI ETA KAZETARIA HIL DA

• Xabier Portugal Pasaiako alkate ohi eta kazetaria hil da
• Xabier Portugal Pasaiako alkate ohi eta kazetaria hil egin da, gaixotasun baten ondorioz. Hileta bihar izango da, Pasai Antxoko San Fermin parrokian, 19.30ean
• Gara, 2008-09-02

Xabier Portugal Arteaga zendu da, gaixotasun baten ondorioz. Pasaian jaio zen, 1951an, eta urrian 57 urte beteko zituen.

Portugal oso ezaguna zen, bai bere herriaren alde egin zuen lanagatik baita bere kazetari lanagatik ere.

Pasaiako alkate izan zen 1987 eta 1995 artean, HBrekin. Ondoren Kultura zinegotzi izan zen, 1999 eta 2003 artean. Alkate nahiz zinegotzi gisa, Kultura Batzordeko lehendakari izan zen urte horietan guztietan.

San Fermin jaien alde urtetan egin zuen lana ere aipatzekoa da; festen batzordearekin frankismoaren ondotik kolaboratzen zuen eta aurten, Salktzeroak peñak Sanferminetako Saltzero Nagusi izendatu zuen.

Arlo profesionalean, Pasaia-Lezo Lizeoko irakasle eta zuzendari gisa jardun zuen, baina egun erretiratua zegoen. Pasa den apirilean omenaldia egin zioten ikastetxean. Horretaz gain, lau urtez Gipuzkoako Ikastolen Federazioko ikusentzunezko programen arduradun izan zen.

Xabier Portugalen beste ezaugarrietako bat zinema eta jazzarengangik zuen zaletasuna da. Zinema kritiko gisa, hainbat aldizkari eta egunkarirekin kolaboratu zuen, hala nola "Anaitasuna", "Zeruko Argia", "Argia", "Jakin", "Punto y Hora", "Egin" eta GARA. Azken egunkari honetan jazz kritikak ere egiten zituen.

Donostiako Jazzaldiaren eta Zinemaldiaren kolaboratzaile ere bazen, eta Irun eta Donostiako Zinema Amateur jaialdietan eta Lekeitiko Euskal Zinemaren Topaketetan epaimahaikide izan zen.

Otsailean liburua kaleratu zuen
Aurtengo otsailean "Pasaia 1931-1939. Zanpatuen Oroimina" liburua argitaratu zuen Portugalek; bertan gerra garaiko gertaerak biltzen zituen (argazkian liburuaren aurkezpenean ageri da, Maider Ziganda Pasaiako alkatea eta Koldo Izagirre idazlea alboan dituela).
Hileta, bihar Haren aldeko hileta bihar egingo da Pasai Antxoko San Fermin parrokian, arratsaldeko 19.30ean.